Ile w córce jest matki, a ile matka odnajduje siebie w córce? Czy stanowią swoje wzajemne odbicie? A co, jeśli więź z taflą lustra jest łatwiejsza do nawiązania niż ze spojrzeniem tej drugiej?
fot. Paweł Bownik / mat. teatru
W tej pełnej czułości narracji bohaterka mierzy się nie tylko z nową rolą społeczną, jaką jest bycie matką, lecz także z zupełnie odmiennym światem jej córki - światem w spektrum autyzmu. Próbując uchwycić jej wyjątkowe „ja”, dokonuje obnażenia samej siebie, a przeglądając się w inności córki odkrywa także swoją inność. Opowiadając o Rudej, w rzeczywistości opowiada również o sobie, łącząc i konfrontując ze sobą dwie osobowości. Dwie atypowości.
Najnowsza, autobiograficzna książka Elizy Kąckiej, „Wczoraj byłaś zła na zielono”, która podbiła rynek wydawniczy w 2024 roku, to opowieść o miłości, odwadze i odmienności, a także o obawach, niezrozumieniu i presji społecznej. Przede wszystkim jednak jest to historia wyjątkowej relacji matki i córki.
Twórcy i twórczynie spektaklu adaptują to nieoczywiste studium relacji, tworząc introspektywną narrację o matce, autorce i kobiecie.
Obsada:
Anna Moskal
Marianna Linde
Karol Wróblewski
Mirosław Guzowski (gościnnie)
Maria Wieczorek (skrzypce)
Twórcy:
Reżyseria: Anna Augustynowicz
Tekst i adaptacja: Eliza Kącka
Scenografia: Marek Braun
Muzyka: Jacek Wierzchowski
Kostiumy: Tomasz Armada
Asystent kostiumografa: Filip Holak
Videoart, światło: Wojciech Kapela
Asystent/inspicjent/sufler: Radosław Duda
Charakteryzacja: Joanna Tomaszycka, Marta Krasowska
Produkcja: Małgorzata Basińska, Olga Stefańska
Zdjęcia plakatowe: Paweł Bownik
Zdjęcia portretowe: Karolina Jóźwiak
PREMIERA: 7 lutego na Małej Scenie.
Spektakle popremierowe: 8, 9, 11, 12 lutego, 18, 19 marca.
Partnerzy spektaklu:
Wydawnictwo Karakter. Wydawca książki Elizy Kąckiej “Wczoraj byłaś zła na zielono”.Karakter publikuje literaturę piękną i literaturę faktu z całego świata. Wydaje ambitną eseistykę oraz książki poświęcone projektowaniu, architekturze i sztuce. Czerpie z tradycji i doświadczeń europejskiej sztuki książki.
Fundacja Scolar. Fundacja specjalizująca się w diagnostyce i skutecznym uczeniu dzieci, młodzieży i dorosłych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Gromadzi blisko 100 psychologów, psychoterapeutów, pedagogów specjalnych, analityków zachowania, psychiatrów, logopedów i fizjoterapeutów. Fundacja Scolar dzieli się dobrymi praktykami i skutecznymi metodami terapii i szkoli polskich specjalistów.
O TWÓRCACH
Eliza Kącka – pisarka, literaturoznawczyni, krytyczka. Autorka książek prozatorskich: "Elizje" (2017), "Po drugiej stronie siebie" (2019), "Strefa zgniotu" (2022), "Wczoraj byłaś zła na zielono" (2024), książki eseistycznej "Idiomy. Eseje" (2023) oraz książek akademickich: "Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida" (2012), "Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda" (2017). Sporządziła kilka wyborów poezji (nie tylko najnowszej). Felietonistka i współpracowniczka "Tygodnika Powszechnego".
Anna Augustynowicz - reżyserka teatralna, w latach 1992-2022 roku dyrektor artystyczna Teatru Współczesnego w Szczecinie. Pracowała też m.in. w Teatrze Powszechnym w Warszawie, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku i Starym Teatrze w Krakowie. Jej najnowszą premierę, „Matkę” Witkacego, można oglądać w stołecznym Teatrze Ateneum. Prowadzi seminarium reżyserskie w Akademii Teatralnej w Warszawie.
Znana jest z odważnego sięgania po dramaturgię współczesną z Polski i Europy oraz autorskie odczytania klasyki dwudziestowiecznego dramatu. Do historii polskiego teatru przeszły jej realizacje, które otworzyły erę „nowego teatru” w Polsce - „Młoda śmierć” Grzegorza Nawrockiego, „Moja wątroba jest bez sensu albo zagłada ludu” Wernera Schwaba, „Iwona, księżniczka Burgunda” Witolda Gombrowicza. Jej najgłośniejsze spektakle ostatnich lat to „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego, „Ślub” Witolda Gombrowicza i „Odlot” Zenona Fajfera.
Jest laureatką ponad czterdziestu nagród m.in. Lauru Konrada, Paszportu Polityki, Nagrody im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Festiwalu „Wyspiański” w Krakowie. W ostatnim czasie dwukrotnie nagrodzona została nagrodą im. Konrada Swinarskiego przyznawaną przez miesięcznik „Teatr” za reżyserię „Ślubu” (2017) i „Odlotu” (2022).
Marek Braun jest scenografem i architektem wnętrz. Absolwentem ASP w Krakowie. Prowadzi Pracownię Scenografii i Mediów w Przestrzeni Publicznej na Wydziale Architektury Wnętrz krakowskiej ASP im. Jana Matejki.
Jest autorem scenografii do przedstawień teatralnych, telewizyjnych i filmowych, a także projektantem wystaw muzealnych i rysunków prasowych. Z Anną Augustynowicz współpracuje od wielu lat. Stworzył przestrzeń plastyczną -między innymi- do „Odlotu” (Teatr Współczesny e Szczecinie) „Króla Leara” (Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy), „Wroga ludu” (Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego- Poznań), „Sędziów” (Teatr Fredry Gniezno), „Matki” (Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie), „Ahat ili. Siostra bogów” (Teatr Polski im. Hieronima Konieczki – Bydgoszcz), „Upiorów” (Teatr Telewizji).
Wojciech Kapela jest absolwentem Wydziału Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, a obecnie również wykładowcą tej uczelni. Uprawia grafikę i animację 3D, motion design i mapping video. Jest autorem wystawienniczych i teatralnych instalacji multimedialnych, efektów specjalnych i animacji do form fabularnych, krótkometrażowych i promocyjnych. Pasjonuje się fotografią przyrodniczą i pejzażową.
Zrealizował projekcje video do kilkudziesięciu spektakli teatralnych w Polsce i zagranicą.
Z Anną Augustynowicz współpracował między innymi przy przedstawieniach: "Król Lear"(Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy), "Wracaj, Greta Garbo przyjechała" (Teatr Współczesny w Szczecinie), "Odlot"(Teatr Współczesny w Szczecinie), "Sędziowie"(Teatr Fredry Gniezno), "Matka" (Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie), "Upiory" (Teatr Telewizji).
Tomasz Armada jest projektantem mody, artystą wizualnym, kostiumografem i wykładowcą. Z wyróżnieniem rektora ukończył studia na Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi na Wydziale Tkaniny i ubioru na kierunkach i specjalizacjach: projektowanie ubioru, obuwia, dzianiny i tkaniny drukowanej.
Został wyróżniony w amerykańskim magazynie Vogue jako jeden z 27 najciekawszych młodych projektantów świata. Jest założycielem marki koncentrującej się na zrównoważonym projektowaniu mody z wykorzystaniem metod upcyclingu.
Jego pracownia znajduje się w Łodzi, której historia i awangardowy charakter stanowią główne źródło inspiracji. Projektował dla najważniejszych instytucji kultury, teatrów i gwiazd estrady, a jego prace prezentowano w czołowych magazynach mody, takich jak Vogue, Elle czy Harper’s Bazaar. Prowadzi sklep internetowy oraz showroom.
Jacek Wierzchowski z wykształcenia jest perkusistą. Jako kompozytor zadebiutował w 1990 tworząc muzykę do spektaklu „Byłem -Jestem” w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Napisał muzykę do ponad stu przedstawień teatrów dramatycznych, teatrów tańca, pantomimy, Teatru Telewizji oraz do filmów fabularnych.
Współpracował m. in z Leszkiem Możdżerem, Ewą Wycichowską (PTT Balet Poznański), Zbigniewem Szymczykiem (Teatr Pantomimy im. H. Tomaszewskiego, Wrocław), Anną Augustynowicz (Teatr Współczesny w Szczecinie, Słowackiego w Krakowie, Powszechny w Warszawie) i w wielu innych teatrach. Zdobywca wielu nagród i wyróżnień na najważniejszych festiwalach teatralnych w Polsce, w tym pierwszej nagrody w Konkursie na Inscenzację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa" (2015) - za muzykę do przedstawienia "Akropolis" w Teatrze Współczesnym w Szczecinie.
FRAGMENTY WYWIADU AGNIESZKI GÓRNICKIEJ Z ELIZĄ KĄCKĄ I ANNĄ AUGUSTYNOWICZ DLA TEATRU DRAMATYCZNEGO
„We mnie ta książka nie kiełkowała jakoś nadzwyczajnie długo. Kiełkowała bardziej opowieść, którą ta książka stara się nie tyle podsumować, co przez nią przeprowadzić tak, aby była komunikatywna dla wszystkich. Bardzo długo, w zasadzie od początku życia mojego dziecka, od pierwszych problemów, które mocniej mi się obiektywizowały, zaczęłam sobie ten nasz świat próbować opowiadać po swojemu. Nie lekceważąc oczywiście tego, co do mnie docierało z wszystkich pozostałych światów. Natomiast jest to ekscerpt i wyciąg z tej sceny zdarzeń. Cóż: a więc użyłam już tego sformułowania, ale ponieważ właśnie jesteśmy w teatrze – to ze sceny własnej głowy” – Eliza Kącka.
„Szczęśliwie, w teatrze język jest tylko jednym z narzędzi do porozumienia z drugą osobą. Na scenie dotykamy dramatu osoby mówiącej, która staje przed osobą bez języka. Bez mowy jaką zwykliśmy się komunikować w codzienności. Poprzez język powieści staramy się wejść w przestrzeń wyobraźni narratorki (Elizy), jej wrażliwości, jej sposobów na dobijanie się do spotkania z drugim człowiekiem (Rudą). Generalnie wszyscy jesteśmy mimetyczni. Problemem Rudej, czyli figury “innego” w powieści, jest to, że nie ma w niej mimetyzmu. Przede mną postawiło to zagadnienie dotyczące filozofii aktorstwa, istoty teatru i tego aktora w nas, którego uczymy się od urodzenia od naszych rodziców, a potem innych ludzi” – Anna Augustynowicz.
„Eliza Kącka otwiera swoją narracją przestrzeń miłości, pozwalając drugiemu, innemu — być” – Anna Augustynowicz.
FRAGMENTY RECENZJI KSIĄŻKI „WCZORAJ BYŁAŚ ZŁA NA ZIELONO” ELIZY KĄCKIEJ (wydawnictwo Karakter)
„WCZORAJ BYŁAŚ ZŁA NA ZIELONO to bardzo osobista opowieść o wspólnym życiu matki i córki, a zarazem literacki majstersztyk, w którym każde słowo zostało użyte z niebywałym wyczuciem” –pisze Karolina Rychter na łamach serwisu CULTURE.pl.
„WCZORAJ BYŁAŚ ZŁA NA ZIELONO ma znaczenie szersze niż tematyka autyzmu albo neuroróżnorodności: mówi coś o tęsknocie za i dążeniu do kontaktu z inną osobą. Wszyscy potrzebujemy więzi z drugim człowiekiem, ale również odrębności. Prawdziwy kontakt jest możliwy wyłącznie pod warunkiem uznania i uszanowania drugiej osoby, akceptacji jej autonomii. Dopiero gdy naprawdę widzimy Inną, zaczyna się komunikacja. Nie jest to wcale oczywiste” – Katarzyna Sułkowska, „Kultura Liberalna”.
Link do pełnego tekstu.
„Eliza Kącka pokazuje mistrzostwo stylu, autoanalizy, umiejętności obserwacji i opisu, dzięki któremu to, co autobiograficzne przestaje być tylko i aż opowiadaniem o własnym życiu, ale staje się również zaproszeniem do poznania świata intymnego, niemożliwego, znoszącego granice” – Bernadetta Darska. Link do pełnego tekstu recenzji.