Większa władza ekspertów, wprowadzenie mediany zamiast średniej do wyliczenia końcowej oceny eksperckiej, możliwość wnioskowania o większy limit, brak osobnego trybu odwołań, określanie terminu publikacji wyników - to zmiany w Programach MKiDN, które zapowiedziała ministra kultury Hanna Wróblewska.

Podczas poniedziałkowej konferencji prasowej ministra kultury i dziedzictwa narodowego Hanna Wróblewska podkreśliła, że decyzję o zmianach w Programach Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjęto po rozmowach z ekspertami.

Poinformowała, że wnioski będą oceniać niezależni eksperci, a wyniki nie będą zaburzane przez skrajne oceny, dzięki wprowadzeniu mediany zamiast średniej do wyliczenia końcowej oceny eksperckiej.

"Zdecydowaliśmy się oddać większą władzę ekspertom zaproszonym do oceny wniosków. Dotąd ocena była podzielona na dwa duże komponenty – była to ocena tzw. merytoryczna i tzw. strategiczna. Zrezygnowaliśmy z oceny strategicznej. To eksperci zaproszeni do oceny wniosków kształtują całość oceny. Będą mieli do wyboru dwa segmenty. Pierwszy tj. ocena merytoryczna, czyli ekspert decyduje w punktach od 0 do 60, na ile uważa ten projekt za interesujący, najlepszy. Ale też w jego ręku pozostaje coś w rodzaju oceny strategicznej. Tzn. on rekomenduje projekty do 40 pkt, które z jego sugestii są warte realizacji" - powiedziała.

Dodała, że wyeliminowano "progi będące ograniczeniami". "Wyeliminowaliśmy taką ocenę, która była dawana za wkład własny. To oznacza, że w konkursach będą brały również udział wnioski, które startują na 100 proc. finansowania. Nie potrzeba już do tego specjalnego pozwolenia ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Oczywiście, cenimy sobie wnioski, które są komponowane w dywersyfikowany sposób, ale nie podlega to już ocenie. Chcemy w ten sposób wyrównać szanse małych podmiotów z podmiotami dużymi" - wyjaśniła szefowa MKiDN.

Dotychczas do bazy eksperckiej ministerstwa zgłosiło się 150 ekspertów. "Eksperci są podzieleni na konkretne obszary i konkretne programy" - powiedziała podsekretarz stanu w MKiDN Marta Cienkowska. Po weryfikacji bazy, eksperci będą wybierani losowo. To oni będą tworzyć komitety złożone z minimum pięciu osób.

Szefowa resortu kultury poinformowała, że w programach nie będzie osobnego trybu odwołań. Zastąpi je tzw. rezerwa ministra. "Jak państwo pamiętają, to wydłużało czas oceny wniosków. Z związku z tym postanowiliśmy, że wszystkie wnioski, które startują, od razu, automatycznie trafiają do tzw. odwołań, czyli do 15-proc. rezerwy ministra. Ta ocena jest dokonywana w tym samym czasie. Naszym priorytetem jest terminowość i prędkość w ocenie wniosków i ogłoszeniu wyników naborów dla naszych beneficjentów" - zapewniła.

Wróblewska ogłosiła, że w wybranych programach będzie można wnioskować o ponadstandardowy limit, "o wyższe kwoty dla ambitnych i kosztochłonnych projektów". Jak wspomniała, w ostatnich latach toczyła się dyskusja, czy "dla projektów szczególnie kosztochłonnych, dużych festiwali, które kosztują kilka mln zł, nie stworzyć osobnego programu, tak, by w ramach jednego Programu Muzyka czy Teatr nie kanibalizowały się z wnioskami mniejszych instytucji, które startowały do tego samego programu". "Postanowiliśmy nie robić osobnego programu, natomiast urealnić kwotę dofinansowania w ramach tych programów" - stwierdziła.

Podsekretarz stanu zapowiedziała określanie terminu publikacji wyników. "W zależności od tego, ile wniosków o dofinansowanie spłynie w danym naborze, po pięć dni roboczych po tym, jak zamkniemy nabór, będziemy informować o tym, kiedy te wyniki będą" - powiedziała. "Minimalnie to będzie 27 dni, maksymalnie to będą trzy miesiące" - dodała.

Cienkowska poinformowała o wdrożeniu nowego systemu usprawniającego komunikację między wnioskodawcami a MKiDN. Wnioskodawcy będą mogli sprawdzać, na jakim etapie realizacji jest ich wniosek o dofinansowanie. System ma być całkowicie zdigitalizowany.

Trzy pierwsze konkursy dla programów: Ochrony Zabytków, Promocji kultury polskiej za granicą oraz Edukacji artystycznej mają zostać ogłoszone w bieżącym tygodniu. Wnioski można składać do 5 listopada. 12 listopada zostanie podany termin ogłoszenia wyników.

Resort kultury przeznaczy 100 mln zł na zabytki, które ucierpiały podczas powodzi; specjalny nabór na ten cel, w ramach Programu "Ochrona zabytków", zacznie się w styczniu 2025 r. - zapowiedziała Cienkowska. "Już w styczniu będziemy mieć specjalny nabór w ramach +Ochrony zabytków+, który przeznaczy tę alokację środków na obszary objęte powodzią" - stwierdziła.

Ministra kultury Hanna Wróblewska zapewniła, że jeżeli 100 mln zł okaże się niewystarczające, kierownictwo resortu będzie "szukać pieniędzy dalej". "Wiadomo, że to będzie +bieg długodystansowy+. W ciągu roku nie postawi się na nowo, nie zakonserwuje się wszystkiego na nowo. Chodzi o to, żeby uratować wszystko, co jest możliwe" - podsumowała.

Ministra, pytana o program Teatr, który ma trafić w bieżącym roku do Instytutu Teatralnego, w sytuacji, kiedy instytucja właśnie powołuje dyrektora, odpowiedziała, że konkurs na dyrektora Instytutu Teatralnego się zakończył. Jury konkursowe podało nazwiska dwóch kandydatów, to dr Paweł Sztarbowski i Justyna Czarnota-Misztal. "Decyzja zapadnie jeszcze w tym tygodniu" - przekazała Wróblewska.