Od 11 czerwca do 30 sierpnia, w 5 krokach programowych, 33 lokalizacjach, w ciągu 46 dni odbyło się 144 bezpłatnych wydarzeń. 22 tys. widzów i widzek nad poznańskimi akwenami, między blokami, na festiwalowej łące, balkonach, kocach czy w Fundacji Malta. Było z nami także 67 tys. widzów online! W niedzielę zakończył się jubileuszowy i najdłuższy festiwal Malta.

Trzydziestka Malty w sieci

Dokładnie 11 czerwca festiwal Malta świętował swoje trzydziestolecie i choć jeszcze kilka miesięcy wcześniej plany na jubileusz były inne, udało nam się zorganizować wirtualne urodziny. Tego dnia zaprosiliśmy publiczność na pokaz 4 archiwalnych nagrań z historii Malty. Dzięki uprzejmości TVP Poznań udostępniliśmy minutowy reportaż z pierwszej edycji w 1991 roku – w nagraniu można zobaczyć fragmenty spektaklu włoskiego Teatro Nucleo di Ferra Quijote! oraz Mascarada Medieval La Burbuja Teatro z Hiszpanii. Pokazaliśmy rejestrację legendarnego spektaklu Le Péplum francuskiej grupy Royal de Luxe z 1996 roku nad Jeziorem Maltańskim. Dzięki współpracy Emilia Romagna Teatro Fondazione, Włoskiego Instytutu Kultury oraz festiwali i instytucji z całego świata do sieci trafiły rejestracje 4 spektakli Pippo Delbono. Reżyser wraz ze swoim zespołem występował na Malcie sześciokrotnie – wśród opublikowanych spektakli znalazły się się 2, które można było zobaczyć na festiwalu: Questo buio feroce [Ten okrutny mrok] w 2008 roku i Dopo la battaglia [After the Battle] w 2011 roku. – Chcę przygotować dla poznaniaków maltańskie przyjęcie urodzinowe. Miało być w tym roku, ale zrobię je w przyszłym. Publiczność maltańska i Malta na to zasługują. Trzeba zjeść tort, kiedy są urodziny, prawda? – zapowiedział w wywiadzie dla IKS dyrektor Malty, Michał Merczyński.

Krystyna Janda, fot. mat. organizatora

KROK 1: To będą bardzo długie urodziny – start z Krystyną Jandą i eksperymentalnym projektem Generatora Malta

Skoro widzowie nie mogą przyjść na klasyczną Maltę, to Malta zjawi się pod ich balkonami! Od pierwszego kroku, który rozpoczął się 24 czerwca, festiwal proponował poznaniakom i poznaniankom plenerowe spektakle. Pierwszy odbył się na os. Powstań Narodowych na Ratajach. Między blokami swój kultowy monodram Shirley Valentine zagrała Krystyna Janda, która w rozmowie z „Gazetą Wyborcza” na pytanie o to, jakie to doświadczenie zagrać na Malcie w czasie zarazy, odpowiedziała: – Ekstremalne, był to monodram na wolnym powietrzu, w wielkiej przestrzeni... Ludzie oglądali mnie z okien gigantycznego bloku, wyglądało to tak, że ogromne ekrany pokazywały zbliżenie, a mój głos słyszany był w domowych radiach. Upał, słońce i stres. Ale było wspaniale. Program Generatora Malta z hasłem Woda jest tobą, otworzył projekt Dzikie strumienie Mateusza Kowalczyka. Artysta przez 3 dni pokonał kajakiem i pieszo 3 poznańskie strumienie, aby zwrócić uwagę na ich fatalny stan – podróż była transmitowana w internecie. Kowalczyk napisał też petycję do instytucji, do których należy opieka nad unikatowym ekosystemem tych cieków. Pierwszy krok, to także pierwsza debata w ramach Forum – z Aleksandrą Przybylską o Pandemii jako źródle kultury dyskutowali Przemysław Czapliński i Cezary Michalski (zobacz nagranie transmisji). Festiwal Malta ogłosił nabór na projekty wielkopolskich artystów i artystek, aby wspierać ich w czasie kryzysu ekonomicznego spowodowanego pandemią. Zwycięskie projekty mają tworzyć kolejne kroki programowe festiwalu.

fot. Monika Stolarska

KROK 2: Malta kroczy przez kolejne dzielnice

Drugi krok zaprowadził nas na os. Bolesława Chrobrego na Piątkowo, gdzie spektakl pozornie kabaretowy i rozrywkowy Turnus mija, a ja niczyja. Operetka sanatoryjna w reż. Cezarego Tomaszewskiego zagrali aktorzy Teatru Słowackiego. – Hit Teatru w Krakowie, który trafił do programu drugiego kroku mobilnej sceny Malta Festival Poznań – uległ osobliwej aktualizacji w „czasie zarazy”. Nie tylko z powodu tematyki, bohaterów, ale i przez poszczególne teksty – recenzował Marek Bochniarz dla kultura.poznan.pl. W centrum miasta, w parku Mickiewicza, nad Wartą i na Śródce, przechodnie i mieszkańcy uczestniczyli w Double Trouble, czyli taneczno-muzycznych improwizacjach Marcina Bożka i Aleksandry Bożek-Muszyńskiej przy dźwiękach waltornii. Na drugiej debacie w Fundacji Malta o przyszłości miast rozmawiali z Michałem Nogasiem: architektka Jola Starzak, publicysta Edwin Bendyk i kulturoznawca Piotr Juskowiak (zobacz nagranie transmisji). Na prywatne włóczęgi po jeziorach zaprosiła Daria Mielcarzewicz, która stworzyła stronę www.jeziorawielkopolski.pl – wirtualną mapę kilkudziesięciu akwenów Wielkopolski – znajdują się tam fragmenty dzienniczka wypraw, przemyślenia i opisy, odnośniki do profesjonalnych map i informacji hydrologicznych jezior. Premierze mapy towarzyszyła wycieczka rowerowa do Biskupic Prawych. Premierowo odsłuchaliśmy też pierwszy odcinek podcastu Woda jest tobą Oli Juchacz o społecznych kontekstach wody. Na zajęcia ruchowe na plaży Jeziora Strzeszyńskiego zaprosiła Małgorzata Myślińska – autorka projektu Gęsia skórka prowadziła obserwacje zachowań plażowiczów, z których powstały zin i wystawa.

KROK 3: Dwa hektary sztuki na winogradzkiej łące i pożegnanie wysychających rzek

Trzeci krok przypada na koniec lipca, kiedy okazuje się, że więcej niż 150 osób może uczestniczyć w wydarzeniach plenerowych, nowe rozporządzenia rządu informowały o 5m²/os. na świeżym powietrzu. W związku z tym Malta wyruszyła w miasto, opuściła na chwilę centrum, w poszukiwaniu dużego, bezpiecznego terenu i zaprosiła publiczność na dwuhektarową festiwalową łąkę. Na Scenie na Wilczaku odbyło się kilkadziesiąt bezpłatnych wydarzeń: koncerty Barbary Wrońskiej, Adama Nowaka, Ralpha Kaminskiego i Bartka Wąsika, improwizacje teatralne Klubu Komediowego, poranne rozgrzewki, nocne silent disco, strefa relaksu. – Czułam, że wszyscy jesteśmy bardzo głodni siebie. Że to nie jest tylko kwestia mnie, artystki, która tęskniła za sceną i spotkaniem ze słuchaczami, ale widziałam, że ludziom brakuje kontaktu z żywą muzyką, żywymi dźwiękami, światłami, z emocją, która płynie ze sceny – mówiła Barbara Wrońska w Dzień Dobry TVN. Jednak największą część programu tworzył wielkopolski showcase – festiwal Malta, odpowiadając na apel wielkopolskich artystów i artystek o instytucjonalną pomoc w czasie pandemii, ogłosił nabór na projekty artystyczne, które zostały zrealizowane właśnie na Wilczaku. W programie Generatora Malta – muzyczna msza żałobna za poznańskie rzeki. Komediowo–żałobne Requiem dla Warty zagrali nad Wartą i w Cybinie muzycy Poznańskiej Orkiestry Improwizowanej. – Artyści pobudzali wyobraźnię uczestników – improwizowali nie tylko przy użyciu instrumentów i dźwięków wody, ale także własnych strun głosowych. Rzeka w czasie widowiska jeszcze kilkukrotnie zamieniała się w instrument – recenzowała „Gazeta Wyborcza”. Rozpoczął się także cykl 3 debat online Woda/Migracje poświęconym relacji między tym, co związane z wodą, a zjawiskiem migracji organizowanych przez Poznańską Garażówkę.

fot. Jagoda Vasco

KROK 4: W hołdzie Lechowi Raczakowi

Czwartym przystankiem mobilnej sceny festiwalu była Śródka – w amfiteatrze Bramy Poznania rozegrało się plenerowe widowisko grupy Asocjacja 2006 Rabin Maharal i Golem, czyli prawda i śmierć. – Organizatorzy upamiętnili w ten sposób zmarłego w styczniu Lecha Raczaka, wieloletniego dyrektora artystycznego festiwalu Malta i reżysera tego widowiska – pisała „Gazeta Wyborcza”. Gośćmi debaty Forum, która toczyła się wokół tematu Człowiek przyszłości, byli: Monika Bakke (prof. UAM, badaczka sztuki i estetyki w perspektywie posthumanistycznej, genderowej i transkulturowej), Łukasz Lamża (dziennikarz, wykładowca akademicki specjalizujący się w filozofii przyrody i nauki oraz popularyzator nauki), Jan J. Zygmuntowski (ekonomista zainteresowany problematyką rozwojową, systemami gospodarczymi, ekonomią innowacji i gospodarką cyfrową) – zobacz nagranie transmisji. Trzykrotnie łazarskie podwórka stały się sceną dla taneczno-muzycznego spektaklu Krystyny „Lamy” Szydłowskiej Potrzebuję cię jak wody – oglądała go nie tylko publiczność, które odebrała bezpłatne wejściówki, ale przede wszystkim mieszkańcy i mieszkanki okolicznych kamienic. W podróży po poznańskich jeziorach i rzekach Generator Malta przystanął przy Bogdance i ogródkach działkowych – w tym zagrożonym zniszczeniem miejscu odbyła się debata o istotności klinów zieleni w mieście zorganizowana przez Kolektyw Nurkowy Bojka, który od kilku tygodni pracował lokalnie z działkowcami ROD Bogdanka. Na koniec spotkania, nad potokiem Bogdanka zagrał zespół Cukry, który napisał protest-song Woda jest tobą. Powstał także teledysk wyreżyserowany przez Marię Ornaf i Zuzannę Zacharę-Hassairi.

fot. mat. organizatora

    
KROK 5: Koniec świata może być piękny – czas podsumowań i rozliczeń

W Parku Wieniawskiego zagraliśmy ostatni plenerowy spektakl – na mobilnej scenie wystąpili aktorzy jednego z najciekawszych ośrodków teatralnych w Polsce – Teatru Dramatycznego z Wałbrzycha w katastroficzno-ironicznej sztuce Piosenki na koniec świata w reż. Macieja Podstawnego. Oligarchia lub populizm? Demokracja w kryzysie to temat 5 debaty z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara, publicysty Jarosława Kuisza i prof. Doroty Piontek (zobacz nagranie transmisji). – Demokracja liberalna przez ostatnie sto lat nie była w takich kłopotach, jak jest obecnie – zgodnym głosem podkreślali uczestnicy piątkowej debaty – podsumowała Sylwia Klimek w kultura.poznan.pl. Co może sztuka wobec ideologii? Na to pytanie odpowiedzieli goście debaty na pl. Wolności. W rozmowie, dla której punktem wyjścia był proces, jaki Fundacja Malta wytoczyła MKiDN, uczestniczyli: Agnieszka Holland, prawnicy dr Wojciech Marchwicki i Adam Klepczyński, prof. Szymon Ossowski, Alicja Biała oraz w roli prowadzących: Karolina Lewicka i Michał Merczyński (zobacz nagranie transmisji). Również na pl. Wolności stanęła interaktywna instalacja Instytutu Goethego Znikający mur, stworzona z okazji objęcia przez Niemcy prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Mur tworzyło 6000 drewnianych klocków z wygrawerowanymi cytatami z europejskich dzieł kultury – zwiedzający wystawę mogli zabierać je na pamiątkę. Poznań był pierwszym miastem na świecie, w którym stanęła ta instalacja.

Historia jeziora Rusałka, zbudowanego przez żydowskich i polskich więźniów nazistowskiego obozu pracy, zainspirowała Sarę Alavi do stworzenia instalacji Rusalka’s Tales. – Wysłuchanie historii jednego człowieka może pomóc zrozumieć i pobudzić empatię – mówi artystka wizualna Sara Alavi, która (...) pokaże instalację opartą w dużej mierze na wspomnieniach. Będzie to pierwsza pełna realizacja jej pomysłu, który opowiada o tym, że woda dla jednych może być zagrożeniem, a dla innych źródłem przyjemności – pisze Mike Urbaniak w wywiadzie z Sarą Alavi dla „Vogue Polska”. W opuszczonej pływalni Olimpia Dawid Dąbrowski i Evgeniia Klemba symbolicznie przywrócili wodę multimedialnym koncertem Zanurzenie, za pomocą kwadrofonii, projekcji wideo zbudowali wrażenie bycia pod wodą. W basenie Olimpia odbyła się także końcowa wystawa Generatora Malta, która podsumowała kilkumiesięczne działania artystek i aktywistów krytycznie przyglądających się relacji człowieka i wody, z perspektywy lokalnej i globalnej – efekty swoich prac podsumowali: Kolektyw Nurkowy Bojka, Pamela Bożek, Cukry, Maria Ornaf i Zuzanna Zachara-Hassairi, Ola Juchacz, Mateusz Kowalczyk, Daria Mielcarzewicz, Małgorzata Myślińska oraz Kolektyw Przepływ. Na Głównej spacerowaliśmy śladami wodnych historii dzielnicy, które stworzyły Mapę sentymentalną Głównej, na mecie zagrał Enchanted Hunters. Na zakończenie festiwalu odbyły się akcje kilkunastu zaangażowanych młodych twórczyń i aktywistów w ramach projektu H2O The future will involve us. Kolektyw Zielona Trawka pokazał w Kinie Muza krótki metraż Waterkill połączony z debatą o aktywizmie, Ludzie DoWody interweniowali w mieście z performansem-instalacją dżinsową Wet fingers o skutkach produkcji „szybkiej mody”, Młoda Kultura zagrała na Fontannie Wolności koncert o wizji świata w 2050 roku, na finał grupa Aqurat pokazała spektakl Mitologia klimatyczna nad jeziorem Rusałka. Do 6 września można wziąć udział w głosowaniu online w ramach projektu Pameli Bożek Studnia – artystka przeprowadziła śledztwo artystyczne i stworzyła raport poświęcony zbiórkom publicznym na budowy studni w krajach Afryki. Inicjatywa wodna, która zgromadzi największą liczbę głosów, otrzyma część budżetu produkcyjnego projektu.

Sztuka bycia razem dzięki Wam!

Festiwal Malta istnieje od lat dzięki ludziom, którzy lubią to, co robią – którzy stoją za jego organizacją, dzięki wolontariuszom i wolontariuszkom, zespołowi Fundacji Malta oraz firmom partnerskim i sponsorom. Tym bardziej „w czasie zarazy”, dziękujemy za zaufanie i możliwość zorganizowania spotkania za sztuką i bycia razem w nowej formule, którą nazywamy „kroczącą Maltą”.

Nie byłoby to możliwe bez wsparcia naszych głównych partnerów: Miasta Poznania, Samorządu Województwa Wielkopolskiego, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wieloletnich, poznańskich sponsorów, jak Autostrada Wielkopolska, Kulczyk Investments, Tempus Leasing, Autostrada Eksploatacja S.A. czy Kompanii Piwowarskiej, którzy inwestują w działalność społeczną i wspierają nas szczególnie w tym trudnym czasie. Dziękujemy, że od pięciu jest z nami Autostrada Wielkopolska – Sponsor Główny jubileuszowej edycji Malty.

Dziękujemy za wsparcie komunikacyjne naszym partnerom medialnym, którzy mimo pandemiczno-politycznej sytuacji informacyjnej, znaleźli dla nas czas w ponad 920 doniesieniach medialnych o Malcie! Pozdrawimy redakcje Gazeta Wyborcza, Wyborcza.pl Poznań, Zwierciadło, Sens psychologia dla ciebie, Vogue Polska, Didaskalia Gazeta Teatralna, Presto. Muzyka Film Sztuka, Notes Na 6. Tygodni, Magazyn Szum, Radio Afera, Radio Nowy Świat.

Szczególnie dziękujemy partnerom mobilnego teatru oraz działań Generatora Malta za gościnę w ich przestrzeniach: Osiedle Młodych, Osiedle Bolesława Chrobrego, Brama Poznania, Laba Land, Baby Swim, Restauracja Rusałka, POSiR, Estrada Poznańska, Kino Muza. Partnerom technologicznym dziękujemy za realizacje produkcyjne: Wizja Multimedia, Fosa, Fotis Sound, Sound and Light Service, Laruss, Kolektyw .wju. Partnerom logistycznym składamy podziękowania za komfortowy transport z Promobil fleet i nocleg w Hotel Altus, serwisowi Going oraz Centrum Informacji Kulturalnej za obsługę online i stacjonarną bezpłatnych wejściówek.

Za współpracę programową dziękujemy Teatrowi Polskiemu w Poznaniu, Art Stations Foundation by Grażyna Kulczyk, Centrum Kultury i Sztuki w Koninie oraz Instytutowi Goethego w Warszawie. Cieszymy się, że mogliśmy stworzyć program z wielkopolskimi artystkami i artystami, którzy zaprezentowali swoje działania na Scenie na Wilczaku w ramach otwartego konkursu festiwalu Malta.

Dziękujemy także wolontariuszom i wolontariuszkom, którzy od zawsze są ważną częścią festiwalu i wspierają nasze działania także w tym trudnym dla nas wszystkich roku.

Last but not least: Publiczności dziękujemy za zaufanie i odwagę, iż mimo trwającej pandemii nie zrezygnowała z żywego kontaktu ze sztuką i licznie uczestniczyła w naszych wydarzeniach w reżimie sanitarnym.