Henryk Rosiak/PAP

Aktor Adam Woronowicz rozpoczął w Polskim Radiu Łódź nagrania do słuchowiska o bohaterze Bitwy Warszawskiej ppłk. Janie Kowalewskim, kryptologu który złamał rosyjskie szyfry.

W setną rocznicę "Cudu nad Wisłą", 15 sierpnia, Polskie Radio Łódź (PRŁ) wyemituje słuchowisko o łodzianinie Janie Kowalewskim, matematyku i kryptologu, który złamał bolszewickie depesze, co przyczyniło się do polskiego zwycięstwa w sierpniu 1920 roku. Postaciom ze słuchowiska swoich głosów użyczą znani aktorzy - poinformował PAP dyrektor programowy PRŁ Marcin Wąsiewicz.

Będą to m.in. Adam Woronowicz ("Popiełuszko. Wolność jest w nas", "Syberiada polska", "Kamerdyner"), Mirosław Haniszewski ("Jestem mordercą", "Drogi wolności") oraz Anna Smołowik ("Juliusz", "Czas Honoru").

W poniedziałek nagrania do słuchowiska pt. "Zagadka Jana K" rozpoczął Adam Woronowicz. - Rzecz jest ważna - ludzie chcą tego "teatru wyobraźni", chcą słuchać głosów, dźwięków, które tworzą swoisty obraz - powiedział PAP aktor. Nie ujawnił, kogo zagra w słuchowisku, dodał tylko, że postać bohatera jest naprawdę warta uwagi. "Ważna postać i ciekawy epizod wojny polsko-bolszewickiej oraz bitwy, która zmieniła w 1920 roku losy Europy. Bitwa Warszawska ciągle odkrywa nieznanych dotąd bohaterów, takich jak Jan Kowalewski" - ocenił.

Słuchowisko będzie kolejną historyczną produkcją publicznej rozgłośni Polskiego Radia i Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi. Urodzony w Łodzi w 1892 r. Kowalewski jest tzw. cichym bohaterem Bitwy Warszawskiej - jego działalność przez lata nie była szeroko znana.

- Muzealnicy i radiowcy przypomną postać polskiego kryptologa, dzięki któremu w 1920 roku udało się rozszyfrować bolszewickie depesze. Złamanie sowieckich szyfrów, przed kulminacyjnym punktem Bitwy Warszawskiej, pozwoliło naszemu dowództwu doskonale orientować się w ruchach nieprzyjaciela, co ułatwiło polskiemu wojsku zwycięstwo nad bolszewikami - powiedział Wąsiewicz.

- Jan Kowalewski pozostawał w cieniu znanych dowódców, był cichym bohaterem wojny bolszewickiej, taki polski James Bond tamtych czasów. Jego historia nadaje się nie tylko na radiową opowieść, to materiał na film. Dzięki "Zagadce Jana K.", postać kryptologa, nie będzie już tak zagadkowa" - dodał. "Kowalewski swój nieprzeciętny talent, matematyczny i lingwistyczny, szlifował w gimnazjum handlowym w Łodzi" - przypomniał Wąsiewicz.

W fabule słuchowiska przeplatają się wątki prawdziwe i fikcyjne. "Do kwatery głównej, nacierającej na Warszawę Armii Czerwonej, przybywa komisarz Jakow, który trafia na trop tajemniczego Polaka Jana K., którego niezwykłe umiejętności i talenty wzbudzają u śledczego niepokój. Rozpoczyna się wyścig z czasem. Bolszewicy są już na przedmieściach polskiej stolicy. Tylko cud może uratować ją przed upadkiem… Cud albo grzebień i pewna książka" - tak zaczyna się "Zagadka Jana K".

- Na postać podpułkownika Kowalewskiego spoglądamy oczyma postaci fikcyjnej, komisarza Jakowa, który wpadając na kolejne tropy zaczyna budować wizję szarej eminencji Bitwy Warszawskiej, którą oglądamy z perspektywy nacierających wojsk rosyjskich pewnych nadchodzącego zwycięstwa - wyjaśnił konsultant historyczny z Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi Sebastian Adamkiewicz.

Scenariusz napisał Łukasz Orbitowski. Reżyseruje Mikołaj Szczęsny - realizator poprzednich słuchowisk wyprodukowanych przez łódzkie muzeum i Radio Łódź: "Katastrofa łódzka" o aresztowaniu Józefa Piłsudskiego w Łodzi oraz "Danzigerstrasse 13" o tragicznych losach kobiet więzionych przez Niemców podczas II wojny światowej.