Usłyszymy trzy różne utwory - Moniuszki, Paderewskiego i Palestra - pozwalające panoramicznie spojrzeć na znaczenie Powstania Styczniowego w naszych dziejach i kulturze – powiedział PAP rzecznik MHP dr Michał Przeperski, zapowiadając sobotni koncert Sinfonii Iuventus w Muzeum Historii Polski.

Koncert jest organizowany przez Muzeum Historii Polski w ramach programu obchodów 160. rocznicy Powstania Styczniowego - otworzy go Mazur z opery "Halka" (1854) Stanisława Moniuszki, będącej ważnym dziełem narodowej literatury operowej. Następnie pianista Jan Wachowski wykona Koncert fortepianowy a-moll (1882-1888) Ignacego Jana Paderewskiego. Po przerwie Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa zaprezentuje muzykę do baletu "Pieśń o ziemi" (1937) Romana Palestra, w której kompozytor połączył elementy folkloru ze współczesnym mu językiem muzycznym.

"Ten koncert jest wyjątkowy, ponieważ w jego trakcie zostaną zaprezentowane trzy bardzo różne utwory polskiej tradycji muzycznej, które dzisiaj – po ponad 160 latach od samego Powstania Styczniowego – pozwalają nam panoramicznie spojrzeć na to, jakie jest znaczenie tego powstania zarówno w naszych dziejach, jak i naszej kulturze" – powiedział PAP dr Michał Przeperski. Zwrócił uwagę, że "dla muzeum ważne jest nie tylko ukazanie Powstania Styczniowego jako wydarzenia historycznego, ale również pokazanie, jak to wydarzenie inspirowało twórców w czasach, które z dzisiejszego punktu widzenia są już historią".

Orkiestrę Sinfonia Iuventus poprowadzi jej kierownik - Norbert Twórczyński. "Starając się muzycznie opowiedzieć o Powstaniu Styczniowym, należy w pierwszej kolejności wyjść od kontekstu historycznego i znaczenia tego największego w historii Polski zrywu narodowego" - powiedział PAP dyrygent. "Było to pierwsze powstanie, które w wysiłku niepodległościowym zjednoczyło różne warstwy społeczne, a także różne narodowości Rzeczypospolitej. Chcieliśmy, by znalazło to odzwierciedlenie w programie naszego koncertu" - wyjaśnił.

"Mazur z Halki Stanisława Moniuszki rozbrzmiewa w I akcie tej opery, podczas zaręczynowego balu Zofii i Janusza. Libretto sugeruje, że tańcowi szlachty towarzyszy mazowiecka kapela, grając melodie charakterystyczne dla tego regionu" - wyjaśnił Twórczyński. Dodał, że w "Pieśni o ziemi" usłyszeć można "właściwie wszystkie rodzime tańce narodowe, tym razem opisujące krajobraz polskiej wsi oraz ważnych dla niej celebracji". przypomniał. W programie koncertu pojawi się także wątek emigracyjny, czyli Koncert fortepianowy a-moll Ignacego Jana Paderewskiego. Kompozytor ukończył go w Paryżu w roku 1888, zaś prawykonanie odbyło się w Wiedniu 20 stycznia 1889 roku" - przypomniał.

"Nasz koncert odbędzie się dokładnie w 135. rocznicę światowej premiery tego znakomitego dzieła. Nie sposób nie wspomnieć przy tej okazji o politycznej roli, jaką Ignacy Jan Paderewski odegrał później w formowaniu się niepodległego Państwa Polskiego, co - prócz wielu innych kontekstów - dobitnie pokazuje, jak niezbędna dla tożsamości narodowej jest jej kultura, a także że walczyć i zwyciężać można nie tylko orężem" - powiedział Norbert Twórczyński.

Za najbardziej wymagającą kompozycję w programie koncertu dyrygent uznał muzykę do baletu "Pieśń o ziemi" Romana Palestra. "Ze względu na przeznaczenie sceniczne dzieło to nie cechuje się przesadnie rozbudowanym aparatem wykonawczym (jak na wielką orkiestrę symfoniczną), niemniej jego orkiestracja jest niezwykle efektowna i gęsta. Takie połączenie stawia przed orkiestrą niemałe trudności kondycyjne. Ponadto, jak na balet przystało, muzyczna narracja ulega ciągłym zmianom i przeobrażeniom" - wyjaśnił. "Jestem jednak przekonany, że Sinfonia Iuventus świetnie sobie poradzi z wszelkimi wyzwaniami sobotniego koncertu i z tym większą satysfakcją będzie mogła godnie zaprezentować publiczności tę fantastyczną i rzadko wykonywaną muzykę" - dodał.

Koncert "Moniuszko, Paderewski, Palester" odbędzie odbędzie się w sobotę, 20 stycznia, o godz. 19 w Sali Audytoryjnej Muzeum Historii Polski.

Powstanie Styczniowe, największy zryw niepodległościowy XIX w., rozpoczęło się 22 stycznia 1863 r. manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego. Objęło tereny Królestwa Polskiego i niemal całego zaboru rosyjskiego i miało charakter wojny partyzanckiej. Jak oceniają historycy, podczas powstania doszło do ponad tysiąca starć, a w siłach polskich uczestniczyło w sumie ok. 200 tys. osób. Powstanie zakończyło się klęską, której skutkiem było odebranie przez Petersburg resztek niezależności Królestwa Polskiego.