Laureatem Nagrody POITI im. Stanisława Ignacego Witkiewicza „za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej na świecie” został ukraiński artysta Michajło Barbara. Wyróżniono też brytyjską reżyser Helenę Kaut-Howson i Ewę Bułhak za tom esejów "Legenda Grzegorzewskiego".

Jak co roku, z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru, który przypada 27 marca, POITI przyznaje swoje nagrody. "Z okazji Święta Teatru POITI przyznaje cudzoziemcowi Nagrodę im. Stanisława Ignacego Witkiewicza za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu na świecie polskiej kultury teatralnej" - czytamy w przesłanej PAP informacji.

Jury w składzie: Lech Sokół (przewodniczący), Barbara Osterloff, Agnieszka Koecher-Hensel, Jarosław Cymerman, Konrad Szczebiot jednomyślnie przyznało tę nagrodę artyście ukraińskiemu – Michajłowi Barbara.

fot. mat. organizatora

Michajło Barbara (ur. 1971 r. we Lwowie), znany jako Miśko Barbara to ukraiński pieśniarz, poeta, kompozytor, aktor i tłumacz. Studia teatralne ukończył we Lwowie; tu założył scenę rockową i działał w podziemnym życiu artystycznym walczącym o wyzwolenie Ukrainy spod dominacji rosyjskiej. "Można go nazwać bardem ukraińskim, podobnym do Wysockiego, z repertuarem poetyckim, ale w awangardowej oprawie muzycznej" - czytamy w informacji POITI.

Jak wyjaśniono, "od dziecka znał język polski, bowiem słuchał namiętnie stacji Polskiego Radia (głównie programu 3)". "Zafascynowany był osobowością i twórczością Stanisława Ignacego Witkiewicza, tłumaczył jego utwory". W 2001 r. z Lwowa przeniósł się do Charkowa i dołączył do zespołu Teatru Arabesky, założonego w 1993 r. przez Swiatłanę Oleszko. "Razem opracowali projekt Witkacy, który zakładał zrealizowanie przez aktorów ukraińskich z polskimi młodymi reżyserami sześciu etiud na podstawie przetłumaczonych przez Miśko Barbarę dramatów Witkacego" - czytamy w informacji.

Do współpracy zaprosili młodych reżyserów ze Studium Teatralnego Koło, którzy w latach 2010-11 w Teatrze Arabesky w Charkowie wyreżyserowali sześć etiud-inscenizacji na podstawie fragmentów dramatów przetłumaczonych przez Barbarę ("Kurka wodna", "Mątwa", "Nadobnisie i koczkodany", "Wariat i zakonnica", "Matka", "Sonata Belzebuba"). Dramaty te ukazały się drukiem w Kijowie w tomie pt. Wint czy bridż. This is the question w 2013 r. "Matkę" w tłumaczeniu Barbary wystawiły później teatry w Kijowie i Łucku. 11 października 2021 Michajło Barbara w rozkwicie sił twórczych nagle zmarł na serce.

fot. mat organizatora

Nagrodę Sekcji Krytyków POITI za 2021 rok "dla osoby pochodzenia polskiego za wybitne osiągnięcia w popularyzowaniu polskiej kultury teatralnej" przyznano reżyser i pedagożce teatralnej z Wielkiej Brytanii Helenie Kaut-Howson.

Urodzona we Lwowie Helena Kaut-Howson jest absolwentką wydziału reżyserii PWST w Warszawie (studiowała pod okiem Erwina Axera i Bohdana Korzeniewskiego) oraz Royal Academy of Dramatic Art (RADA) w Londynie. Od lat uznawana za jedną z czołowych reżyserek brytyjskich; pracowała także regularnie w Izraelu w Teatrze Narodowym Habima oraz teatrze Cameri. Pracę artystyczną rozpoczęła jako aktorka w Teatrze Żydowskim w Warszawie za dyrekcji Idy Kamińskiej. Po studiach reżyserskich wyjechała w połowie lat 60. XX w. do Londynu, gdzie w RADA kontynuowała studia reżyserskie połączone z kursem aktorskim. Po ich ukończeniu podjęła pracę jako asystent reżysera w Royal Court Theatre. W 1968 r. objęła etat reżysera w RADA, gdzie wystawiła m.in. "Tango" Sławomira Mrożka. W 1977 r. Wilfred Harrison, dyrektor Octagon Theatre w Bolton zaproponował Kaut-Howson wystawienie "Henryka V" Szekspira. Odniesiony sukces sprawił, że stała się rozpoznawalnym twórcą teatralnym.

W 1978 r. w Theatre Space Covent Garden w Londynie po raz pierwszy zrealizowała "Wijuny" Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz (we własnym przekładzie pt. "Werewolves"), stając się propagatorką dramaturgii tej autorki na gruncie anglojęzycznym. W latach 1992-1995 była dyrektorem artystycznym Clwyd Theatr w Walii, gdzie została wyróżniona nagrodą "Peter Brook Open Space Award". Przez wiele lat Helena Kaut-Howson kształciła aktorów w RADA i LAMDA (London Academy of Music and Dramatic Art), pracowała także ze studentami Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles (UCLA) oraz z National Theatre School of Canada. Wśród realizowanych ze studentami dyplomów wystawiła m.in. adaptację "Sanatorium pod Klepsydrą" Brunona Schulza we własnym przekładzie.

Od 1979 r. współpracuje z londyńskim Teatrem Polskim ZASP, działającym w POSK-u, zaproszona tam przez Leopolda Pobóg Kielanowskiego. Zrealizowała tam wiele tekstów autorów współczesnych, poczynając od sztuki Tamary Karren o Januszu Korczaku pt. "Kim był ten człowiek" (współreżyser Jan Binczycki), która miała premierę w październiku 1980 r. W następnych latach wystawiła adaptację "Małej Apokalipsy" Tadeusza Konwickiego (1982) i "Pieszo" Mrożka. W 2004 r. założyła w teatrze POSK-u Scenę Poetycką; w 2012 r. nastąpiła zmiana jej nazwy na "Scena Polska.UK". "Helena Kaut-Howson jest opiekunem artystycznym i głównym reżyserem tego jedynego zawodowego teatru polskiego za granicą, mającego na swoim koncie 45 premier" - podkreślono w informacji.

"Dla Heleny Kaut-Howson kontakt z publicznością i dialog z nią są wyznacznikiem kierunku jej działań. Wierzy, że teatr powinien stawiać pytania, pobudzać do myślenia. Dlatego prezentując polskiej widowni w Londynie najnowszą dramaturgię rodzimą, dostosowuje scenariusze do zainteresowań publiczności emigracyjnej, wydobywa z tekstów to, co jest lub może być ważne dla Polaków osiadłych w Londynie" - napisała o artystce Ewa Urszula Stepan w artykule "Polka na Wyspach" ("Teatr 2019 nr 12).

Zwróciła uwagę, że "kameralne inscenizacje takich sztuk jak Między nami dobrze jest Doroty Masłowskiej czy Trash Story Magdy Fertacz nie tylko przyciągają uwagę widzów, ale też inspirują do dyskusji po spektaklach i wywołują polemiki na temat tożsamości, przynależności kulturowej oraz znaczenia historii i tradycji we współczesności".

fps. Rafał Latoszek

Nagrodę Sekcji Krytyków PO ITI za teatralną książkę roku 2021 przyznano Ewie Bułhak za zbiór esejów "Legenda Grzegorzewskiego", wydany przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie.

"To zajmujący i wnikliwy opis ożywionych na powrót scen i całych teatralnych sekwencji ze spektakli Jerzego Grzegorzewskiego, przedstawiony w czternastu rozdziałach. Konstelacja spektakli, poddająca refleksji kluczowe dla reżysera rozwiązania sceniczne" - czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody.

Polski Ośrodek ITI istnieje od 1958 r. Od 1983 r. z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru przyznaje nagrody za popularyzowanie polskiej kultury teatralnej na świecie.

W 2013 r. do Stowarzyszenia dołączyła duża grupa młodych artystów: reżyserów, aktorów, scenografów, dramaturgów, którzy kontynuują wieloletnią tradycję oraz wprowadzają innowacyjne projekty artystyczne i edukacyjne. POITI prowadzi szereg projektów artystycznych, społecznych i naukowych. Należą do nich: spektakle, czytania performatywne, warsztaty, wystawy, koncerty itp. Obecnie prezesem POITI jest Karolina Kirsz.