proj. Rene Wawrzkiewicz / mat. teatru
Spektakl "Art of Living" na podstawie awangardowej powieści Georges'a Pereca w reżyserii Katarzyny Kalwat w piątek po raz pierwszy zostanie wystawiony na scenie. Narodowy Stary Teatr w Krakowie zapowiada, że spektakl potrwa przynajmniej pięć godzin.
Twórcy podkreślają, że punktem wyjścia dla sztuki była próba wiernego odwzorowania struktury i tematyki powieści Pereca.
"Dla mnie niezwykle istotny jest wątek wykluczenia tożsamościowego, kulturowego, a także kryzys, dotkliwy kryzys, który na tych doświadczeniach wyrasta. Cała powieść i cały spektakl są próbą zażegnania takiego doświadczenia" - powiedziała PAP podczas próby medialnej do spektaklu Katarzyna Kalwat, reżyser spektaklu. "Tak jak Perec pisze tę powieść, żeby sobie z tym kryzysem poradzić, tak my w pewnym sensie również na scenie pokonujemy ten opór i staramy się widza przeprowadzić przez te wszystkie 100 rozdziałów, w których odbija się biografia Pereca, czyli te wszystkie dotkliwe wątki związane z kryzysem kulturowym, tożsamościowym, który ostatecznie w finałowej scenie prowadzą do jakiegoś aktu wyzwolenia – poprzez właśnie akt złożenia tych wszystkich scen tych wszystkich puzzli" - dodała.
Powieść "Życie instrukcja obsługi" G. Pereca ukazuje życie mieszkańców paryskiej kamienicy, a sto jej rozdziałów odpowiada stu scenom z poszczególnych mieszkań.
"Szukaliśmy różnych potencjalności, funkcji języka, z których korzysta sam Perec, dlatego spektakl, podobnie jak powieść, składa się z cytatów, kryptocytatów, z odwołań, instrukcji obsługi, reklam, odniesień; encyklopedycznych, tych związanych z historią sztuki, historią w ogóle. To jest ten materiał wyjściowy, z którego Perec pisał. Zespół aktorski otrzymał różne funkcje językowe i poprzez te funkcje dopiero budowaliśmy postaci" - podkreśliła Kalwat.
Na potrzeby przedstawienia twórcy dokonali skrótów. Sceniczna opowieść wciąż jednak ma pozostawać przekrojową historią, stanowiącą wyimek z życia francuskiej kamienicy, który – na zasadzie retrospekcji – obejmuje historie jej mieszkańców i zmieniającą się strukturę. Twórców w powieści Pereca zainteresowała także wynikająca ze struktury opowieści o próbie spojenia świata składającego się z niezliczonej liczby trudnych do pogodzenia elementów, wątków, przedmiotów i historii.
"Każdy z widzów sam będzie składał sobie te puzzle. Staramy się trochę pomagać, trochę uwodzić widza, staramy się w taki sposób też łączyć wątki i tematy, żeby widz również mógł dokonać aktu scalenia tej powieści w trakcie spektaklu" - powiedziała PAP reżyser.
W spektaklu pojawiają się trzy grupy postaci: narrator (porte-parole samego Pereca), przyglądający się życiu kamienicy i prowadzący opowieść o niej, postaci znaczące (Bartlebooth, hrabina de Beaumont, Winckler, Roschach) oraz chór bezosobowych mieszkańców – grający ich aktorzy w każdej kolejnej scenie wcielają się w innych bohaterów, odgrywając coraz to nowe postaci. Jednocześnie reżyser przyznała, że bohaterem spektaklu jest sam tekst.
"Zajmujemy się tym, jak autor poprzez sam fakt pisania powieści stara się przezwyciężyć swój kryzys, uwolnić się od swoich resentymentów, lęków, demonów, historii. Tych sto scen, sto rozdziałów to też próba zmierzenia się z własnym życiorysem" - zaznaczyła Katarzyna Kalwat.
"Życie instrukcja obsługi" G. Pereca to awangardowa powieść francuskiego eksperymentatora z grupy literackiej OuLiPo, opublikowana w 1978 roku.
Premiera spektaklu w piątek na Scenie Kameralnej NST przy ul. Starowiślnej 21 w Krakowie.