Wybitna aktorka Tilda Swinton oraz uznany kurator mody i historyk sztuki Olivier Saillard w autorskim projekcie „Embodying Pasolini” w Teatrze Telewizji już w poniedziałek, 3 listopada.
fot. mat. teatru
Twórcy prezentują ten niezwykły performance tylko raz w roku, w wybranym przez siebie miejscu na świecie. W 2025 roku „Embodying Pasolini” można było obejrzeć w Poznaniu, podczas Malta Festival. Dzięki realizacji Teatru Telewizji to niezwykłe spotkanie będzie można powtórzyć i pogłębić 3 listopada, w poniedziałek, o godzinie 20:30 w TVP1 oraz na TVP VOD – tylko w trakcie trwania spektaklu (po emisji spektakl NIE będzie dostępny na platformie VOD TVP).
Embodying Pasolini to żywa wystawa-performans, w którym ciało aktorki staje się medium pamięci i pośredniczy między historią kina, a jego materialnym dziedzictwem. Podczas przymierzania, badania i ożywiania kostiumów z filmów Piera Paolo Pasoliniego między aktorką a materialnymi śladami przeszłości, jakimi są stroje, zawiązuje się osobliwa relacja. Sięgnięcie po kostium staje się gestem archeologicznym – Tilda Swinton nie odtwarza znanych z kina postaci, ale przywołuje ich obecność. Staje się to możliwe przez zobaczenie materialnych cech strojów jako ich „cech charakteru” – rodzaj tkaniny, ciężar, faktura nadają im unikalne osobowości. Każdy ruch aktorki jest tu równocześnie rekonstrukcją i interpretacją.
„Żywa wystawa” – jak lubią ją nazywać twórcy jest zaproszeniem do refleksji nad relacjami człowieka z dziedzictwem materialnym, a w szczególności relacjami aktorki z materialnymi śladami kultury wizualnej i historii kina.
Tilda Swinton oraz Olivier Saillard prezentują ten tytuł tylko raz w roku, w wybranym przez siebie miejscu na świecie. Każde przedstawienie jest więc unikatowym wydarzeniem kulturalnym. W roku 2025 Embodying Pasolini można było obejrzeć w Poznaniu, podczas Malta Festival. Dzięki realizacji Teatru Telewizji można tego niezwykłego spotkania doświadczyć ponownie – emisja jednak, podobnie jak oryginalny spektakl – będzie jednorazowa (jednocześnie na antenie TVP1 i w streamingu na stronie TVP VOD). Spektakl nie będzie dostępny w archiwum platformy VOD.
EMBODYING PASOLLINI
Twórcy i interpretacja: Olivier Saillard i Tilda Swinton
Kostiumy: Danilo Donati – Sartoria Farani, pod kierownictwem Luigiego Picolo
Współpraca artystyczna: Gaël Mamine, Guy Chaissaing, Zoé Guedard
Dyrektor Techniczny: Jean-Paul Moissette
Drewniane formy: Laboratorio Pieroni, pod kierownictwem Massimo Pieroniego
Produkcja „Embodying Pasolini”: Aymar Crosnier
Produkcja: Studio Olivier Saillard
Koprodukcja: Zetema Progetto Cultura, Rzym oraz Azienda Speciale PalaExpo
Makeup stylist: Ola Dutkiewicz
Hair stylist: Daniel Gryszke
Realizacja: Teatr Telewizji podczas MALTA FESTIVAL w Poznaniu
Realizacja telewizyjna: Józef Kowalewski
Montaż: Michał Patecki
Czas: 99 min.
Ucieleśnianie Pasoliniego
Tytułowy proces embodying – wcielania, ucieleśniania – jest zarazem formą doświadczania dziedzictwa materialnego, jak i rodzajem rytuału. Kostiumy Pasoliniego, niegdyś pełne życia, następnie wpisane do światowej historii kina, ale też mody, są tu traktowane jak cenne artefakty, nieomal relikwie. Tilda Swinton delikatnie rozwija je z bibuły, ogląda w ciszy, dotyka z namysłem. Akt nałożenia kostiumu nie tylko ożywia strój, ale także wpływa na aktorkę. Czasem strój przymierzany jest tylko częściowo – przykładany do ciała albo animowany w przestrzeni, jakby twórcy pozwalali mu „przemówić własnym głosem”, zaistnieć w przestrzeni podmiotowo, na własnych prawach.
Minimalistyczna przestrzeń spektaklu potęguje jednocześnie prostotę rytuału i jego ceremonialność: neutralne tło i precyzyjne światło pozwala na lepszą ekspozycję kostiumów. W duecie z Tildą Swinton materiały, kolory, faktury i wspomnienia, także ładunki emocjonalne, które ze sobą niosą, stają się częścią „żywego muzeum”.
Ucieleśniać znaczy dosłownie nadać czemuś realny kształt, uchwytną formę albo być symbolem lub wyrazem czegoś. W „żywej wystawie” Tildy Swinton i Oliviera Saillarda „ucieleśnianie” to akt pamięci i kontaktu z przeszłością, który nie polega na odtwarzaniu roli postaci noszącej przymierzany kostium. Zamiast tego twórcy proponują próbę ożywienia przeszłości przez ciało i metaforyczne spotkanie z kostiumami jako elementami materialnych śladów przeszłości. Budują w ten sposób pomost między światem kina, a rzeczywistością widza.
Garderoba jako laboratorium
W trakcie spektaklu Tilda Swinton prezentuje i ożywia kostiumy zaprojektowane przez Danila Donatiego do filmów Piera Pasoliniego (m.in. Ewangelia wg św. Mateusza, Król Edyp, Kwiat tysiąca i jednej nocy, czy Salò, czyli 120 dni Sodomy). Stroje, traktowane jak cenne eksponaty muzealne, były dotąd niedostępne dla widzów i funkcjonowały poza sceną. Powracają na nią jako niemi świadkowie historii filmu – prezentowane tkaniny pamiętają dotyk, aurę i ciepło ciała aktorów Pasoliniego. Jednocześnie stanowią obiekty muzealne – traktowane są z pełną ostrożnością, dotykane wyłącznie przez rękawiczki, skrupulatnie składane i katalogowane. Sama Tilda Swinton staje się „neutralnym ciałem”, umożliwiającym zaistnienie w przestrzeni performansu przedmiotów, jakimi pozostają kostiumy. Aktorka porusza się po scenie jak po laboratorium, a każdy jej gest, każdy grymas, sposób założenia kapelusza czy rozłożenia płaszcza ma charakter kontemplacyjny.