„Toaca” w chor. Mădăliny Dan w Polskim Teatrze Tańca w Poznaniu. Pisze Adam Kamiński.

fot. Andrzej Grabowski/mat. teatru

Współczesne dyskusje dekonstruują pojęcia narodu. Teraz nie rozmawiamy już tylko o wspólnym terytorium, historii, systemie wartości, tradycji, lecz także o stereotypach, egzotyzacji, sztywności granic. Nad wnikliwym rozumieniem konstruktu społecznego jakim jest słowo naród zastanawia się w swojej nowej pracy rumuńska choreografka Mădălina Dan. To jeden z rozdziałów spektaklu „Toaca”, który został przygotowany przez trzech choreografów z Rumunii w Polskim Teatrze Tańca w Poznaniu. Artystka zadaje ważne pytania, czemu nie traktuje się pojęcia naród jako źródła bogactwa i dynamizmu, czemu nie bierze się pod uwagę jego elastyczności, globalności? czy uda się kiedykolwiek wyrwać ze schematów w które usilnie wszelkiej proweniencji przywódcy starają się nas umiejscowić?

Z determinacją głoszą hasła jedynej i słusznej definicji narodu. Taka sytuacja często prowadzi do konfliktów, czy wojny. Kwestie migracji, integracji czy tożsamości kulturowej wykorzystywane są do gier politycznych.

Mădălina Dan oferuje przestrzeń znaczeń, nie narzuca jednej interpretacji świata przedstawionego. Tancerze wybornie rozprawiają się z polityczną poprawnością, rozbijają kulturowe klisze. Na ich twarzach pojawiają się mimowolnie: strach, zdziwienie, radość, gniew, wstręt, pogarda, smutek. Ekspresja mimiczna jest wypracowana do perfekcji. Spektakl uruchamia w widzu mobilizację do myślenia. Wyjątkowe są zdolności kreacyjne tancerek i tancerzy PTT, objawiające się w modelowaniu dźwiękowej przestrzenności przedstawienia.

Tematyczna eksploracja jest poprowadzona konsekwentnie i z pewną dozą ironii. Mieszanie różnych porządków, zabawa rozmaitymi cytatami, podporządkowane są zasadniczym kwestiom poruszanym przez artystkę. Od nas zależy jakich dokonujemy wyborów i czy posiadamy mechanizmy obronne przed wchłanianiem propagandowej papki. Często politykom o to chodzi aby pozbawiać nas samodzielnego myślenia i refleksji.  

Mădălina Dan w swojej praktyce twórczej zastanawia się nad ważnymi pojęciami, kwestiami, które mają wpływ na kondycję współczesnego człowieka. W Narodowym Centrum Tańca w Bukareszcie prowadziła badania nad terminem pharmakon. Brała pod uwagę interpretację medyczną, etyczną i filozoficzną tego słowa. Ważne znaczenie ma pharmakon w kontekście etyki i moralności, zarówno kiedyś, jak i współcześnie. W codziennym życiu stajemy często przed licznymi wyborami, a nasze decyzje mogą mieć pozytywne lub negatywne skutki nie tylko dla nas, ale i dla innych. To, co pozornie może okazać się dla nas dobre, ostatecznie może okazać się destrukcyjne. Choreografka  w pracy badawczej poruszała kwestie wyobcowania społecznego, napływu informacji i technologii, zmiany w zachowaniu, lęku związanego z chorobą, wyczerpaniem fizycznym i psychicznym.