Warszawa. „Matki. Pieśń na czas wojny” w Teatrze Powszechnym

Po sukcesach na międzynarodowej scenie teatralnej, w tym niezwykle entuzjastycznych reakcjach podczas Festiwalu w Awinionie, spektakl teatru chórowego w reż. Marty Górnickiej „MATKI PIEŚŃ NA CZAS WOJNY” powraca do Warszawy. Już 5 i 6 października zostanie zaprezentowany dwukrotnie w miejscu jego prapremiery – Teatrze Powszechnym.

Publiczność Festiwalu w Awinionie nagrodziła „MATKI” trzykrotnymi piętnastominutowymi owacjami na stojąco, co, jak informują organizatorzy, jest bezprecedensowym wydarzeniem w historii festiwalu. Spektakl obejrzało blisko 9 tysięcy osób z całego świata, a recenzje „MATEK” w reżyserii Marty Górnickiej ukazały się w dziesiątkach magazynów, gazet i portali internetowych, w tym w renomowanych dziennikach „Le Monde”, „Libération” i wielu innych. 

Dodatkowo „PIEŚŃ NA CZAS WOJNY” zdobywa szerokie uznanie, co potwierdzają nagrody, które świadczą o jego rosnącym znaczeniu na polskiej i międzynarodowej scenie teatralnej:

– Najlepszy spektakl (miesięcznik „Teatr”)
– Najlepsza nowa polska sztuka (miesięcznik „Teatr”)
– Jeden z najważniejszych spektakli w sezonie w niemieckojęzycznym teatrze (czasopismo „Nachtkritik”)
– Nagroda Publiczności dla najlepszego spektaklu (30. Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi)

Recenzje spektaklu ukazują jego głęboki polityczny wydźwięk oraz emocjonalny ładunek:

– MATKI podbiły publiczność Dziedzińca Pałacu Papieży w Awinionie, która nagrodziła je trwającą piętnaście minut owacją na stojąco. Spektakl na przecięciu historii antycznej i tej teraźniejszej, która wydarza się dwie godziny od Paryża, zagrażając całej Europie. 

Jacky Bornet, FRANCETVINFO.FR

– MATKI PIEŚŃ NA CZAS WOJNY, zorkiestrowane przez reżyserkę Marta Górnicką wykraczają poza doświadczenie spektaklu, są ceremonią jednoczącą widzów we wspólnocie z cierpiącą Ukrainą. [...] Mocny moment na dziedzińcu honorowym Pałacu Papieży. 

Fabienne Darg, LE MONDE

– Gniew Marty Górnickiej wstrząsnął murami Pałacu Papieży w Awinionie. To, co widzimy na scenie, to chór cudownie reżyserowany wprost do serc publiczności. Matki to więcej niż przedstawienie, to akt, mocny akt i wielki gest, który kończy się całkowitą komunią, w której miłość jest uczuciem, które ma swoje prawa. Wbijają nas w krzesła, zmuszają do słuchania i powiedzenia „przepraszam”. Są z tu i teraz, w dżinsach, legginsach i snickersach. Marta Górnicka jest czwartą reżyserką-kobietą w historii tego legendarnego festiwalu, która pokazała swoja prace na dziedzińcu Pałacu Papieży. 

Amélie Blaustein-Nidda, CULT.NEWS.FR

Strona spektaklu

https://www.powszechny.com/pl/spektakle/matki-piesn-na-czas-wojny

O spektaklu

Wojenne rytuały przemocy wobec kobiet są niezmienne. Wojna stawia przed Europą pytania ostateczne: o odpowiedzialność w obliczu zagrożenia i o nasze mechanizmy obronne. Ze świadectw matek i dzieci – Ukrainek, Białorusinek i Polek: tych, które uciekły przed wojną; tych, które uciekły przed prześladowaniem i tych wreszcie, które otworzyły przed nimi domy w Polsce – Marta Górnicka, reżyserka, autorka CHÓRU KOBIET i założycielka Instytutu Politycznego Głosu w Maxim Gorki Theater w Berlinie, tworzy wraz z zespołem spektakl chóralny.

W jego skład wchodzi 21 ukraińskich, polskich i białoruskich kobiet w wieku od 9 do 71 lat, każda z wyjątkowym doświadczeniem politycznym i inną historią życiową, uciekinierek z Mariupola, Kijowa, Irpienia i Charkowa. Ten CHÓR MATEK NA CZAS WOJNY poszukuje nowego, post-operowego głosu chóralnego, nawiązującego do chórów żeńskich z VII w. p.n.e.

Ukraińskie wyliczanki dziecięce, tradycyjne pieśni, zaklęcia i wypowiedzi polityczne miksują się ze sobą.

Spektakl „na czas wojny” rozpoczyna szczedriwka (ukr. щедрівка) – tradycyjna ukraińska pieśń – życzenie szczęścia i odrodzenia. Jej historia sięga czasów przedchrześcijańskich i prawdopodobnie liczy tysiące lat. Rytuał śpiewania szczedriwek wykonywały tylko kobiety lub kobiety z dziećmi, i zawsze dla konkretnej osoby. Wierzono w moc tej pieśni, ufano, że jej słowa i dobre życzenia na pewno się spełnią. Te wyśpiewane życzenia są dziś kierowane do wszystkich ludzi, na nowy czas; na całe życie.

 –W przeszłości CHÓR miał uświęcać wyjątkowość życia, służyć odrodzeniu, odnowieniu. Był siłą przeciwną sile UNICESTWIANIA. I z tej siły czerpie nasz spektakl – Marta Górnicka.

– Kiedy Ukraina krzyczy, potrzebujemy praktyk na długo sprzed narodzin teatru, które przynosi CHÓR. Potrzebujemy teatru z jego siłą zmiany. Z jego siłą zapamiętywania tego, co najpotworniejsze, a co trauma wojny chciałaby usunąć z pola widzenia. Teatru nowych form solidarności i nowego rytuału. Miejsca, w którym lepszy świat jest wyobrażalny i możliwy – Marta Górnicka dla „Theater der Zeit“.

Czytanie libretta Marty Górnickiej „Matki. Pieśń na czas wojny” odbyło się podczas Festiwalu w Awinionie 23 lipca 2023 r.

Premiera: 29 września 2023, Teatr Powszechny, Warszawa.

Premiera niemiecka: 4 listopada 2023, Maxim Gorki Theater, Berlin.

Premiera francuska: 4 października 2023, Maillon, Théâtre de la Ville de Strasbourg, Strasburg.

Twórczynie i twórcy

Aktorki: Liza Kozlova, Palina Dabravoĺskaja, Svitlana Onischak, Kateryna Taran, Svitlana Berestovska, Valeriia Obodianska, Sasha Cherkas, Mariia Tabachuk, Yuliia Ridna, Natalia Mazur, Aleksandra Sroka, Katarzyna Jaźnicka, Bohdana Zazhytska, Anastasiia Kulinich, Hanna Mykhailova, Katerina Aleinikova, Elena Zui-Voitekhovskaya, Kamila Michalska, Maria Robaszkiewicz, Polina Shkliar, Ewa Konstanciak, Volha Kalakoltsava

Koncepcja, reżyseria: Marta Górnicka
Libretto: Marta Górnicka & zespół (ukraińsko-białorusko-polski)
Muzyka: Marta Górnicka, tradycyjna muzyka ukraińska, białoruska i polska; cytat ze „Szczedriwki” Nikołaja Leontowicza
Choreografia: Evelin Facchini
Scenografia: Robert Rumas
Kostiumy: Joanna Załęska

Współpraca muzyczna: Wojciech Frycz

Asystentka kostiumografki: Maria Wierzbicka
Współpraca dramaturgiczna: Olga Byrska, Maria Jasińska
Wideo, dokumentacja wideo: Michał Rumas, Justyna Orłowska

Projekcje wideo: Michał Jankowski

Światło: Artur Sienicki
Trenerka głosu i przygotowanie wokalne: Joanna Piech-Sławecka

Asystentka reżyserki: Maria Wierzbicka
Inspicjentka: Sylwia Mączarowska
Asystentka choreografki: Maria Bijak
Warsztaty ruchowe: Krystyna Lama Szydłowska

Ukraińskie tłumaczenie libretta: Olesya Mamchych
Białoruskie tłumaczenie libretta: Maria Pushkina
Angielskie tłumaczenie libretta: Aleksandra Paszkowska
Konsultacja z zakresu entomuzykologii ukraińskiej: Anna Ohrimchuk
Konsultacja dot. ukraińskich zabaw dziecięcych: Venera Ibragimova
Tłumaczenie podczas prób: Marharyta Huretskaya
Napisy: Zofia Szymanowska

Producentki trasy międzynarodowej z ramienia Fundacji CHÓR KOBIET: Anna Galas-Kosil, Joanna Nuckowska

Produkcja: Fundacja CHÓR KOBIET; Maxim Gorki Theater (Berlin)

W koprodukcji z: Teatrem Powszechnym w Warszawie; Festival d’Avignon; Maillon, Théâtre de Strasbourg – Scène européenne; SPRING Performing Arts Festival (Utrecht); Tangente St. Pölten – Festival Für Gegenwartskultur (Austria)

Partnerzy projektu: Teatr Dramatyczny im. Gustawa Holoubka; Nowy Teatr w Warszawie; Fundacja dla Wolności w Warszawie (niezależna, publiczna organizacja non-profit działająca na rzecz migrantów z Ukrainy, Czeczenii, Białorusi, Tadżykistanu i innych krajów, którzy osiedlili się w Warszawie i do których kierowane jest największe wsparcie); „Przystanek Świetlica” (świetlica dla dzieci i młodzieży migranckiej); Solidarny Dom Kultury „Słonecznik” (centrum społeczności ukraińskich artystów w Warszawie).

Projekt współfinansuje m.st. Warszawa.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Plan międzynarodowego tournée

5 i 6 października 2024 – Teatr Powszechny (Warszawa, Polska)
9 i 11 października 2024 – Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine (Bordeaux, Francja)
15 i 19 października 2024 – Théâtre du Rond-Point (Paryż, Francja)
24 i 25 października 2024 – Festival Sens Interdits (Lyon, Francja)
2 listopada 2024 – Maxim Gorki Theater (Berlin, Niemcy)
7 listopada 2024 – Euro-Scene Leipzig Theatre Festival (Lipsk, Niemcy)

18 listopada 2024 – Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje" (Katowice, Polska)
30 listopada i 1 grudnia 2024 – Teatr Powszechny (Warszawa, Polska)
6–12 grudnia 2024 – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia (Kraków, Polska)