Kiedy pod koniec życia robisz remanenty, z szaf i szuflad wyskakują zapomniane skarby. Tak właśnie się stało z projektami kostiumów Małgorzaty Treutler de Traubenberg (1945-2013) do „Hamleta”. Pochodzą one z roku 2011, kiedy mieliśmy realizować tragedię Shakespeare’a na scenie Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Pełniłem wtedy obowiązki dyrektora naczelnego i kierowałem teatrem jako dyrektor artystyczny. Pisze Waldemar Matuszewski.

fot. proj. Małgorzata Treutler de Traubenberg

Do roli Hamleta został zaproszony Marcin Rój (młody aktor po łódzkiej „filmówce”, z którym realizowałem dwa wspaniałe tytuły na scenie Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie - „Roberto Zucco” Bernarda-Marie Koltèsa i „Króla Edypa” Sofoklesa). Marcin do roli Hamleta się urodził. Przez kilka tygodni przed rozpoczęciem prób pracowaliśmy nad tekstem – analiza i opracowanie skrótów, aktor już wchodził w rolę, skróty tekstu poszły w kierunku kameralizacji szekspirowskiego arcydzieła, w stronę rodzinnej tragedii. W tym czasie pani scenograf (która w teatrze skracała wszelki dystans i prosiła, aby nazywać ją „Małgosią”) pracowała nad projektami kostiumów i dekoracji. Małgosia była już poważnie chora, nawet poruszanie się było dla niej kłopotliwe (dawniej wulkan energii i życia teraz chodziła z laseczką), ale praca nad „Hamletem” przywracała jej radość i pełnię życia. Miała pokój w teatrze i stały kontakt z legendarnym kierownikiem technicznym tego teatru Jerzym Lubasem (dodatkowo – sobowtórem Jerzego Maksymiuka). Projekty Małgosi poza pięknem rysunku miały jeszcze tę cechę, że były czytelne dla teatralnych krawców. Dlatego Jerzy Lubas powtarzał: „To jest scenograf!”.

Przygotowania szły pełną parą na obu frontach. Wszyscy wiedzieliśmy, że będzie to spektakl niezwykły, czuły, osobisty. Zespół Siemaszkowej znałem doskonale – obsada była trafiona „w dziesiątkę”: Marek Kępiński jako Klaudiusz, Małgorzata Machowska – Królowa, Magdalena Kozikowska-Pieńko jako Ofelia, Robert Chodur – Poloniusz, Grzegorz Pawłowski - Horacy i in.

Oryginalnym pomysłem było to, że trupa aktorska zjeżdżająca do Elsynoru składała się z aktorów-lalkarzy, w tych rolach obsadzeni zostali aktorzy rzeszowskiej „Maski” (Henryk Hryniewicki, Tomasz Kuliberda i Ryszard Szetela). Sceny lalkowe miał reżyserować dyrektor „Maski” – Jacek Malinowski, lalki projektował Janusz Pokrywka.

fot. proj. Małgorzata Treutler de Traubenberg

Próby rozpoczęły się w maju 2011 roku, ale do zaprojektowanej na jesień premiery nie doszło… Na przeszkodzie stanęła zmiana dyrekcji. W sercach realizatorów i głównego wykonawcy pozostał Hamlet, któremu nie dane było ujrzeć świateł rampy, pozostały piękne projekty kostiumów Małgorzaty Treutler. Autorka projektów zmarła dwa lata później. Poświęcony dokumentowaniu działalności i zachowaniu pamięci Ludzi Teatru wortal internetowy e-teatr zamieścił wiele wspomnień o znakomitej Artystce:

https://e-teatr.pl/malgorzata-treutler-grubawa-blondyna-z-sygnetem-na-palcu-wspomnienie-20164

https://e-teatr.pl/malgorzata-treutler-i-tadeusz-lomnicki-spotkanie-w-petit-trianon-27768

https://e-teatr.pl/my-codziennie-mamy-sylwestra-33026

https://e-teatr.pl/scenograf-malgorzata-treutler-de-traubenberg-w-10-rocznice-smierci-39380

Dzisiejsze odkrycie – projekty kostiumów autorstwa Małgorzaty Treutler – także domaga się upamiętnienia, również z tego względu, że Małgosia nie prowadziła dokumentacji swoich artystycznych dokonań, wręcz rozdawała „na lewo i prawo” swoje projekty scenograficzne. I chociaż ostatecznie nasz „Hamlet” w Rzeszowie nie doszedł do skutku, to tych projektów mi żal. W kresce i kolorystyce tych projektów zaklęty jest jej talent, jej malarska sprawność, którą szlifowała pod okiem profesora Andrzeja Stopki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Wierzę w to, że przeniesione w materię elektroniczną odnalezione projekty przetrwają i świadczyć będą o słynnej kresce Małgorzaty Treutler de Traubenberg.