Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach podsumowuje 2021 rok.

fot. Magda Hueckel

Styczeń – czerwiec

W styczniu warsztaty teatralne dla dzieci w wieku 10-12 lat w formule online w ramach akcji „Ferie z Teatrem” poprowadziły reżyserka Tanja Miletić Oručević oraz aktorka Beata Pszeniczna. Około 15 osób poznało bliżej sposób funkcjonowania teatru, pokonywało własne bariery, a także kształtowało umiejętność rozumienia i interpretowania tekstu.

13 lutego za pośrednictwem platformy VOD Nowego Teatru w Warszawie widzowie mogli oglądać prapremierę „Expirii" w choreografii i wykonaniu Agnieszki Kryst. Tancerka w intymnym przedstawieniu ukazała „ciało, które eksponuje siebie w ruchu, ciało które ten ruch kocha, które się  w tym ruchu smakuje, które przez ten ruch się emancypuje, w swej delikatności emanuje siłą". Spektakl powstał jako koprodukcja z Nowym Teatrem oraz Fundacją Art Stations.

W trzech częściach na teatralnym kanale YouTube udostępniliśmy czytanie performatywne „Ópery Pániki" chilijskiego artysty Alejandro Jodorowskiego w reżyserii Tanji Miletić Oručević. Z tekstu zostały wybrane fragmenty, w których zespół rozpoznał lekarstwo na niespokojne czasy pandemii. Czytanie zostało przedstawione jako zarys scen teatralnych, formą dostosowane do medium Internetu, dopracowane animacjami w hołdzie dla graficznego talentu Jodorowskiego.

W marcu dwa nasze spektakle – „Klątwa rodziny Kennedych" Jolanty Janiczak w reżyserii Wiktora Rubina oraz „Wiosenna bujność traw" na podstawie tekstu i w reżyserii Michała Siegoczyńskiego zakwalifkowały się do udziału w 27. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Międzynarodowy Dzień Teatru także obchodziliśmy online. Joanna Kasperek odczytała orędzie, a pozostali aktorzy stałego zespołu Teatru przygotowali nagrania z życzeniami dla widzów.
Kapituła Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej zakwalifikowała „Schwarzcharakterki" Martyny Wawrzyniak do finału 14. Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Wybrano pięć spośród czterdziestu zakwalifikowanych sztuk.

24 kwietnia na platformie VOD Nowego Teatru pojawiła się rejestracja prapremiery spektaklu tanecznego „Dance Mom" w choreografii Wojciecha Grudzińskiego – koprodukcja Teatru, Komuny Warszawa oraz Nowego Teatru w Warszawie. Spektakl powstał w ramach "Poszerzania pola" – programu choreograficznego Nowego Teatru i Art Stations Foundation, którego kuratorką jest Joanna Leśnierowska. Partnerem produkcji był Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza
w Warszawie.

W maju, lipcu i sierpniu opublikowaliśmy na Fejsbuku Teatru 20 odcinków z serii „Bajki Złanocki” na podstawie zbioru opowiadań „Pijcie ocet, panowie” Daniela Charmsa w tłumaczeniu Jerzego Czecha, pod opieką artystyczną reżyserki Tanji Miletić Oručević. Aktorzy czytali zabawne  i ponadczasowe opowiadania w swoich domach.

Na mocy umowy między Teatrem a Politechniką Świetokrzyską-CENWIS Centrum Naukowo-Wdrożeniowym, przygotowano dokumentację techniczną Dużej Sceny Kieleckiego Centrum Kultury wraz z zapleczem. Szczegółowe plany mają posłużyć w przygotowaniu przestrzeni dla dużych teatralnych produkcji będących wybitnymi osiągnięciami polskich i europejskich twórców, prezentowanych m.in. podczas Kieleckiego Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego.

Pod koniec maja na murku otaczającym siedzibę tymczasową od strony alei Legionów powstał ok. 30-metrowy „teatralny" mural. W ten sposób staraliśmy się oswoić nową przestrzeń i sprawić, by jeszcze bardziej kojarzyła się z Teatrem. Mural został wykonany według projektu i koncepcji plastyków Iwony Jamki i Roberta Pęczka.

Po jednym z czerwcowych pokazów „Expirii", Agnieszka Kryst – autorka koncepcji i choreografii do spektaklu, a także jedyna tancerka występująca w przedstawieniu spotkała się z widzami. Rozmowa toczyła się wokół procesu powstawania spektaklu i doświadczeń jego odbiorców.

Plebiscyt Publiczności „O Dziką Różę”

Planowane od marca pokazy spektakli w ramach 28. edycji plebiscytu zostały odwołane  z powodu lockdownu. W zmienionej formule udało się przeprowadzić 29. odsłonę przeglądu. Pod koniec czerwca poznaliśmy laureatów. Publiczność przyznała swoje nagrody Annie Antoniewicz, Wojciechowi Niemczykowi oraz Jolancie Janiczak i Wiktorowi Rubinowi – twórcom spektaklu „Klątwa rodziny Kennedych”. Dziennikarze również docenili aktorkę Annę Antoniewicz, a za najlepszy spektakl sezonu uznali „Lorettę” w reżyserii Michała Kotańskiego. Galę uatrakcyjnił koncert-performans Ralpha Kamińskiego.

W 2022 roku zamierzamy wrócić do plebiscytu, który się nie odbył.  Do maja 2022 roku zaprezentujemy następujące przedstawienia:
•    „Opowieści z Narnii. Lew, Czarownica i stara szafa” oparte na oryginalnym utworze C.S. Lewisa, adapt. Radosław Paczocha, reż. Gabriel Gietzky  12 stycznia
•    „Och, te duchy!” Eduardo De Filippo, reż. Dan Jemmett  20 stycznia
•    „Schwarzcharakterki” Martyny Wawrzyniak, reż. Remigiusz Brzyk 18 lutego
•    „Wiśniowy sad” Antoniego Czechowa, reż. Krzysztof Rekowski 24 lutego
•    „Wiosenna bujność traw” tekst i reż. Michał Siegoczyński 11 marca
•    „Hańba” inspirowana powieścią Johna Maxwella Coetzeego, scen. Dorota Semenowicz, Maciej Podstawny, reż. Maciej Podstawny
Na najlepszych aktorów i spektakl będzie można oddawać głosy w Teatrze. Koncert Finałowy na zakończenie sezonu 2021/2022 będzie zwieńczeniem dwóch edycji plebiscytu.

fot. Krzysztof Bieliński

2 września – 12 października 3. Kielecki Międzynarodowy Festiwal Teatralny

Odśpiewaniem „100 lat" dla jubilatki Danuty Stenki po spektaklu „Sonata jesienna" z Teatru Narodowego w Warszawie zakończył się 3. Kielecki Międzynarodowy Festiwal Teatralny.

Zaprezentowaliśmy 12 tytułów, w tym prapremierowy pokaz „Zarazy" w reżyserii Islandki, Uny Thorleifsdottir. Teatr gościł 10 zespołów z Gdańska, Gniezna, Katowic, Legnicy, Lublany, Lublina, Słupska, Torunia i Warszawy. Wśród wydarzeń towarzyszących znalazło się czytanie dramatu Ivora Martinića „Wszystko jest w porządku, dopóki umieramy we właściwej kolejności" w wykonaniu kieleckich aktorów i w reżyserii Aleksandry Bielewicz (studentki Akademii Teatralnej w Warszawie). Sporym zainteresowaniem cieszył się debiut powieściowy Mateusza Pakuły pt. „Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję", którego obszerne fragmenty zinterpretował zespół Teatru.
W wydarzeniach festiwalowych wzięło udział blisko 3 000 osób.

Wrzesień/Październik

W festiwalowym międzyczasie aktorzy pod wodzą Jacka Mąki w dolnym foyer siedziby tymczasowej interpretowali „Moralność Pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej w ramach Narodowego Czytania. „Klątwa rodziny Kennedych" Jolanty Janiczak w reżyserii Wiktora Rubina została jednym z 12 spektakli zakwalifikowanych do finału 27. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. A także jednym z 40 przedstawień, które mogą ubiegać się o refundację kosztów produkcji.

W październiku Teatr oficjalnie podjął współpracę z Teatrem Narodowym Islandii. Siedzibę tymczasową kieleckiej sceny odwiedził Magnús Thórdarson. Dyrektorzy obu teatrów podpisali umowę, na mocy której pracownicy obu placówek wymienią się doświadczeniami artystycznymi, a także administracyjno-organizacyjnymi. Kielecki zespół odwiedzi Reykjavik, będzie uczestniczyć w warsztatach z miejscowymi artystami oraz zaprezentuje spektakl ze swojego repertuaru na deskach Teatru Narodowego Islandii. Efektem współpracy będzie też nowy tekst dramatyczny o Polakach emigrujących na Islandię - i ich strategiach stawania się częścią nowej wspólnoty. Współpraca została przewidziana na następne trzy lata i zostanie zakończona wizytą Islandczyków w Kielcach oraz prezentacją ich spektaklu na remontowanej historycznej scenie przy ulicy Sienkiewicza.

Partnerstwo jest realizowane w ramach projektu "Przebudowa zabytkowego Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach na potrzeby zachowania dziedzictwa kulturowego i poszerzenia działalności kulturalno-edukacyjnej".

Z końcem października mogliśmy wrócić do realizacji idei premier studenckich. Po spektaklu „Zarazy" Neila Bartletta na podstawie „Dżumy" Alberta Camusa w reżyserii Uny Thorleifsdottir widzowie mieli szansę porozmawiać z aktorami. Aktywnych uczestników tradycyjnie nagrodziliśmy zaproszeniami na kolejne przedstawienia Teatru i gadżetami od kieleckich redakcji.

Teatr rozpoczął serię warsztatów teatralnych dla dwóch grup uczestników i uczestniczek:  juniorów (licealiści, studenci i młodsi dorośli) oraz seniorów. Grupę juniorów prowadzą aktorki Joanna Kasperek i Beata Pszeniczna oraz reżyserka i pedagożka teatru Tanja Miletić Oručević. W ramach warsztatów młodsi uczestnicy próbują swoich sił w różnorodnych ćwiczeniach i etiudach aktorskich z zakresu ruchu scenicznego, mowy, pracy z tekstem i improwizacji. Grupę seniorów prowadzi reżyserka i pedagożka teatru Tanja Miletić Oručević. Dla nich przewidziane są lekkie zadania ruchowe, ćwiczenia i improwizacje oraz prace metodą storytelling (sceniczne opowiadanie historii).

Patroni roku

Zrealizowaliśmy szereg działań inspirowanych twórczością patronów 2021 roku. W związku z panującą na świecie sytuacją przenieśliśmy je do Internetu. W postaci materiałów audiowizualnych zostały udostępnione na fanpejdżu Teatru i stronie internetowej we wrześniu i październiku.

Projekt pod hasłem „Co przewidział Lem?" polegał na tym, że aktorzy prezentowali nowatorskie przedmioty i odkrywcze przewidywania najwybitniejszego przedstawiciela polskiej fantastyki w wymyślonych przez siebie krótkich etiudach. Partnerem wydarzenia był Kielecki Park Technologiczny. Wszystkie nagrania zostały zarejestrowane w przestrzeniach Energetycznego Centrum Nauki.

Aktorzy Teatru im. Stefana Żeromskiego w Kielcach wspólnie z Kołem Gospodyń Wiejskich w Bielinach i zespołem ludowym „Echo Łysicy” przygotowali tradycyjne regionalne potrawy i opowiadali anegdoty związane ze świętokrzyskimi smakami. Realizacja nagrania odbyła się w Centrum Tradycji, Turystyki i Kultury Gór Świętokrzyskich w Bielinach.

W 200 lat od urodzin Cypriana Kamila Norwida jego poemat „Wesele” zinterpretowały uczennice z III Liceum Ogólnokształcącego im. Norwida w Kielcach pod opieką artystyczną aktorów Beaty Pszenicznej i Dawida Żłobińskiego. Nagranie zrealizowano w Chacie Kaka w Kakoninie w gminie Bieliny.

Performatywne czytanie „Pułapki” sfilmowane przez Teatr im. Stefana Żeromskiego w Kielcach pokazuje fragmenty sztuki połączone w pewną dramaturgiczną całość. Utwór opowiada m.in. o pozycji artysty w XX wieku z perspektywy biografii Franza Kafki. Adaptację przygotowała Tanja Miletić Oručević, która czuwała także nad pracą aktorów i montażem.

Listopad

Nasz aktor Andrzej Plata podczas Inauguracji Roku Kulturalnego i Sezonu Artystycznego 2021/2022
w dawnym Pałacu Biskupów Krakowskich w Kielcach został uhonorowany Świętokrzyską Nagrodą Kultury II stopnia.
Miesięcznik "Teatr" opublikował ankietę krytyków „Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2020/2021”. Wśród wyróżnionych spektakli znalazła się „Klątwa rodziny Kennedych” oraz dwie nasze koprodukcje powstałe we współpracy z Nowym Teatrem w Warszawie! – „Expiria” i „Dance Mom”.

Po raz setny zagraliśmy „Szalone nożyczki” Paula Pörtnera w reżyserii Jerzego Bończaka! Premiera komedii cieszącej się wśród widzów dużą popularnością odbyła się 13 października 2018 roku.

fot. Wojciech Habdas/mat. teatru

Grudzień

Wyjątkowo, w piątek (3 grudnia), a nie w sobotę odbyła się kolejna, szósta premiera w naszym Teatrze, w reżyserii Jerzego Bończaka. Tym razem widzów bawiła farsa Robina Hawdona pt. „Prezent urodzinowy”.

W siedzibie Instytutu im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie przyznano nagrody w 7. Konkursie Fotografii Teatralnej. W kategorii „zestaw dokumentacyjny z przedstawienia” zwyciężył Maurycy Stankiewicz za zdjęcia ze spektaklu „Expiria". Do konkursu zgłoszono ponad 1000 prac.

Poznaliśmy laureatów Konkursu „Napisz do nas o nas" organizowanego przez Stowarzyszenie Przyjaciół Teatru przy wsparciu Teatru. Zwyciężyła Zuzanna Trepka, autorka fotografii cyfrowej spajającej w całość tematykę spektaklu „Zaraza” z aktualnym doświadczeniem pandemii. Laureatka otrzymała 1000 zł, dwutomową kronikę Teatru, gadżety teatralne oraz bezpłatne zaproszenie na spektakl.

Teatr włączył się również w akcję Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego #SZCZEPIMYSIĘ. Osoby, które przyjęły drugą lub trzecią dawkę szczepionki w okresie od 3 do 27 grudnia mogły w urzędzie odebrać kupon uprawniający do odbioru biletu do kina i teatru w ramach kampanii wojewody świętokrzyskiego.

Remont

Na początku lutego Teatr zawarł umowę z firmą Anna Bud, która została wykonawcą remontu zabytkowej siedziby. Ugruntowaną pozycję lokalnego przedsiębiorstwa na polskim rynku budowlanym potwierdza ponad dwudziestoletnie doświadczenie. Z kolei w listopadzie Teatr stał się właścicielem działki z kamienicą sąsiednią przy ulicy Sienkiewicza 32 A. Zakup ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego okazał się niezbędny dla zrealizowania planu rozszerzenia inwestycji. Rozbudowa znacząco zwiększy możliwości inscenizacyjne sceny. Przebudowa i modernizacja ponad 140-letniej kamienicy oznacza, m.in. unowocześnienie budynku, dostosowanie go do potrzeb osób niepełnosprawnych, wdrożenie nowej technologii oraz odtworzenie historycznych elementów zabytkowych. Zakończenie inwestycji planowane jest na 2023 rok.

W mijającym roku w gmachu przy Sienkiewicza 32 wykonano prace przygotowawcze, rozbiórkowe i demontażowe na drodze do kolejnych etapów remontu. Wzmocniono fundamenty i wykonano szereg działań geoinżynieryjnych w celu podpiwniczenia dziedzińca i oficyny północnej oraz pogłębienia piwnic budynku głównego. W piwnicach powstaną m.in. węzły sanitarne dla widzów przyszłej sceny kameralnej i zaplecze kawiarni. Rozpoczęto również osuszanie oraz uszczelnianie starych ścian fundamentowych. Demontaż dachu nad widownią, a nawet już wstępne prace przygotowawcze do rozbiórki okazały się niebezpieczne. Te elementy obiektu były w tak złym stanie technicznym, ze bez podjęcia prac remontowych groziły katastrofą budowlaną. Ciekawsze fragmenty ciesielskie więźby dachowej, zostaną zabezpieczone i jako eksponaty zasilą wystawę, która po zakończeniu remontu stanie w nowym foyer. Z pozostałych dobrze zachowanych elementów więźby zostaną wykonane meble. Niektóre zdemontowane elementy zabytkowe zostaną odnowione i staną się częścią nowego wystroju, tak jak zabytkowe schody czy kariatydy, które zostały zdjęte i podlegają renowacji.

Znalezione podczas odkrywek historyczne polichromie decyzją Świętokrzyskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zostaną udokumentowane przed konserwatora dzieł sztuki, zabezpieczone i pozostawione w stanie obecnym, a docelowo przysłonięte oryginalną drewnianą boazerią, a w wyższych partiach warstwą wymalowania zaproponowaną w projekcie firmy WXCA. Jesienią specjalistyczna firma Keller, która jest jednym z liderów rynku geotechnicznego w Europie, prowadziła prace ziemne i konstrukcyjne niezbędne dla wykonania kolejnych etapów prac inżynieryjnych.

Obecnie trwają przygotowania do wielkiego wykopu dziedzińca. Prace są prowadzone pod nadzorem uprawnionego archeologa dra Czesława Hadamika specjalizującego się w badaniach architektoniczno-wykopaliskowych przede wszystkim na terenie województwa świętokrzyskiego. Na placu budowy pracuje wysoki ponad 30-metrowy dźwig z ramieniem na 78 metrów.  Będzie pracował przez około rok, zarówno przy wykopie, modernizacji zabytkowego budynku – ponieważ jest niezbędny do zdjęcia dachu – jak i przy obiektach, które mają powstać.

O postępach prac i ciekawostkach związanych z budową informujemy w specjalnym cyklu odcinków „Dziennika z remontu” dostępnego na stronie internetowej Teatru  (w zakładce Remont).