Coroczne, subiektywne i multimedialne podsumowanie roku teatralnego na Pomorzu. Lektura i ogląd będą pełne dopiero po otwarciu hotlinków zawierających odniesienia do recenzji i dodatkowych materiałów filmowych.
Czytaj i oglądaj najpełniejszy obraz: Raport-Życie-teatralne-na-Pomorzu-2024
O naj najach Gazety Świętojańskiej
Już po raz piętnasty redakcja najstarszego medium obywatelskiego na Pomorzu podsumowuje rok teatralny w naszym województwie. Staramy się oceniać zjawiska artystyczne możliwie jak najwszechstronniej i najpełniej. Obserwujemy wydarzenia w całym województwie, by dać możliwie jak najobiektywniejszy w swym subiektywizmie osąd. Poznajemy tajniki produkcji, relacji społecznych, finansowania. Staramy się być na bieżąco z trendami, głównie w teatrze polskim, nieobce są nam wydarzenia z innych dziedzin kultury i sztuki, nie tylko w Polsce. Ocenianie spektakli bez znajomości doświadczenia powyższych wydaje się w dzisiejszych czasach absolutnie nieadekwatne i niewystarczające, a nawet niepotrzebne.
Szukamy nowych pomysłów, dzięki którym lepiej, obiektywniej i uczciwiej w swym subiektywizmie będziemy mogli uchwycić fenomen pomorskiego teatru, na który składają się gigantyczne, wysokobudżetowe produkcje z jednej strony i płynące z potrzeby serca oraz wyższej konieczności – spektakle niezależne. Życie teatralne jest dynamiczne, dlatego co roku powstają nie tylko nowe typy, ale i kategorie. Już na stałe u nas rozdzielenie kategorii aktorskich. Kierowaliśmy się m.in. opinią M. Mastroianniego
oraz inspiracją ze Złotych Globów i ekspansją musicalu, czy szerzej muzyki, muzyczności i audiosfery w sztukach scenicznych, co jeszcze bardziej widać w kinie („Emilia Perez”! „Joker: Folie à Deux”), które wspiera się na musicalu w coraz ambitniejszych projektach, wychodząc ze słusznego założenia, że słowami nie da się wyrazić wszystkiego. Poza tym mamy na Pomorzu Muzyka, czołowy teatr muzyczny w Polsce, które prezentuje wysokooktanowe pojazdy wyobraźni.
Zaprosiliśmy do współpracy przy naszej zabawie wytrawnych teatralników / fanów / entuzjastów teatru, którzy nie tylko starają się być na bieżąco z produkcją bieżącą – i to jak! Np. Krzysztof „Wasyl” Wasilewski” był na „Quo vadis” – bagatela – już 10 razy i nie jest to jego ostatnie słowo! Naszych teatralników można spotkać na premierach, pokazach i festiwalach w całym kraju, są od Boskiej Komedii po Interpretacje, od Malty po Kontakt itd. Przy spadającej kondycji krytyki teatralnej spojrzenie, jakie prezentują teatralnicy, jest nierzadko pełniejsze i bardziej fachowe, dlatego cieszymy się, że w tym roku już czworo z nich przyjęło nasze zaproszenie do wspólnej zabawy. Są to: Gosia Pietrzak, Joanna Sadowska, Waldemar Tomczak i Krzysztof Wasilewski.
Trendy, zauważenia
Moda na teatr
– Baśka? Na co idziemy?
– Nie wiem, ale Ryśkowi udało się zdobyć bilety do teatru!
(Zasłyszane)
Od kilku sezonów panuje moda na teatr. Wieczór w teatrze stał się jedną z najatrakcyjniejszych form spędzania wolnego czasu głównie dla mieszczan, ale nie tylko. Społeczeństwo jest coraz zasobniejsze, nawet dla seniora 100 zł za wstęp nie jest przeszkodą nie do pokonania, w gdyńskim Muzyku bilety dochodzą do 180 zł a tytuły chodzą na kompletach (frekwencja za 2024: 97%, źródło: Raport zamieszczony powyżej).
Teatr spokojny
Zobacz także: O czym nie wolno mówić w polskim teatrze: Niedyskretny urok hipokryzji albo Zizu zizi zuza
Albo ma się teatr, albo ma się spokój
Witold Noskowski*
Teatr na Pomorzu mamy spokojny. Nawet za bardzo. Składa się na to wiele elementów, z których oczekiwania widzów są pewnie najważniejsze: czasy mamy niespokojne, więc niech chociaż teatr będzie ukojeniem i pokrzepieniem. Stąd pewnie przeważa repertuar popularny i bezpieczny, teatr ani nie objaśnia nam niezwykłej rzeczywistości okresu przejściowego ani nawet nie ma ambicji wypowiadania się na ważne i niewygodne tematy.
Ciągle aktualne: Nasyceni, poprawni, bezpieczni
Off umiera po cichu
Teatr niezależny to teatr, który istnieje niezależnie od okoliczności
Adam Ziajski, panelista II Kongresu Kultury Pomorskiej (Scena Robocza w Poznaniu)
W coraz cięższym położeniu znajduje się teatr niezależny. Dzielnie i zauważalnie walczą Córy Kultury, czyli taneczny kwartet Hertz Haus (bezdomny na razie), Fundacja Piotra Jankowskiego, Teatr 3,5 z Dzierzgonia. Incydentalnie zatańczy Latający Cyrk Idei (po pięciu latach wrócił spektaklem „I Love the World”).
Trzymanie się kurczowo pięknego cytatu z A. Ziajskiego nie wystarczy, by ten bardzo szlachetny, delikatny choć drapieżny czasami a na pewno najtrudniejszy gatunek teatru przetrwał co jest ważne dla nas wszystkich. Środowisko od lat czeka na zmiany systemowe umożliwiające nie tylko przetrwanie na granicy szaleństwa, ale na godne warunki rozwoju. Bardzo boleśnie wybrzmiał rozdźwięk między teatrem instytucjonalnym i poza– podczas b. dobrze poniekąd dobranego gdyńskiego festiwalu Pociąg do Miasta 2024. Chodzi w tym przypadku o poziom tzw. scenotechniki, co szczególnie zabolało podczas pokazu „Naszej racji”, najlepszego spektaklu całego festu.
Teatr dobrych praktyk i pomysłów
II Kongres Kultury Pomorskiej: Porozmawiajmy o (pomorskim) teatrze (Spotkanie nr 2):
Niepisanym „bohaterem” II Kongresu Kultury Pomorskiej był bez wątpienia teatr. Jako integralny składnik finału i wielu Spotkań przedfinałowych, jako najżywsze forum wymiany myśli i pomysłów: od powołania do życia zawodowego teatru kaszubskiego po wyższą szkołę teatralną w Trójmieście; od stworzenia Domu offu po godne zauważanie w mechanizmach finansowania kultury. Kongres szukał nowych rozwiązań, jednym z nich jest Pomorska Giełda Idei, której pierwsza edycja miała miejsce w pierwszym dniu finału 18 października w Instytucie Kultury Miejskiej. Czy biznes pomoże? Na razie jest obietnica kontynuacji pomysłu [hotlink]
*Witold Noskowski – krytyk okresu międzywojennego, dyrektor polityczny „Dziennika Poznańskiego”
Naj, naj, naj w pomorskim teatrze w roku 2024
Zobacz także naj naje z poprzednich lat: 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023
Nominujący: Beta Baczyńska (BB), Katarzyna Wysocka (KWYS), Piotr Wyszomirski (PW) oraz: Gosia Pietrzak (GP), Joanna Sadowska (JS), Waldemar Tomczak (WT) i Krzysztof Wasilewski (KW).
Spektakle
Najlepszy spektakl: „Quo vadis” Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni (BB, PW, KW, KWYS recenzja tutaj), „Iwona księżniczka Burgunda” Teatru Wybrzeże (JS), „Folwark zwierzęcy” Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. D. Baduszkowej w Gdyni (GP recenzja tutaj), „Dziewczyna, która podeptała chleb” Teatru Wybrzeże (WT)
Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni: oklaski i ukłony drugiej premiery:
Najlepszy spektakl dramatyczny: „Iwona księżniczka Burgunda” (BB, JS, WT, KWYS), „Ciemności kryją ziemię” Teatru Wybrzeże (BB)
Najlepszy spektakl komediowy: „Sługa dwóch panów” Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku (BB, KWYS, PW). „Mały Paryż” (Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku PW), „Dom Wariatów” Bałtyckiego Teatru Różnorodności (KW)
Nowy Teatr im. Witkacego w Słupsku, Sługa dwóch panów: oklaski i ukłony:
Najlepszy spektakl muzyczny: „Quo vadis” (BB, KW, KWYS, PW), „Quo vadis”/„Folwark zwierzęcy” (GP)
Najlepszy spektakl teatru tańca: „Symbioza” Teatru Ruchu Mo-She (KW, KWYS), „Coppélia” Opery Bałtyckiej w Gdańsku (WT)
Najlepszy spektakl offowy: „I Love the World” Latającego Cyrku Idei (KW), „Opowieści wiejskich dziewuch” Teatru Czwarte Miasto (GP)
Najlepszy spektakl dla dzieci/młodzieży: „Tylko grzecznie” Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni (BB, GP, PW recenzja tutaj), „Marvin” Teatru Komedii Valldal (KW), „Terra incognita: sekrety Ziemi” Teatru Lalki Tęcza / „Śpiew morza” Teatru Miniatura (KWYS)
Teatr Muzyczny w Gdyni, Tylko grzecznie: premierowe oklaski i ukłony:
Najlepszy spektakl zewnętrzny: „Hamlet”, reż. Chela de Ferrari, Teatro La Plaza, Peru (Festiwal Szekspirowski) (JS, PW, KWYS), „Władca much” Och-Teatru gościnnie w Teatrze Muzycznym (GP), „The Employees” Teatru Studio w Warszawie na Openerze (PW)
28. Festiwal Szekspirowski: Teatro La Plaza / Peru, Hamlet (fragmenty spektaklu):
28. MFT Kontakt: STUDIO teatrgaleria: The Employees (fragmenty spektaklu + przerwa)
Najlepszy spektakl zewnętrzny off: „Nasza racja” Społecznego Miejsca Kultury Scena Robocza na festiwalu Pociąg do Miasta (PW)
Społeczne Miejsce Kultury Scena Robocza na festiwalu Pociąg do Miasta, Nasza racja (fragment):
Najgorszy spektakl: „Wszystko szwindel” Teatru Wybrzeże (BB, KW, PW, KWYS), „Lizystrata, czyli strajk kobiet” Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni (BB, GP, JS recenzja tutaj), „Ciemności kryją ziemię” (WT), „Na miłosnym rinngu” Teatru Muzycznego w ramach Projektu Inicjatyw Aktorskich (GP recenzja tutaj), „Jesteś szalona” Nowego teatru im. Witkacego w Słupsku (PW)
Jesteś szalona w Nowym Teatrze w Słupsku: premierowe oklaski i ukłony:
Aktorki i aktorzy
Specjalne wyróżnienie: Cały rok dyplomowy Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. D. Baduszkowej w Gdyni za „Folwark zwierzęcy” i „Słowa – Jacek Kaczmarski” (GP recenzja tutaj), Robert Ciszewski – wielka energia i pasja („Iwona księżniczka Burgunda” WT)
Najlepsza aktorka w roli głównej w spektaklu dramatycznym: Magdalena Gorzelańczyk („Iwona księżniczka Burgunda” JS), Katarzyna Dałek („Puste miejsca” Teatru Wybrzeże WT, KWYS)
Najlepszy aktor w roli głównej w spektaklu dramatycznym: Piotr Biedroń „Zmiana” (JS), Mirosław Baka, Piotr Biedroń „Ciemności kryją ziemię” (BB), Robert Ciszewski „Iwona księżniczka Burgunda” (WT)
Najlepsza aktorka w roli drugoplanowej w spektaklu dramatycznym: Agata Woźnicka „Iwona księżniczka Burgunda” (JS) Katarzyna Kaźmierczak „Iwona księżniczka Burgunda” (BB, WT, KWYS)
Najlepszy aktor w roli drugoplanowej w spektaklu dramatycznym: Robert Ninkiewicz „Iwona księżniczka Burgunda” (BB, JS, WT)
Najlepszy aktor w roli pierwszoplanowej w komedii lub musicalu: Marek Nędza („Quo vadis” BB, GP, KW), Marcin Słabowski („Quo vadis” GP), Rafał Ostrowski („Quo vadis” PW), Krzysztof Wojciechowski jako Petroniusz (KWYS)
Marek Nędza w scenie: Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni: Dom Petroniusza 2/2:
Krzysztof Wojciechowski w scenie: Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni: Dom Petroniusza 1/2:
Najlepsza aktorka w roli pierwszoplanowej w komedii lub musicalu: Sandra Brucheiser („Tylko grzecznie” BB, GP), Jowita Kropiewnicka w „Sługa dwóch panów” (KWYS)
Teatr Muzyczny w Gdyni, Tylko grzecznie: mówi Sandra Brucheiser:
Najlepszy aktor w roli drugoplanowej w komedii lub musicalu: Igor Teodorowicz („Quo vadis” BB), Krzysztof Kowalski w „Quo vadis” (GP, KW) i „Tylko grzecznie” (GP), Katarzyna Wojasińska-Richter („Quo vadis” GP),
Najlepsza aktorka w roli drugoplanowej w komedii lub musicalu: Karolina Trębacz („Quo vadis” BB, KW), Karolina Merda ( „Quo vadis” KW)
Najciekawszy debiut: Paweł Muranowski („Quo vadis” KW GP), Marek Nędza po raz pierwszy na scenie Teatru Muzycznego („Quo vadis” GP)
Realizatorzy
Najlepsza reżyseria: Wojciech Kościelniak („Quo vadis” / „Folwark zwierzęcy” BB, GP, PW, KW, KWYS), Adam Orzechowski („Iwona księżniczka Burgunda” JS, WT)
Rozmowa z Wojciechem Kościelniakiem przed premierą Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni pełny zapis:
Najlepsza dramaturgia/scenariusz: Wojciech Kościelniak („Quo vadis” BB), Julia Pawlak („Opowieści wiejskich dziewuch” GP), Mariusz Grzegorzek („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Najlepsza muzyka oryginalna: Marcin Nenko („Iwona księżniczka Burgunda” JS) Mariusz Obijalski („Quo vadis”, BB, KW; „Quo vadis”/ „Folwark zwierzęcy” GP), Leszek Kołodziejski („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Najlepsza muzyka zaadaptowana: aranżacje Krzysztofa Wojciechowskiego („Dżem unplugged” Teatr Muzyczny w ramach PIA GP)
Najlepsza piosenka: „Wycie do księżyca” („Folwark zwierzęcy” BB), „Będę wreszcie sobą” – song Miłej w wykonaniu Sandry Brucheiser („Tylko grzecznie” GP)
Najlepsza choreografia: Maćko Prusak („Iwona księżniczka Burgunda” JS,WT), Mateusz Pietrzak („Quo vadis” BB, GP, KW, PW, KWYS), Mateusz Rzeźniczak („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Najlepsza scenografia: Magdalena Gajewska („Iwona księżniczka Burgunda” JS), Mariusz Napierała (BB, GP, KW), Mariusz Grzegorzek („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni: mówi scenograf Mariusz Napierała:
Najlepsze kostiumy: Magdalena Gajewska („Iwona księżniczka Burgunda” JSWT), Anna Adamek, Martyna Kander („Quo vadis” BB, KW, PW, KWYS), Kamila Bukańska („Folwark zwierzęcy” PW), Sabina Czupryńska („Przybora. Kabaret metapsychiczny” Teatr Miejski, GP), Mariusz Grzegorzek („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Najlepsze światło: Klaudyna Schubert („Ciemności kryją ziemię” JS, PW, WT), Tadeusz Trylski („Quo vadis” KW, GP, PW)
Najlepsze wizualizacje: Mariusz Grzegorzek („Dziewczyna, która podeptała chleb” WT)
Najlepszy dźwięk (audiosfera): Dobrze nagłośniony dyplom z piosenki aktorskiej Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. D. Baduszkowej w Gdyni „Słowa – Jacek Kaczmarski” (GP)
Najlepszy plakat: Patrycja Longawa („Iwona księżniczka Burgunda” JS), Julia Szydłowska („Szklana menażeria” BB), Jacek Staniszewski, („I Love the World” Latającego Cyrku Idei KW), Misha Lesner („Przesiadka” Teatru Gdynia Główna GP), Jacek Staniszewski – XXIII Międzynarodowy Przegląd Festiwalu Masska / Mary Zaleska – XXVI Międzynarodowy Festiwal Teatrów Plenerowych i Ulicznych FETA (KWYS)
Najlepsza scena: scena otwierająca spektakl „Iwona księżniczka Burgunda” (JS), radość po „Hamlecie” (PW), „Cesarz ma córkę” („Quo vadis” GP)
Quo vadis w Teatrze Muzycznym w Gdyni: Pieśń o tym, że cesarz ma córkę 2/2:
28. Festiwal Szekspirowski: Teatro La Plaza / Peru, Hamlet: Radość (oklaski ukłony).
Najlepszy festiwal/przegląd: Baltic Opera Festival (JS), Pociąg do miasta (PW), Between. Pomiędzy (GP)
Kapral/Kościółek/Witkowska/Teatr 8.Dnia na festiwalu Pociąg do Miasta: Kapral w Kościółku (fragment):
Najciekawszy koncept: „Mały Paryż” Nowego Teatru (KWYS)
Mały Paryż w Nowym Teatrze im. Witkacego w Słupsku: premierowe oklaski i ukłony.
Specjalne wyróżnienie w kategorii „teatr zaangażowany, czyli ideolo”: „Lament”, Aurora Lubos (KWYS) recenzja tutaj
Wokół teatru
Wydarzenie roku: udział Teatru Wybrzeże w festiwalu Boska Komedia („Piękna Zośka” JS), „Piękna Zośka” w Teatrze Telewizji (GP)
Człowiek teatru / Osobowość: Wojciech Kościelniak (GP)
Nadzieja: Zmiany, zmiany, zmiany… w zarządzaniu teatrami (JS), zmiana dyrekcji w Teatrze Miejskim w Gdyni (GP, PW, KWYS)
Czytaj: Pilne! Będzie konkurs na dyrektora Teatru Miejskiego w Gdyni!
Najciekawsze wydarzenie w teatrze amatorskim: Teatralny Pasjans (z roku na rok coraz lepszy! JS)
Skandal/nieporozumienie/kontrowersja: „Ciemności kryją ziemię” (WT), promocja spektakli w Muzycznym które nie są lekturami szkolnymi – a raczej jej brak GP)
Większe i mniejsze rozczarowania/smutki: zauważalna (po świetnym sezonie 2023/2024) zmiana repertuarowa Teatru Wybrzeże („Iwona” i… ? JS), Projekt Inicjatyw Aktorskich w drugiej części roku – niewykorzystany potencjał programu, oby coś się ruszyło w 2025! / „Koncert Sylwestrowy” którego formuła się wyczerpała (GP).