130 tysięcy widzów – tych na widowni, i tych przed ekranem, 2 festiwale, 5 premier, przeszło 100 spektakli, kilkanaście koncertów i recitali, 300 wydarzeń edukacyjnych, debiuty młodych choreografów i debiuty wokalne. A ponadto „operowy Oscar” dla Jawnuty, kampania społeczna, Moniuszko w słonecznym LA i wiosennym Berlinie – sezon 2023/2024 w Teatrze Wielkim w Poznaniu dobiegł końca.

fot. Bartek Barczyk/mat. teatru

„Czas nie stoi w miejscu. Stoimy w obliczu potężnej rewolucji technologicznej. W takim momencie remont w teatrze operowym jest bardzo ważny” – mówiła w 2021 roku dyrektor Renata Borowska-Juszczyńska na konferencji prasowej zapowiadającej modernizację sceny. Pomimo ograniczeń wynikających z pandemii, remont przebiegł zgodnie z założonym harmonogramem i od października 2023 roku widzowie mogli na powrót zasiąść w teatralnych fotelach. Hasło POWROTY w pełni oddawało ideę sezonu 2023/2024.

Po pierwsze: Moniuszko
Sezon rozpoczął Festiwal Moniuszki – nowa propozycja w repertuarze. Zróżnicowany program przyciągnął zarówno widzów tęskniących za teatrem operowym, jak i tych poszukujących nowatorskiego podejścia do dorobku patrona poznańskiej sceny. Wydarzeniem specjalnym pierwszej edycji festiwalu była Gala otwarcia sceny (14.10.2023), podczas której wystąpili związani z Teatrem soliści, laureaci Konkursów Moniuszkowskich, natomiast gwiazdą wieczoru był baryton, Artur Ruciński. Równie wielkie emocje towarzyszyły koncertowi Moniuszko / Możdżer (15.10.2023). Muzyczną osią wydarzenia była uwertura fantastyczna Bajka wykonana przez orkiestrę Teatru pod batutą Katarzyny Tomali-Jedynak. Po niej nastąpiła prezentacja inspirowanej Bajką kompozycji Leszka Możdżera Moniuszko ALT_SHIFT_1 ESCAPE. Artysta określił swoje spotkanie z Moniuszką jako „odkurzenie dorobku kompozytora” i za tę pracę otrzymał od dyrektor Teatru tytuł honorowego ambasadora Stanisława Moniuszki.

Niespełna miesiąc po Festiwalu Moniuszki patron poznańskiej sceny doczekał się międzynarodowego rozgłosu. Realizacja Jawnuty, przygotowana przez Ilarię Lanzino i pod kierownictwem muzycznym Rafał Kłoczko, którą Teatr pokazał w grudniu 2022 roku, została nagrodzona International Opera Awards w kategorii „dzieło odkryte na nowo”. Ponadto Moniuszko – chciałby się napisać „tradycyjnie”, bo już po raz trzeci – wyruszył do Berlina. Poznańscy artyści zaprezentowali w Filharmonii Berlińskiej Straszny dwór (22.04.2024). Licznie zgromadzeni melomanii ulegli czarowi moniuszkowskiej frazy w arii Stefana, a gromkimi oklaskami nagrodzili mazura.
Znaczącym wydarzeniem minionego sezonu był udział dyr. Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej w Konferencji Operowej i Światowym Forum Operowym w Los Angeles (Opera Conference & World Opera Forum). Kierująca poznańską sceną została zaproszona jako prelegentka do grona 60 oficjalnych delegatów z 6 kontynentów. Podczas forum dyskutowano m.in. o przyszłości opery, strategiach organizacyjnych i artystycznych uwzględniających zmiany społeczne, technologiczne i kulturowe oraz budowaniu społeczności świadomych i zaangażowanych odbiorców kultury. Renata Borowska-Juszczyńska przedstawiła m.in. działania poznańskiej sceny dotyczące promocji spuścizny Moniuszki, które mogą zainspirować do sięgnięcia po dorobek kompozytorów lokalnych, których twórczość niesłusznie jest pomijana.

fot. Maciej Zakrzewski/mat. teatru

Po drugie: po raz pierwszy
Premierowym emocjom podsycały debiuty. Iwona Sobotka po raz pierwszy wykonała partię Desdemony (Otello, 25.11.2023) oraz Manon Lescaut (8.06.2024). Premierowe odsłony tych spektakli były streamingowane na platformie OperaVision. Ponadto Manon Lescaut Pucciniego po raz pierwszy została wystawiona na poznańskiej scenie. Za jej reżyserię odpowiadał Gerard Jones. Natomiast Otella oraz Wyprawy pana Broučka Janáčka (15.03.2024) przygotował David Pountney, jeden z czołowych twórców teatru operowego. Szalona opowieść o praskim kamieniczniku była jednocześnie polską prapremierą.
Nie zabrakło również prapremier baletowych oraz pierwszej edycji festiwalu Przedwiośnie Baletowe. Spektakl Królowa Śniegu (27.10.2023) powstał z myślą o poznańskich tancerzach. Muzykę skomponował Przemysław Zych, za choreografię odpowiadał Robert Bondara. Również po raz pierwszy swoje prace pokazał duet wybitnych twórców Sol Léon i Paula Lightfoot. Ich finezyjnym choreografiom Sutters Shut i Subject to Change w ramach spektaklu 4 towarzyszyły prace polskich twórców: fenomenalna realizacja Krzysztofa Pastora Moving Rooms oraz przyjęte owacyjnie przez publiczność Bolero w choreografii Roberta Bondary. Dla szefa poznańskiego Baletu była to pierwsza próba zmierzenia się z kompozycją Ravela.

Po trzecie: liczne powroty
Ponadto w repertuarze poznańskiej Opery znalazły się koncerty i wydarzenia specjalne. Spektakl Łabędzie przygotowany z osobami niewidomymi, słabowidzącymi oraz poruszającymi się alternatywną motoryką zaprezentowany został w Warszawie, gdzie pod koniec kwietnia zainaugurował kampanię społeczną Osoba z_.

Pod Pegazem zaroiło się od gości. Jacek Kaspszyk, na co dzień sprawujący stanowisko dyrektora muzycznego, do współpracy zaprosił, m.in. Marco Guidariniego, Katarzynę Tomalę-Jedynak, Martę Kluczyńską, Alexeia Baklana i Antonella Allemandiego. Obok solistów etatowo związanych z Poznaniem wystąpili, m.in. Andrzej Dobber (Traviata, Rigoletto), Gwyn Hughes Jones (Otello), Dario Solari (Otello), Karol Kozłowski (Wyprawy pana Broučka), Anna Lubańska (Wyprawy pana Broučka, Straszny dwór).

Teatr Wielki w Poznaniu podchodzi do swojej przeszło stuletniej historii z szacunkiem, jednocześnie zdając sobie sprawę, że myślenie o przyszłości sztuki operowej, promocja dorobku kompozytorskiego Stanisława Moniuszki, tworzenie inscenizacji zgodnie ze współczesnymi trendami oraz świadome kreowanie artystycznych potrzeb widzów w XXI wieku to misja. Poznański Teatr konsekwentnie wypełniał ją w sezonie 2023/2024 i będzie realizować w kolejnych latach. Sezon POWROTY był niezwykle intensywny i ważny, pełen artystycznych wyzwań, a przede wszystkim emocji i wzruszeń. Dziękując za wspólnie spędzony sezon, liczymy na Państwa obecność w następnym. Do zobaczenia w Teatrze Wielkim w Poznaniu!