4 maja br. Hanna Stankówna obchodziłaby 83. urodziny. Odeszła 14 grudnia 2020 roku. Szerokiej publiczności była znana z licznych ról na małym i dużym ekranie (na czele z Teklą z kultowej „Seksmisji” w reż. Juliusza Machulskiego), ale Hanna Stankówna była przede wszystkim wybitną aktorka teatralną. Przez kilkadziesiąt lat występowała w Teatrze Polskim w Warszawie, na deskach którego zagrała znaczące role, zwłaszcza w repertuarze klasycznym. Pisze Artur Stanek.
fot. mat. Filmu Polskiego
Hanna Stankówna urodziła się w 1938 roku w Poznaniu. Obok dyrygentki Agnieszki Duczmal i piosenkarki Urszuli Sipińskiej, aktorka była jedną z najbardziej znanych absolwentek poznańskiego V Liceum Ogólnokształcącego. W roku 1959 ukończyła studia aktorskie w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. Jeszcze w Teatrze PWST zagrała ważne role: Rachel w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego (1958) w reż. Jana Kreczmara i Reny Tomaszewskiej oraz Maszę w „Trzech siostrach” Antoniego Czechowa w reż. Zofii Małynicz i Haliny Drohockiej (1959).
Po ukończeniu szkoły teatralnej Hanna Stankówna dołączyła do zespołu Teatru Polskiego w Warszawie, w którym debiutowała w roku 1959 rolą Furii I w „Beatrix Cenci” Juliusza Słowackiego w reżyserii Jana Kreczmara. Etatową aktorką Teatru Polskiego była w latach 1959 – 1999, ale występowała na deskach tej sceny także później. W 2006 roku zagrała dwie role (Matka, Strach) w „Kordianie” Słowackiego w reż. Pawła Passiniego.
Na scenie Teatru Polskiego w Warszawie Hanna Stankówna stworzyła wiele kreacji w repertuarze klasycznym. Zagrała Julię w „Romeo i Julii” Williama Szekspira w reż. Kazimierza Brauna (1963), Dorynę w „Świętoszku” Moliera w reż. Czesława Wołłejki (1963), Kasandrę w „Trojankach” Eurypidesa w reż. Jana Kulczyńskiego (1966), Wróżkę w „Wyzwoleniu” Stanisława Wyspiańskiego w reż. Kazimierza Dejmka (1982), Halucynę Bleichertową w „Onych” Witkacego w reż. Jana Englerta (1989), Rachel w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego w reż. Kazimierza Dejmka (1991) i Herodową w „Pastorałce” Leona Schillera w reż. Jarosława Kiliana (1996).
Aktorka występowała w Teatrze Polskim także w repertuarze współczesnym. Zagrała m.in. w spektaklu „Owca”, satyrycznej komedii bułgarskiego autora Stanisława Stratijewa w reż. Jerzego Rakowieckiego (1978). Kreowała także rolę Hrabiny de Profundis w „Chłopcach” Stanisława Grochowiaka w reż. Macieja Z. Bordowicza (1994).
Hanna Stankówna grała również gościnnie na innych niż Teatr Polski scenach. W Teatrze Stara Prochownia zagrała Orsina w „Wieczorze Trzech Króli albo co chcecie” Williama Szekspira w reż. Jana Kulczyńskiego (1976). W roli Julii Tesman w „Heddzie Gabler” Henryka Ibsena w reż. Barbary Sass wystąpiła w Teatrze na Woli im. Tadeusza Łomnickiego (1997). W 2007 roku zagrała w przedstawieniu „Pomrocność Jasna” Davida Lindsay-Abaire’a w reż. Piotra Nowaka w Teatrze Montownia.
Aktorka wielokrotnie pracowała w Teatrze Scena Prezentacje. Grała w spektaklach reżyserowanych przez twórcę tego teatru - Romualda Szejda. Wystąpiła jako Zina Devry w „Julio, jesteś czarująca” Gilberta Sauvajona (1992), Lady Karolina Pontefract w „Kobiecie bez znaczenia” Oscara Wilde’a (1997) i Mirella w „Klanie wdów” Ginette Beauvais-Garcin i Marie Chevalier (1999).
Hanna Stankówna z sukcesami występowała w Teatrze Polskim w Warszawie i na scenach gościnnych, w teatrze radiowym, teatrze telewizji, filmach kinowych, telewizyjnych i serialach, ale mało kto pamięta, że aktorka przetłumaczyła z francuskiego sztukę „Omdlały koń” Françoise Sagan, w której zagrała rolę Felicity Chesterfield - najpierw w inscenizacji Romualda Szejda w Teatrze Scena Prezentacje (1994), a dwa lata później - w telewizyjnym spektaklu w reż. Anny Minkiewicz. Z niecodziennych występów aktorki warto przypomnieć rolę w teledysku do piosenki „Komedia” zespołu Muzykoterapia (2011).
W ciągu kilkudziesięciu lat pracy w Teatrze Polskim w Warszawie Hanna Stankówna stała się jedną z najważniejszych i najbardziej rozpoznawalnych aktorek tej sceny. W 2013 roku z okazji 100-lecia powstania Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie, na ogrodzeniu Łazienek Królewskich zaprezentowano okolicznościową wystawę zdjęć wybitnych aktorów sceny przy Karasia. Obok m.in. Andrzeja Seweryna w roli Prospera, Grażyny Barszczewskiej w roli Podstoliny, Elżbiety Barszczewskiej w roli Lilli Wenedy, Ludwika Solskiego w roli Pana Jowialskiego i Tadeusza Łomnickiego w roli Papkina, zamieszczono zjawiskową fotografię Hanny Stankówny w roli szekspirowskiej Julii.
Teatr to ulotna sztuka. Pozostaje pamięć i fotografie.