Teatr Żydowski zaprasza 11 kwietnia na scenę w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa (al. Niepodległości 141a) na premierę autorskiego musicalu Agaty Biziuk M. Faktor. Narodziny Piękna o życiu Maksa Faktorowicza, legendarnego założyciela znanej na całym świecie marki kosmetycznej, twórcy terminu „make-up” oraz wizażysty największych gwiazd Złotej Ery Hollywood.
Ze Zduńskiej Woli do wielkiego świata
Maksymilian Faktorowicz urodził się w 1872 roku w żydowskiej robotniczej rodzinie w Zduńskiej Woli. Był jednym z dziesięciorga dzieci. Bardzo wcześnie zaczął więc wspierać rodzinę finansowo. Już jako siedmiolatek pracował w aptece, trudnił się także sprzedażą słodyczy i owoców, a jako dziewięciolatek został terminatorem u najlepszego łódzkiego perukarza.
Kto mógł podejrzewać, że to odmieni całe jego życie?
Czteroletnia wytężona nauka przycinania, stylizowania i układania włosów otworzyła mu drogę do międzynarodowej kariery. Najpierw w Berlinie trafił do zespołu słynnego fryzjera Antona. Rok później zatrudnił się w Moskwie w Carskiej Operze Wielkiej. Drogę na szczyt przerwała mu obowiązkowa służba wojskowa, po której osiadł w Riazaniu. Otworzył tam sklep, w którym sprzedawał własnej produkcji kosmetyki oraz peruki. Tam najprawdopodobniej zetknął się ponownie z zespołem aktorskim z moskiewskiego Teatru Wielkiego. Powrócił wówczas do stolicy imperium i został nie tylko charakteryzatorem w teatrze, ale także prywatnym wizażystą cara Mikołaja II oraz jego szwagra Aleksandra.
W 1904 roku narastające antysemickie nastroje oraz dworskie intrygi zmusiły Maksymiliana do ucieczki z kraju. Wybrał Stany Zjednoczone. Błąd urzędnika imigracyjnego sprawił, że powstał pseudonim, który później poznał cały świat.
W USA jego kariera nabrała prawdziwego rozmachu. Został nie tylko właścicielem sklepu, ale także twórcą marki kosmetycznej. Jego eksperymenty odmieniały branżę beauty, a wynalezienie podkładu w kremie otworzyło drogę do współpracy z producentami filmowymi. Można powiedzieć, że stwarzał gwiazdy, bo dzięki jego autorskim zabiegom i produktom rozpoznawalność zyskały takie aktorki i aktorzy jak Rita Hayworth, Rudolf Valentino czy Jean Harlow. Na liście jego klientów można znaleźć także m.in. Polę Negri, Charliego Chaplina, Ginger Rogers, Franka Sinatrę czy Johna Wayne’a.
Był nie tylko twórcą terminu „make-up”. To on wymyślił strategię zatrudniania celebrytek do reklam. Maks zmarł na niewydolność serca w 1938 roku. Pozostawił po sobie imperium kosmetyczne i wiarę, że wielkie marzenia mogą się spełnić.
Tematy, które poruszają
Te i inne tajemnice życia legendy make-upu odkrywa musical, którego akcja toczy się w pełnym zgiełku studiu filmowym, gdzie marzenia o urodzie i sztuce stają się rzeczywistością. M. Faktor. Narodziny Piękna to opowieść o sile autokreacji i spełnianiu swoich marzeń.
Barwna opowieść o kreacji piękna
Muzyka autorstwa Stanisława Pawlaka inspirowana jest współczesnymi brzmieniami od swingu po latino. Teksty piosenek Anny Domalewskiej budują opowieść o życiu i osiągnięciach Maksa Faktora, ukazując go, nie tylko jako kosmetycznego innowatora, ale także człowieka, którym był dla bliskich. Choreografię stworzyła znana naszym widzom Krystyna Lama Szydłowska. Za scenografię inspirowaną światem „fabryki snów” odpowiada Marika Wojciechowska. Powstał spektakl pełen pasji, szalonej wyobraźni i oczywiście glamour.
Faktor. Narodziny Piękna to podróż do krainy beauty i sztuki filmowej. Z pewnością dostarczy widzom i widzkom niezapomnianych emocji i wrażeń.
75 LAT TEATRU ŻYDOWSKIEGO
Premierą M. Faktor. Narodziny piękna w reżyserii Agaty Biziuk Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich rozpoczyna obchody jubileuszu 75-lecia swojego istnienia! W 1950 roku w wyniku połączenia Dolnośląskiego Teatru Żydowskiego we Wrocławiu i Teatru Żydowskiego w Łodzi powstał Państwowy Teatr Żydowski. Teatr działał w obu tych miastach i występował gościnnie w całej Polsce do 1955 roku, kiedy to z inicjatywy Idy Kamińskiej teatr przeniósł się do Warszawy.
W 1968 roku znaczna grupa aktorów, w tym ówczesna dyrektorka i kierowniczka artystyczna Ida Kamińska (jak dotąd jedyna polska aktorka nominowana do Oscara), w wyniku nagonki antysemickiej, wyjechała z Polski. Przez rok obowiązki dyrektora pełnił aktor Juliusz Berger. Od 1969 roku do roku 2014 dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Żydowskiego był legendarny aktor i reżyser Szymon Szurmiej. Od 2015 roku dyrektorką teatru jest aktorka i reżyserka Gołda Tencer.
Od początku istnienia w repertuarze Teatru przeplatały się trzy nurty repertuarowe. Pierwszy z nich to klasyka literatury i teatru jidysz. Drugi nurt to sztuki spoza tego kanonu, podejmujące tematykę żydowską. Trzeci nurt to spektakle rewiowe i kabaretowe.
Gołda Tencer otworzyła nowy rozdział Teatru Żydowskiego. Wprowadziła repertuar współczesny, prowadzący dialog z aktualnymi tematami i problemami, jakie dotykają społeczeństwo. Nie stroniła przy tym od awangardy i poszukiwania nowych „przestrzeni” i nowego języka teatru. Pod jej dyrekcją w Teatrze Żydowskim swoje spektakle tworzyli m.in. Maja Kleczewska, Michał Zadara, Andrzej Krakowski, Monika Strzępka i Paweł Demirski, Wiktor Rubin i Jolanta Janiczak, Damian Josef Neć, Karolina Kirsz, Michał Walczak, Agnieszka Lipiec-Wróblewska, Robert Talarczyk, Wojciech Kościelniak, Michał Buszewicz, Anna Smolar, Marta Miłoszewska, Izabella Cywińska, Agata Duda-Gracz, Tomasz Cyz, Przemysław Jaszczak.
Gołda Tencer zainicjowała Bimę – scenę młodych, projekt współpracy z Akademią Teatralną w Warszawie. W jej ramach na scenie Teatru Żydowskiego przygotowywane są dyplomy reżyserskie. Do tej pory, zaprezentowano spektakle Karoliny Kowalczyk, Ewy Galicy oraz Ewy Platt.
Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie to jedyny Teatr Żydowski w Polsce i jeden z dwóch w Europie państwowych teatrów wystawiających spektakle w języku jidysz. Od lipca 2012 roku przy teatrze działa Centrum Kultury Jidysz.
***
„M. Faktor. Narodziny piękna”
Obsada:
Daniel Czacza Antoniewicz/ Karol Osentowski
Piotr Chomik
Monika Chrząstowska
Ewa Dąbrowska
Adrianna Dorociak
Adrianna Kieś
Małgorzata Majewska
Sylwia Najah
Henryk Rajfer
Izabella Rzeszowska
Rafał Rutowicz
Monika Soszka
Małgorzata Trybalska
Mateusz Trzmiel
Ewa Tucholska
Marek Węglarski
Piotr Wiszniowski
Muzycy na żywo:
Stanisław Pawlak (piano, gitara elektryczna)
Michał Obrębski (perkusja, gitara akustyczna)
Twórczynie, twórcy:
scenariusz i reżyseria – Agata Biziuk
muzyka – Stanisław Pawlak
choreografia – Krystyna Lama Szydłowska
asystent choreografki – Bartek Dopytalski
scenografia i kostiumy – Marika Wojciechowska
teksty piosenek – Anna Domalewska
reżyseria światła – Maciej Iwańczyk
projekcje video – Marek Straszak
przygotowanie wokalne – Teresa Wrońska
asystentka reżyserki – Monika Soszka
konsultacje merytoryczne – Andrzej Krakowski
konsultacje operatorskie – Tobiasz Czołpiński inspicjentka – Beata Szaradowska
produkcja – Małgorzata Gąsiorowska (kierowniczka produkcji), Maciej Kurpiewski
Set premierowy:
10.04.2025 r. – pokaz przedpremierowy o godz. 19.00
11.04.2025 r. – premiera o godz. 19.00
12.04.2025 r. – spektakl o godz. 19.00
13.04.2025 r. – spektakl o godz. 18.00
Miejsce: Scena w Klubie Dowództwa Garnizonu Warszawa, al. Niepodległości 141a, Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich