Poeta, prozaik i wokalista Marcin Świetlicki został laureatem tegorocznej Nagrody im. Adama Mickiewicza, wyróżnienia będącego częścią Poznańskiej Nagrody Literackiej.
fot. Adam Warżawa/PAP
Poznańską Nagrodę Literacką ustanowili wspólnie w 2015 roku, po śmierci Stanisława Barańczaka, prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak oraz ówczesny Rektor UAM prof. Bronisław Marciniak. Poznańska Nagroda Literacka składa się z dwóch części. Nagroda im. Adama Mickiewicza w wysokości 60 tys. zł przyznawana jest za całokształt twórczości, natomiast Nagroda im. Stanisława Barańczaka w wysokości 40 tys. zł trafia do twórcy, który nie ukończył 35. roku życia.
W piątek o decyzji Kapituły Poznańskiej Nagrody Literackiej poinformowała podczas konferencji prasowej rektorka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. Bogumiła Kaniewska.
Nagroda im. Adama Mickiewicza trafi w tym roku do Marcina Świetlickiego - poety, prozaika, wokalisty zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Otrzymał ją za tom “Sierotka”.
Przewodniczący Kapituły PNL prof. Marcin Jaworski podkreślił w uzasadnieniu, że „Świetlicki już kilka razy bywał wchłaniany przez historię literatury. Za każdym razem skutecznie się wymykał. Na przełomie lat 80. i 90., buntując się przeciw tak odchodzącemu reżimowi, jak nowemu porządkowi społecznemu, stworzył język, którym się mówiło na ulicy, w wojsku czy na uniwersytecie, który się naśladowało w literaturze w ogóle, nie tylko w poezji. Będąc poetą ostentacyjnie i prowokacyjnie apolitycznym, był przez polityków wciągany i wyrzucany ze szkolnego kanonu. Od początku swojej twórczości wydając niskonakładowe tomiki, nagrywa popularne płyty i gra koncerty”.
Wskazał, że Marcin Świetlicki jest jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury po roku 1989. „Ma wyjątkowy słuch, rejestruje zmieniającą się polszczyznę, którą zamienia w mocne wiersze. Pisze o sprawach podstawowych – miłości i śmierci, ojcostwie i dzieciństwie, ojczyźnie i kulturze językiem prostym, artystycznie precyzyjnym, znakomicie brzmiącym w głośnej lekturze i do muzyki, osobnym, nie do podrobienia. Bywa ironiczny, a nawet złośliwy, czasem jest czuły, a nawet sentymentalny. Jego nawiązania do tradycji od romantyków polskich i obcych, przez klasyczny kryminał, po teksty piosenek doczekały się rozpraw naukowych. Nikt dziś tak serio nie rozmawia z patronem UAM – już to byłby wystarczający argument, by dać Świetlickiemu nagrodę Mickiewicza” – dodał prof. Jaworski.
Marcin Świetlicki to poeta, prozaik, wokalista zespołów Świetliki, Zgniłość i Morświn. Opublikował kilkanaście książek poetyckich – debiutował tomem „Zimne kraje” (1992) – m.in. „Schizma” (1994), „Pieśni profana” (1998), „Czynny do odwołania” (2001), „Muzyka środka” (2006), „Jeden” (2013), „Drobna zmiana” (2016). Jest także autorem powieści kryminalnych „Dwanaście” (2006), „Trzynaście” (2007), „Jedenaście” (2008). Wśród nagrań płytowych zespołu Świetliki ukazały się m.in. „Ogród koncentracyjny” (1995), „Złe misie” (2001), „Las Putas Melancólicas y Exclusivas” (2005), „Sromota” (2013). Świetlicki to także laureat wielu nagród literackich m.in.: Georga Trakla (1991), Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1996), Nagrody Literackiej Gdynia (2009, 2014), trzykrotnie nominowany był do Nagrody Literackiej Nike.
W 2017 roku ukazał się tom rozmów z Marcinem Świetlickim przeprowadzonych przez Rafała Księżyka – „Nieprzysiadalność”. W ostatnich latach nakładem Wydawnictwa Wolno ukazał się obszerny wybór wierszy „Wybór” (2021), autorski audiobook „Wiersze” (autor, lektor i przypadkowe lafiryndy) (2022) oraz najnowszy tom poetycki „Sierotka” (2023).
W piątek w trakcie konferencji prezydent Poznania Jacek Jaśkowiak ogłosił także nazwiska osób nominowanych do Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka. Są to: Justyna Kulikowska, Piotr Sadzik i Aga Zano.
Poetka Justyna Kulikowska nominację do Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka otrzymała za tom „Obóz zabaw” (Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu). Literaturoznawca Piotr Sadzik został nominowany za monografię “Regiony pojedynczych herezji. Marańskie wyjścia w prozie polskiej XX wieku”, a także za przekłady i badania nad pisarstwem Jacques'a Derridy. Natomiast tłumaczkę prozy anglosaskiej Agę Zano nominowano m.in. za przekłady Bernardine Evaristo, Joshuy Cohena czy Charlesa Yu.
Gala wręczenia Poznańskiej Nagrody Literackiej 2024 odbędzie się 24 maja w Centrum Kultury Zamek. Wówczas ogłoszony zostanie laureat Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka.
W ubiegłych latach laureatami Nagrody im. Adama Mickiewicza zostali: Zbigniew Kruszyński, Erwin Kruk, Tadeusz Sławek, Anna Bikont, Wiesław Myśliwski, Krystyna Miłobędzka, Jan Gondowicz, Stanisław Rosiek i Zyta Rudzka.
Wśród wyróżnionych stypendium im. Barańczaka znaleźli się: Kira Pietrek, Magdalena Kicińska, Małgorzata Lebda, Szczepan Kopyt, Tomasz Bąk, Monika Glosowitz, Igor Jarek, Urszula Honek i Anna Wakulik.