Z ilustracji tegorocznego Subiektywnego Alfabetu nie bez podstaw z pierwszego planu patrzy na nas maska Melpomeny i swym tragicznym, niesłychanie emocjonalnym wizerunkiem odzwierciedla nastroje, jakie panowały w polskich teatrach w roku 2023. O tym stanie świadczy choćby rozbudowana litera K jak KONSTERNACJE, na której „rozmach” miały wpływ nie tylko zmiany na stanowisku ministrów Kultury i Dziedzictwa Narodowego, ale i wiele kontestatorskich kroków ludzi teatru, wykrzykiwanych w rytm słów „(…) róbcie dym, róbcie szum, niech się Polska obudzi (…)” z tegorocznego super-hitu scenicznego 1989.

Niewykluczone, że impulsem do szeregu tych zdarzeń stały się oskarżenia o przemocowe zachowania w trakcie prób Krystiana Lupy w La Comédie de Geneve w Szwajcarii, za którymi również i członkowie polskich zespołów teatralnych odważyli się głośno mówić o mobbingu i cierpieniach psychicznych wielu osób zatrudnionych na etatach. Patrząc na to, co dziś dzieje się w stołecznym Teatrze Dramatycznym, o czym donosili „sygnaliści” z Teatru Nowego w Poznaniu czy na kogo słał oskarżenia zespół Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, można mieć wrażenie, że polski teatr znalazł się przed momentem zwrotnym.

Po wyborach parlamentarnych nie musi się już obawiać cenzury politycznej i ekonomicznej ze strony prawicy, o czym choćby pozytywnie świadczy unieważniony konkurs na dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, ale z uwagą powinien przyglądać się wszelkim „-izmom”, obecnie także z centro-lewicowej strony. Kompromisowa współpraca zespołów z dyrekcjami, a przede wszystkim z nowym rządem daje wreszcie ludziom teatru nadzieję na wypracowanie ustawy o artystach zawodowych, w której Sejm weźmie pod uwagę specyfikę scenicznych instytucji. Będą powstawać kolejne spektakle, ale, miejmy nadzieję, już w spokojniejszej aurze logistyczno-emocjonalnej.

A tak w subiektywnej kolejności alfabetycznej wyglądał rok 2023:

A jak AKTORKA

• Karolina Adamczyk, Karin w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie i Teatr Polski w Bydgoszczy / Hermiona w Zimowej opowieści, reż. Pamela Leończyk, Pokaz work in progress, Teatr Powszechny w Warszawie;
• Dorota Androsz, Konrad w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;

• Anna Bieżyńska jako Janka Orłowska w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Aleksandra Bożek, Estera w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie i Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Anna Katarzyna Chudek-Niczewska, Diabeł / Śmierć w Koperniku Odkrywcy, reż. Zbigniew Lisowski, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
• Zuzanna Czerniejewska-Stube w Miłej robótce, reż. Agnieszka Jakimiak, Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie;
• Katarzyna Dałek, Muza w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;

• Ada Dec, Karolka w Don Juanie, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Izabella Dudziak (gościnnie) jako Narratorka w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Monika Frajczyk (gościnnie), Reva w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Joanna Gonschorek, Pani Shore w Ryszardzie III (work in progress), reż. Jan Marek Kamiński, Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy;
• Wiktoria Gorodeckaja, rola tytułowa w Podstolinie, reż. Mariusz Malec, Teatr Telewizji;
• Magdalena Gorzelańczyk, Konrad w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Karolina Gruszka, Pani w Zegarku, reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska, Teatr Telewizji;
• Anna Grycewicz, Lulu w Skiz, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;

• Karolina Kazoń, Danuta Wałęsa w 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;

• Katarzyna Herman, Matka w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy / Monika Borowska w Badaniach ściśle tajnych, reż. Norbert Rakowski, Teatr im. J. Kochanowskiego w Opolu;
• Karolina Kamińska, Alina Pieńkowska w spektaklu 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Maria Kierzkowska, Dona Elwira w Don Juanie, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Maja Kowalska, Hermia w Śnie nocy letniej, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;
• Agnieszka Kościelniak, Krystyna Frasyniuk w 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Ada Lupu w Trzech smutnych sztukach, reż. Radu Afrim, Teatrul National „Vasile Alecsandri” w Jassach (Rumunia);
• Maria Maj, Matka w spektaklu Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Dominika Miękus, Małpa w Koperniku Odkrywcy, reż. Zbigniew Lisowski, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
• Dagmara Mrowiec-Matuszak, Cabińska w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy / Agnes w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie i Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Małgorzata Niemirska, Przyjaciółka Matki w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Marta Parfieniuk-Białowicz, Elżbieta Saturnowicz w spektaklu Mała Urania – Kosmiczna Podróżniczka, reż. Ireneusz Maciejewski, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
• Emilia Piech, Mela w Komediantce, reż. Anita Sokołowska / siostra Eufemia w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Michalina Rodak, Zoja w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Siostra Anuncjata w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Joanna Rozkosz, Charlotte w Dzikich palmach, reż. Aleksandra Bilewicz // w Dropiach, reż. Marcin Liber, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;

• Lidia Sadowa, Puk w Śnie nocy letniej, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;
• Zuzanna Saporznikow, Sara w Komediancie, reż. Andrzej Domalik, Teatr Narodowy w Warszawie;
• Anna Sienicka, Lady Anna w Ryszardzie III (pokaz work in progress), reż. Jan Marek Kamiński, Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy;
• Justyna Sieńczyłło w roli tytułowej w spektaklu Wiera Gran, reż. Barbara Sass, Teatr Kamienica w Warszawie;
• Julia Sobiesiak-Borucka, Anna Schilling w Układzie splątanym. Kopernik i inni, reż. Maciej Wojtyszko // w Dropiach, reż. Marcin Liber, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
• Bernadetta Statkiewicz, w roli tytułowej w Antygonie, reż. Piotr Kurzawa, Teatr Polski w Warszawie;
• Julia Szczepańska, Greta w Jeden i Jedna, reż. Łukasz Czuj, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
• Małgorzata Trofimiuk, Komunistka w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Siostra Angelika w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Małgorzata Witkowska, Elena w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Sowińska w Komediantce, reż. Anita Sokołowska // Siostra Perpetua, Anja Rubik w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;

A jak AKTOR

• Grzegorz Artman w Zimowej opowieści, reż. Pamela Leończyk, (pokaz work in progres), Teatr Powszechny w Warszawie;
• Jacek Beler, Francis w spektaklu Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Piotr Biedroń, Konrad w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Mateusz Bieryt, Władysław Frasyniuk w spektaklu 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Paweł Brzeszcz, Lysander w Śnie nocy letniej, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji // Wituś w Skiz, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;
• Przemysław Chojęta, Mikołaj Kopernik w Układzie splątanym. Kopernik i inni, reż. Maciej Wojtyszko, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;

• Marcin Czarnik, Jacek Kuroń w spektaklu 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Michał Darewski w wielu rolach w Poli Negri. Fabryce snów, reż. Łukasz Czuj // Don Juan w Don Juanie, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Piotr Dąbrowski w Śmierci Jan Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, Teatr Polski w Poznaniu,
• Paweł Dobek w Miłej robótce, reż. Agnieszka Jakimiak, Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie;
• Mariusz Drężek, Ojciec w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Mateusz Górski, Tom spektaklu w Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Mirosław Guzowski, Nicolae w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Łukasz Ignasiński, Jan Dantyszek w Układzie splątanym. Kopernik i inni, reż. Maciej Wojtyszko, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Arkadiusz Janiczek, Właściciel gospody w Komediancie, reż. Andrzej Domalik, Teatr Narodowy w Warszawie;
• Michał Jaros, Konrad w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Jan Jurkowski, Michał, Narrator w Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach;

• Michał Kaleta, Jan Paweł II w Śmierci Jan Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, Teatr Polski w Poznaniu,
• Michał Karczewski w Miłej robótce, reż. Agnieszka Jakimiak, Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie;
• Szymon Kuśmider, Kreon w Antygonie, reż. Piotr Kurzawa, Teatr Polski w Warszawie;
• Damian Kwiatkowski, Generał w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Topolski w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Marcin Miodek, Reżyser w Wyzwoleniu, reż. Jak Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Szymon Mysłakowski, w wielu rolach w Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach;
• Wojciech Niemczyk, Ojciec w Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie;
• Karol Franek Nowiński, Student w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Franek w Komediantce, reż. Anita Sokołowska // Kleryk Józef w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Andrzej Plata, Narrator w Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach;

• Błażej Piotrowski, Michał w Z głową byka, reż. Robert Jarosz, Białostocki Teatr Lalek;
• Jerzy Pożarowski, Arcybiskup w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Jerzy Radziwiłowicz, Bruscon w Komediancie, reż. Andrzej Domalik, Teatr Narodowy w Warszawie;
• Maciej Raniszewski, Jakob w Jeden i Jedna, reż. Łukasz Czuj, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
• Dominik Rubaj, rola tytułowa w Ryszardzie III (work in progress), reż. Jan Marek Kamiński, Teatr im. H. Modrzejewskiej w Legnicy;
• Cezary Rybiński, Konrad w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Marcin Ryl-Krystianowski w spektaklu Teatrzyk Zielona Gęś czyli wstrząs metafizyczny w piętnastu konwulsjach, reż. Paweł Aigner, Teatr Animacji w Poznaniu;
• Michał Surówka, ksiądz Albert w Ptakach ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy,
• Piotr Stramowski, Tomasz w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie i Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Przemysław Stippa, Frank Venture w Znowu Łut szczęścia, reż. Małgorzata Kosturkiewicz, Teatr TV;
• Krzysztof Stroiński, Zegarmistrz w Zegarku, reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska, Teatr Telewizji;
• Julian Świeżewski, Ingmar Bergman w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie i Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Rafał Szumera, Lech Wałęsa w 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Krzysztof Szczepaniak, Papkin w Podstolinie, reż. Mariusz Malec, Teatr Telewizji;
• Igor Tajchman, Harry w Dzikich palmach, reż. Aleksandra Bilewicz // w Dropiach, reż. Marcin Liber, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Paweł Tchórzelski, Sganarel w Don Juanie, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Mateusz Trzmiel, Piotruś Pan w spektaklu Piotruś Pan. W cieniu dorosłości, reż. Przemysław Jaszczak, Fundacja Teatr Papahema;
• Jakub Ulewicz, Dyrektor Cabiński w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Marcin Wojciechowski, Trevor w spektaklu Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Marcin Zawodziński, Szef Securitate w Ostatnich dniach Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga // Halt w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Piotr Żurawski, Jan w Zegarku, reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska, Teatr Telewizji;

A jak ANIMACJA

• Masza Lesiak-Batko i Łukasz Batko w spektaklu Morze ∞ możliwości, reż. Aga Błaszczak, Fundacja Gra/Nice;
• Natalia Sakowicz w monodramie Pobudka, pomysł i wykonanie Natalia Sakowicz;
• Matylda Matuszak, Arkadiusz Porada, Torsten Gesser w Republice marzeń, reż. Frank Soehnle, Theater des Lachens, Frankfurt nad Odrą (Niemcy);

A jak AUTORKA/AUTOR

• Julia Holewińska, Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Marcin Napiórkowski / Katarzyna Szyngiera / Mirosław Wlekły, 1989 reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Hubert Sulima, Ptaki ciernistych krzewów. Rzecz o miłości w kościele, reż. Jędrzej Piaskowski, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Ishbel Szatrawska, Żywot i śmierć pana Hersha Libkina z Sacramento w stanie Kalifornia, reż. Łukasz Kos, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach;

B jak BUDOWA

• Zespół Teatru Polskiego w Bydgoszczy ciągle na walizkach. Modernizacja gmachu głównego wiązała się z koniecznością zaadaptowania innych przestrzeni miejskich na sceny – w tym celu powstała kampania: Wyjście w miasto, komunikująca wybrane lokalizacje, w których TPB prezentuje swój aktualny repertuar i świetne premiery;
• Rozpoczęła się realizacja zadania „Rozbudowa Opery Nova w Bydgoszczy o IV krąg wraz z infrastrukturą parkingową”;
• Ukończenie nowej siedziba teatru „Kubuś” w Kielcach. Przebudowa budynków dawnej Kuźni oraz Dworu Starościńskiego przy Wzgórzu Zamkowym, tak by mogła mieścić się tam nowa siedziba teatru Teatru Lalki i Aktora „Kubuś”, rozpoczęła się jesienią 2021 roku;
• Teatr Pinokio w Łodzi od 1 kwietnia gra w nowej siedzibie w Fabryce Wigencja, jednej z największych, a jednocześnie najbardziej efektownych modernizacji zrealizowanych w ramach trwającego od kilku lat programu Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi;
• Teatr Polski w Szczecinie od 6 sierpnia ma 5 scen! W nowej części obiektu powstały: Scena Szekspirowska, Scena Włoska i Scena Kameralna. Z kolei w zabytkowym budynku teatru ulokowano: Scenę im. Jana Banuchy oraz Scenę Świętokradców Parafii Czarnego Kota Rudego;
• Odnowiony budynek dawnej Stolarni przy Teatrze Ludowym w Krakowie od 9 września stał się siedzibą Teatralnego Instytutu Młodych Teatru Ludowego. Ma trzy nowoczesne sceny teatralne: Kameralną, Kolorową i Warsztatową;
• Jesienią zakończył się trwający przeszło dwa lata remont Teatru Wielkiego w Poznaniu, który przyniósł generalne zmiany w infrastrukturze sceny i orkiestronu. Teatr Wielki jest po nim pierwszą operą w Europie, która morze pochwalić się immersyjnym systemem dźwięku przestrzennego oraz z systemem wspomagającym akustykę. Dzięki nim podczas spektakli wykreuje wokół widzów pejzaż dźwiękowy w taki sposób, aby de facto byli otoczeni dźwiękiem. Będzie to efekt porównywalny do kinowego dolby surround;
• 1 października zakończył się remont Dużej i Małej Sceny, odświeżono foyer i Scenę Przytulakową w Teatrze „Baj Pomorski” w Toruniu. Zainstalowano pętlę indukcyjną dla osób niedosłyszących, przebudowano klimatyzację i teatralną kasę, zmieniono kąt widowni na Małej Scenie oraz na Dużej Scenie usunięto rząd foteli, by zrobić specjalne miejsce dla osób poruszających się na wózkach. Pomysł godny naśladowania;
• 6 października odbyło się otwarcie Teatru Wybrzeże w Gdańsku po trzyletnim remoncie. Inwestycja obejmowała kompleksową przebudowę sceny, widowni, foyer oraz zaplecza artystycznego. W wyniku przedsięwzięcia budynek Dużej Sceny Teatru Wybrzeże stał się nowoczesnym obiektem, dostosowanym do potrzeb widzów i pozwalającym realizować przedsięwzięcia artystyczne na najwyższym poziomie. Całość obiektu dostosowana jest do potrzeb osób z niepełnosprawnościami;
• Rozpoczął się remont, który wzmocni konstrukcję podtrzymującą dach zabytkowego obiektu Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu;

C jak CHOREOGRAFIA / RUCH SCENICZNY

• Maria Bijak do Dzikich palm, reż. Aleksandra Bielewicz, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Marta Bury do Z głową byka, reż. Robert Jarosz, Białostocki Teatr Lalek;

• Hashimotowixa do Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach;
• Jesús Herrera w Hamlet. The dance of the melancholic, reż. własna, Shakespeare Flamenco (Hiszpania);
• Magda Jędra do Komediantki, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Krystyna Lama Szydłowska w Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Barbara Olech, do 1989 reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Dimitris Papaioannou w INK. reż. własna, Megaron, The Athens Concert Hall (Grecja);
• Maćko Prusak w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;

C jak CYWIŃSKA

• Dzień przed wigilią, w wieku 88 lat odeszła legendarna reżyserka teatralna, Izabela Cywińska. W latach 1970-73 była dyrektorką Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. W 1973 reaktywowała Teatr Nowy w Poznaniu, którym kierowała do 1989 roku, kiedy została pierwszą w III RP Minister Kultury i Sztuki.

D jak DEBIUT

• Adam Szustak w Dropiach, reż. Marcin Liber, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
• Hubert Łapacz, Feruccio w Komediancie, reż. Andrzej Domalik, Teatr Narodowy w Warszawie;

D jak DŹWIĘK

• Tomasz Dziedzic do 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Andrii Pogorielov do Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Claudio Tortorici do Braci, reż. Romeo Castellucii, Societas Cesena (Włochy);

D jak DYPLOM

• Dzikie palmy, reż. Aleksandra Bielewicz, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;

E jak EPIZOD

• Ezra Kos, młody Ingmar Bergman w Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska, Teatr Powszechny w Warszawie / Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Paweł Krucz, Strażnik w Antygonie, reż. Piotr Kurzawa, Teatr Polski w Warszawie;
• Małgorzata Rożniatowska, Bezdomna w Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;

F jak FESTIWAL

• XXXVII Toruńskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu, (19-21 maja);
• XXVII Międzynarodowy Festiwal Teatralny KONTAKT, Teatr im. Wilama Horzycy (31 maja – 7 czerwca);
• XXVII Festiwal Szekspirowski, Gdański Teatr Szekspirowski, (26 lipca – 6 sierpnia);
• XXII Festiwal Prapremier. Pola Walki, Teatr Polski w Bydgoszczy, (13-28 października);
• XXIX Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek SPOTKANIA, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu, (21-25 października);

G jak GŁOMB

• Jacek Głomb, dyrektor Teatru Modrzejewskiej w Legnicy, 1 lipca podczas sesji Rady Miasta ogłosił zawieszenie działalności artystycznej instytucji! Dyskusji na temat dalszego finansowania teatru nie podjął jednak główny adresat oświadczenia – prezydent miasta Tadeusz Krzakowski. Jesienią Sejmik Dolnego Śląska przegłosował zmiany w uchwale budżetowej, w ramach których województwo przekazało Teatrowi Modrzejewskiej w Legnicy 1,5 mln zł na pokrycie bieżących wydatków w związku z brakiem dotacji z miasta. Niemal w tym samym czasie nadeszło wsparcie dla legnickiej sceny od Unii Polskich Teatrów.

H jak (nie)HETERONORMATYWNOŚĆ

• Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga, Teatr Polski w Bydgoszczy;

I jak INNOWACJA

• Perkusja bez perkusisty Rafała Ryterskiego w Uwolnieniu, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny;
• 9 grudnia w Białymstoku swoje drzwi otworzył Teatr Wolność, nowe miejsce na kulturalnej mapie stolicy Podlasia. Według jego założyciela, Karola Smacznego – instytucja łączyć będzie eksperymentalny teatr lalek z różnymi dyscyplinami z dziedziny kultury i sztuki;

K jak KASZEL

• Aleksandra Justa, Pani Bruscon w Komediancie, reż. Andrzej Domalik, Teatr Narodowy w Warszawie;

K jak KONSTERNACJA

• Spektakl Krystiana Lupy według powieści W.G. Sebalda został zdjęty z afisza kilka dni przed premierą, zaplanowaną na 2 czerwca. Dyrekcja La Comédie de Geneve w mglistym komunikacie napisała, że przyczyną były „różnice w filozofii pracy”. W rzeczywistości incydent z obrażaniem tłumaczki, zmuszanej do wielogodzinnego tłumaczenia monologów reżysera bez chwili przerwy, wpisał się w narastający konflikt między polskimi gośćmi a doświadczonymi realizatorami dźwięku i światła z La Comédie. Technicy nie byli w stanie tolerować zachowania Lupy, który lekceważył przyjęte formy współpracy, i to ich skargi miały decydujący wpływ na decyzję dyrekcji o anulowaniu przedstawienia. 80. urodziny Krystiana Lupy przeszły bez echa;

• Adolf Weltschek, dyrektor Teatru Groteska w Krakowie, nie potrafił pożegnać się z klasą z zajmowanym przez ćwierć wieku stanowiskiem. Na moment przed końcem swojej kadencji rozpoczął zatrudnianie na etat nowych aktorów. I to bez porozumienia z następcą, Karolem Suszczyńskim;

• Wiele zwrotów akcji w Teatrze im. Juliusza Słowackiego: radni Sejmiku Województwa Małopolskiego przyjęli rezolucję, prosząc Urząd Marszałkowski o odstąpienie od przeprowadzenia konkursu na nowego dyrektora, który ogłoszono przy protestach środowiska i pracowników teatru. Jesienią konkurs został odwołany i Teatr mógł świętować spokojnie 130. urodziny;

• Spektakl o lęku przed bliskością, miłości w czasach Tindera i spojrzenie na Fredrę okiem pokolenia XXI wieku wywołał burzę w krakowskim środowisku teatralnym. Twórcy Magnetyzmu serc Narodowego Starego Teatru oskarżeni zostali o plagiat. „Zbieg okoliczności jest zbyt duży” – uważa Sebastian Gontarz, założyciel Teatru Magnes, zarzucając reżyserce Kalinie Jagodzie Dębskiej skopiowanie pomysłu na przedstawienie;

• Dość spora grupa „sygnalistów” z zespołu Teatru Nowego im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu zarzucała dyrektorowi Piotrowi Kruszczyńskiemu manipulacje i kłamstwa oraz nieuczciwe zarządzanie teatrem. Takie kontrowersje towarzyszyły obchodom stulecia Teatru Nowego i jubileuszowej premierze Snu nocy letniej w reżyserii Jana Klaty;

• Tymczasem „za miedzą” – trwa serial Dyrektorzy w Teatrze Polskim: Komisja konkursowa do spraw wyboru dyrektora Teatru Polskiego w Poznaniu najpierw zarekomendowała prezydentowi Miasta Poznania dwoje kandydatów: Ulę Kijak i Marcina Kowalskiego. W kolejnym odcinku Jacek Jaśkowiak po zapoznaniu się z rekomendacjami podjął jednak decyzję o ponownym ogłoszeniu konkursu. 1 grudnia niespodzianka: Marcin Kowalski i Maciej Nowak startują znów w duecie w konkursie na dyrektora. Są jeszcze dwie kandydatki: Ewa Dymek-Dudzińska – malarka, ilustratorka, aktywistka społeczna, organizatorka festiwalu artystycznego Ale Wiocha na Dolnym Śląsku, założycielka fundacji Cechownia Artystyczna oraz Ewa Pytka – reżyserka i scenarzystka seriali, filmów dokumentalnych i spektakli telewizyjnych. Finał serialu w styczniu 2024;

• Konflikt pracowników Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie z dyrektorem, Redbadem Klynstrą-Komarnickim. Oburzeni sposobem zarządzania placówką napisali list otwarty do (byłego) Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego;

• Znakomita reżyserka i twórczyni, Monika Strzępka, w konflikcie z pracownikami Teatru Dramatycznego m.st Warszawy. Informacje od pracowników o sposobie zarządzania przez panią dyrektor i Kolektyw Teatrem są wielce niepokojące. Najważniejsza premiera Teatru Dramatycznego w obecnym sezonie artystycznym na podstawie powieści Heksy autorstwa Agnieszki Szpili w reżyserii Moniki Strzępki została odwołana. Dyrektorka Teatru Dramatycznego nie chce podać się do dymisji, a Warszawski ratusz wszczął procedurę odwoławczą dyrektorki;

K jak KOSTIUMY

• Wojciech Faruga do Komediantki, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Mirek Kaczmarek do Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / do Dropii, reż. Marcin Liber, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu/ do Wyzwolenia w reż. Jana Klaty, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Ewa Krauze do Podstoliny, reż. Mariusz Malec, Teatr Telewizji;
• Dorothée Roqueplo do Układu splątanego. Kopernik i inni, reż. Maciej Wojtyszko, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;

L jak LALKA

• Justyna Bernadetta Banasiak, lalka w spektaklu Morze ∞ możliwości, reż. Aga Błaszczak, Fundacja Gra/nice
• Leonard Wanner & Frank Soehnle, lalki w Republice marzeń, reż. Frank Soehnle, Theater des Lachens, Frankfurt nad Odrą (Niemcy);

M jak MONODRAM

• Marzena Bergmann w monodramie Gorzko, gorzko, reż. Emilia Sadowska, Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie;
• Zuzanna Bernat w monodramie Jordan, reż. Dorota Landowska;
• Jowita Budnik w monodramie Rachela Auerabach, pisma z Getta Warszawskiego, reż. Iwona Siekierzyńska, Narodowe Centrum Kultury;
• Bibianna Chimiak w monodramie Niecierpki, reż. własna, współpraca reżysersko-dramaturgiczna: Jiri Zeman, Teatr Kana w Szczecinie;
• Kinga Kowalska w monodramie Raz dookoła. Kobiety Wesela, reż. Kinga Kowalska;
• Agnieszka Przepiórska w monodramie W maju się nie umiera. Historia Barbary Sadowskiej, reż. Anna Gryszkówna, Dom Spotkań z Historią Warszawa;
• Daniel Salman w monodramie Sonata Kreuzterowska, reż. Łukasz Lewandowski, Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie;
• Anna Seniuk w monodramie Księga Ziół i nie tylko, reż. Anna Seniuk;
• Przemysław Wasilkowski w monodramie SAM, reż. Przemysław Wasilkowski;
• Julia Wyszyńska w monodramie Fizyka kwantowa. Czyli rozmowy nigdzie nieprzeprowadzone, reż. Julia Wyszyńska;

M jak MULTIMEDIA

• Natan Berkowicz do Wyzwolenia, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Andrei Cozlac do Trzech smutnych sztuk, reż. Radu Afrim, Teatrul National „”Vasile Alecsandri” w Jassach (Rumunia);

M jak MUZYKA

• Radosław Duda do Ostatnich dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż Wojciech Faruga, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Wojciech Frycz do Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Jan Gembala do spektaklu Kopernik Odkrywca, reż. Zbigniew Lisowski, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
• Søren Gundermann, na żywo w Republice marzeń, reż. Frank Soehnle, Theater des Lachens, Frankfurt nad Odrą (Niemcy);
• Paweł Jabłoński (na żywo) do Morze ∞ możliwości, reż. Aga Błaszczak, Fundacja Gra/Nice, Łódź
• Krzysztof Kaliski do Komediantki, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Piotr Klimek do spektaklu Teatrzyk Zielona Gęś czyli wstrząs metafizyczny w piętnastu konwulsjach, reż. Paweł Aigner, Teatr Animacji w Poznaniu;
• Karol Nepelski do Tom na wsi, reż. Wojtek Rodak, TR Warszawa;
• Piotr Salaber do Snu nocy letniej, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;
• Andrzej „Webber” Mikosz do 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;

N jak NAJNAJ

• Moja pierwsza odyseja kosmiczna, reż. Katarzyna Peplińska-Pietrzak, Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu;
• W siódmym niebie, reż. Katarzyna Kawalec, Teatr Sensoryczny MiniMi w Zielonej Górze;

N jak NAGRODY

• Grand Prix dla spektaklu 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdański Teatr Szekspirowski, na 27. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym KONTAKT w Toruniu;
• Nagrody dla Agnieszki Przepiórskiej za monodram W maju się nie umiera. Historia Barbary Sadowskiej i Julii Wyszyńskiej za monodram Fizyka kwantowa. Czyli rozmowy nigdzie nieprzeprowadzone, na 37. Toruńskich Spotkaniach Teatrów Jednego Aktora w Toruniu;
• ZŁOTY YORICK dla spektaklu Romeo i Julia z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, reż. Dominika Feiglewicz, Zdenka Pszczołowska, na 27. Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku;
• Nagroda dla Roberta Jarosza za reżyserię przedstawienia Z głową byka w Białostockim Teatrze Lalek na 29. Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalek SPOTKANIA;
• Deszcz nagród dla spektaklu Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach i Teatr Łaźnia Nowa w Krakowie! I miejsce w 29. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej // nagrody aktorskie na Festiwalu Sztuki Aktorskiej w Kaliszu // Nagroda Złotego Szlabanu na 32. Międzynarodowy Festiwalu Teatralnym Bez Granic/Bez hranic w Cieszynie // Grand Prix i Nagroda Publiczności na 23. Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej Rzeczywistość Przedstawiona w Zabrzu // Grand Prix na 16. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia w Krakowie;

N jak NIEMIECKI

• Matylda Podfilipska, Matka w Jeden i Jedna, reż. Łukasz Czuj, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu;
• Bruno Schulz w dwóch językach w spektaklu Republika marzeń, reż. Frank Soehnle w wykonaniu Theater des Lachens z Frankfurtu nad Odrą (Niemcy);

O jak ODKRYCIE

• Jana Jachimek w Drapando, czyli Ataku Zamszałego Starucha, reż. Tomasz Valldal Czarnecki, Teatr Kameralny w Bydgoszczy;
• Antoni Sztaba, Aram Rybicki / Aleksander Kwaśniewski / WRONA (Erich Honecker) w 1989 reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdański Teatr Szekspirowski;
• W Rzymie archeolodzy odkryli pozostałości Teatru Nerona. Legenda głosi, że z jego desek cesarz miał przyglądać się pożarowi Rzymu w 64 roku n.e.;
• W King’s Lynn w Wielkiej Brytanii odkryto scenę teatralną sprzed 550 lat, mógł na niej występować William Szekspir;

O jak ODESZLI (zbyt wcześnie)

• Łukasz Gajdzis (38), reżyser, aktor, dyrektor Teatru Polskiego w Bydgoszczy w latach 2017-2020;
• Jan Kozikowski (51), aktor, kostiumograf, scenograf, autor około 70 scenografii teatralnych;
• Zbigniew Majchrowski (68), historyk literatury, krytyk teatralny i literacki;
• Krzysztof Respondek (54), aktor Teatru Rozrywki w Chorzowie w latach 1992-99, artysta kabaretowy;
• Jakub Ulewicz (56), aktor Teatru Polskiego w Bydgoszczy, syn pary aktorskiej Krystyny Rutkowskiej-Ulewicz i Wacława Ulewicza;
• Hanna Zientara-Mokrowiecka (64), aktorka Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku;

P jak PLENER

• Kopernik Odkrywca, reż. Zbigniew Lisowski, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;

P jak PROMOCJA

• Toruńscy radni PIS chcieli, aby marszałek województwa usunął spektakl Śmierć Jana Pawła II w reż. Jakuba Skrzywanka z Teatru Polskiego w Poznaniu z programu 27. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT. Zarzucali sztuce obsceniczność i obrazoburczość. Teatr im. Wilama Horzycy nazwał ten apel „próbą cenzurowania sztuki”. Dyskusja reżysera spektaklu z radnym miejskim Michałem Jakubaszkiem po przedstawieniu przerodziła się w jeden z najciekawszych i najbardziej emocjonujących wieczorów Festiwalu. Sprzedano wszystkie bilety, oburzającym jest jednak to, że Jakub Skrzywanek za swój spektakl został w sieci obrzucony błotem i groźbami śmierci;

R jak REŻYSERIA

• Radu Afrim, Trzy smutne sztuki, Teatrul National „”Vasile Alecsandri” w Jassach (Rumunia);
• Romeo Castellucci, Bracia, Societas Cesena (Włochy);
• Wojciech Faruga, Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Robert Jarosz, Z głową byka, Białostocki Teatr Lalek;
• Jan Klata, Wyzwolenie, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;

• Marcin Liber, Ale z naszymi umarłymi, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / Dropie, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;
• Zbigniew Lisowski, Kopernik Odkrywca, Teatr „Baj Pomorski” w Toruniu;
• Katarzyna Minkowska, Mój rok relaksu i odpoczynku, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Mateusz Pakuła, Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / Teatr Łaźnia Nowa;
• Dimitris Papaioannou, INK, The Athens Concert Hall (Grecja);

• Wojtek Rodak, Tom na wsi, TR Warszawa;
• Jakub Skrzywanek, Śmierć Jana Pawła II, Teatr Polski w Poznaniu;
• Frank Soehnle, Republika Marzeń, Theater des Lachens, Frankfurt nad Odrą, (Niemcy);
• Anita Sokołowska, Komediantka, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Katarzyna Szyngiera, 1989, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;

R jak REŻYSERIA ŚWIATŁA

• Paulina Góral i Monika Stolarska w Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Paulina Góral w 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. J. Słowackiego w Krakowie / Gdański Teatr Szekspirowski;
• Jędrzej Jęcikowski w Komediantce, reż. Anita Sokołowska, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Mirek Kaczmarek w Don Juanie, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu / w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Kuba Kowalski w Uwolnieniu, reż. własna, Wrocławski Teatr Współczesny;
• Lucien Laborderie, Stephanos Droussiotis w INK, reż. Dimitris Papaioannou, The Athens Concert Hall (Grecja);

R jak ROZCZAROWANIE

• Antygona, reż. Piotr Kurzawa, Teatr Polski w Warszawie;

S jak SCENOGRAFIA

• Katarzyna Adamczyk do Snu nocy letniej, reż. Wojciech Adamczyk, Teatr Telewizji;
• Justyna Elminowska do Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / Teatr Łaźnia Nowa;
• Daria Dwornik, Aleksandra Żurawska do Podstoliny, reż. Mariusz Malec, Teatr Telewizji;
• Wojciech Faruga, do Ostatnich dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż. własna, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Cosmin Florea do Trzech smutnych sztuk, reż. Radu Afrim, Teatrul National „Vasile Alecsandri” w Jassach (Rumunia);
• Pavel Hubička do Z głową byka, reż. Robert Jarosz, Białostocki Teatr Lalek;
• Mirek Kaczmarek do Kroniki wypadków miłosnych, reż. Jarosław Tumidajski, Teatr Wybrzeże Scena Kameralna w Sopocie // do Don Juana, reż. Michał Kotański, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu // do Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach // do Wyzwolenia, reż. Jan Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku;
• Matylda Kotlińska (+kostiumy) do Snu nocy letniej, reż. Jakub Krofta i Maria Wojtyszko, Wrocławski Teatr Lalek;
• Grupa Mixer do monodramu Marzeny Bergmann, Gorzko, gorzko, reż. Emilia Sadowska, Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie;
• Łukasz Mleczak i Katarzyna Minkowska do Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Arek Piętak z Maciejem Osmyckim do monodramu Niecierpki Bibianny Chimiak, reż. B. Chimiak / Jiri Zeman, Teatr Kana w Szczecinie;
• Maciej Salamon do Dropii, reż Marcin Liber, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu;

S jak SPEKTAKL (najlepsza dziesiątka)

• Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach;
• Hamlet. The dance of the melancholic, choreografia i reżyseria Jesús Herrera, Shakespeare Flamenco (Hiszpania);
• INK, reż. Dimitris Papaioannou, The Athens Concert Hall (Grecja);
• Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, reż. Mateusz Pakuła, Teatr im. S. Żeromskiego w Kielcach / Teatr Łaźnia Nowa;

• Mój rok relaksu i odpoczynku, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy;
• Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, reż. Wojciech Faruga, Teatr Polski w Bydgoszczy;
• Republika Marzeń, reż. Frank Soehnle, Theater des Lachens (Niemcy);
• 1989, reż. Katarzyna Szyngiera, Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdański Teatr Szekspirowski;
• Śmierć Jana Pawła II, reż. Jakub Skrzywanek, Teatr Polski w Poznaniu;
• Wyzwolenie, reż. Jak Klata, Teatr Wybrzeże w Gdańsku,

T jak TECHNICZNY

• Zespół techniczny La Comédie de Geneve w Szwajcarii kontra Krystian Lupa;
• Zespół Techniczny Teatru Wybrzeże w spektaklu Wyzwolenie Jana Klaty na nowej scenie;

W jak WYDARZENIE

• Spektakularne otwarcie 27. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego KONTAKT spektaklem INK, reż. Dimitris Papaioannou, The Athens Concert Hall (Grecja);
• Zachwycające flamenco na 27. Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku: Hamlet. The dance of the melancholic, choreografia i reżyseria Jesús Herrera, Shakespeare Flamenco (Hiszpania);
• Spektakl otwarcia po remoncie Dużej Sceny Teatru Wybrzeże: Wyzwolenie w reż. Jana Klaty w przeddzień przełomowych wyborów parlamentarnych;

Z jak ZESPÓŁ

• Teatru im. A. Fredry w Gnieźnie w Miłej robótce, reż. Agnieszka Jakimiak;
• Teatrul National „Vasile Alecsandri” w Jassach (Rumunia) w Trzech smutnych sztukach, reż. Radu Afrim;
• Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie w 1989, reż. Katarzyna Szyngiera;
• Teatru im. S. Żeromskiego w Kielcach w Ale z naszymi umarłymi, reż. Marcin Liber;
• Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu w Dropiach, reż. Marcin Liber;
• Teatru Wybrzeże w Wyzwoleniu, reż. Jan Klata;
• Wrocławskiego Teatru Współczesnego w Uwolnieniu, reż. Kuba Kowalski;

Z jak ZMIANY

• Paweł Dobrowolski objął stanowisko dyrektora Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie;
• Michał Karapuda od 1 lutego 2024 roku będzie dyrektorem Teatru Starego w Lublinie. Zastąpi na stanowisku Karolinę Rozwód, która tę funkcję pełniła w latach 2012-2023;
• Paweł Kleszcz zastąpił na stanowisku dyrektora wieloletniego szefa Teatru im. Aleksandra Sewruka w Elblągu, Mirosława Siedlera;
• Tadeusz Łomnicki został nowym dyrektorem artystycznym Tarnowskiego Teatru im. Ludwika Solskiego. Na stanowisku zastąpił Matyldę Baczyńską;
• Anna Rochowska została nową dyrektorką TR Warszawa;
• Karol Suszczyński zastąpił w fotelu dyrektora Teatru Groteska w Krakowie Adolfa Wentschka, po jego 25-letnim zarządzaniu tą sceną;
• Ewa Wencel została nową dyrektorką Teatru Kwadrat w Warszawie;
• Andrzej Wyrobiec, dyrektor naczelny Teatru Bagatela w Krakowie, został wiceministrem kultury w rządzie Donalda Tuska;
• Po ośmiu latach Piotra Glińskiego i dwóch tygodniach Dominiki Chorosińskiej z PIS, stanowisko Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przejął Bartłomiej Sienkiewicz z KO;

Z jak ZAGADKA

• Ewa Niemotko, „Kosmitka” w Uwolnieniu, reż. Kuba Kowalski, Wrocławski Teatr Współczesny;
• Co dalej z Teatrem Dramatycznym m.st. Warszawy?