W Teatrze im. Ludwika Solskiego w Tarnowie odbyło się czytanie performatywne adaptacji scenicznej powieści „Zdarzyło się pierwszego września" Pavola Rankova. Wydarzenie było również okazją do porozmawiania o rzeczach ważnych, m.in. wielokulturowości, postrzeganiu teraźniejszości z perspektywy historii czy tolerancji. Pisze Krystian Janik w Temi.

„Zdarzyło się pierwszego września" jest opowieścią o trzech młodzieńcach - Węgrze, Czechu i Żydzie - podkochujących się w pięknej Słowaczce. Każdy z nich marzy o spotykaniu się z dziewczyną, ale przyjaźń nie pozwala żadnemu z nich na podjęcie samodzielnej decyzji. Chłopcy dochodzą do wniosku, że najsprawiedliwszą formą wyłonienia pretendenta do względów Marii będzie rywalizacja pływacka. Jednakże Peter, Jan i Gabriel nie wiedzą, że wskakując do basenu w Levicach, rozpoczną trwający trzydzieści lat wyścig o miłość. Rok później wybuchnie II Wojna Światowa, która odciśnie swoje piętno na każdym z bohaterów. Czasy będą się zmieniać, a Europa Wschodnia będzie zmagać się z demonami okupacji, emigracji, faszyzmu, komunizmu, nacjonalizmu i kolaboracji. Dla Petera, Jana i Gabriela będą to czasy wchodzenia w dorosłość, wewnętrznych wojen, buntu przeciwko rzeczywistości, a także akceptacji własnego losu. Jedynym stałym punktem na mapie rozpadającego się świata będzie dlań Maria.