„Sprzedawca życzeń” wg scen. Jacka Cygana w reż. Adama Ferencego, koprodukcja Teatru Imka w Warszawie i Miejskiego Klubu im. Jana Kiepury w Sosnowcu. Pisze Tomasz Miłkowski w „Przeglądzie”.

fot. Katarzyna Filipczak

Starszy mężczyzna w znoszonej kapocie oprowadza po wnętrzu swojego dziwnego zakładu usługowego, sprawiającego wrażenie sklepu ze starociami - kiedyś mieściło się tu obsługujące miasteczko biuro pisania podań, ale teraz przebranżowiło się na biuro pisania życzeń, tyle że zainteresowanych brak. Właściciel zatrudnia się więc jako szatniarz na nocną zmianę w pobliskiej Kameralnej, a za dnia tkwi w zakładzie, wypatrując klientów. Oprowadza gościa po swoim królestwie, czyniąc go uczestnikiem spektaklu.

Bo czasem ktoś tu się zabłąka, wtedy sprzedawca życzeń opowiada mu swoją historię, ale do powiedzenia ma niewiele. Jedynie wspomnienia o pisanych wierszykach na różne okazje, epitafiach i życzeniach urodzinowych, do wyboru, do koloru. Przy czym specjalizuje się w parafrazach znanych utworów literackich. Niekiedy to zaskakujące pastisze, np. przeróbka fragmentu „Ojca zadżumionych" na wyznanie matrymonialne. W portfelu ofert ma też życzenia śpiewane, naśladujące „Międzynarodówkę" albo kolędę.

Na pierwszy rzut oka opowieść wydaje się wymyślona, lecz jest z życia wzięta. Niekiedy zza okna dobiegają tajemnicze hałasy, a wtedy nasz bohater chowa się do szafy albo zalękniony przylega do ściany. To zapewne aluzja do czasów Zagłady, która jednak pozostaje zawieszona, nie znajdując w spektaklu rozwinięcia. Ten dodatkowy motyw aktor wprowadził do scenariusza, aby podkreślić dystans dzielący nas od poniechanej już (albo rzadko kultywowanej) tradycji układania okolicznościowych wierszy, czym przecież w przeszłości trudnili się najwybitniejsi poeci. Kto wie, może ten zakład to kryjówka starego rymotwórcy?

***

Jacek Cygan, „Sprzedawca życzeń", reżyseria Adam Ferency, Teatr Imka w Warszawie i Miejski Klub im. Jana Kiepury w Sosnowcu, premiera w Imce 20 października 2023, spektakl grany w objeździe