Serię spotkań konsultacyjnych w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, mających doprowadzić do powstania modelu współpracy tamtejszych środowisk kreatywnych przy wypracowywaniu wniosku Katowic o status Europejskiej Stolicy Kultury (ESK) 2029, zaplanowano na dni 4-17 kwietnia br.

Liderami prac nad wnioskiem aplikacyjnym, który musi być gotowy do połowy września br., są samorządy Katowic i Sosnowca. Choć formalnie o tytuł ESK może ubiegać się jedno miasto, stolica woj. śląskiego ma reprezentować potencjał kulturalny całej GZM, skupiającej 41 miejscowości z centralnej części woj. śląskiego.

Starania miast Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego o tytuł oficjalnie zainaugurowano przed tygodniem, 23 marca br., w Sosnowcu. Jak tłumaczono, miasta te, stereotypowo kojarzone często z wzajemnymi animozjami, będą ściśle współpracowały w pracach nad wnioskiem. Jesienią tego roku Sosnowiec będzie gospodarzem Kongresu Metropolia Kultury.

W prace włączają się przedstawiciele samorządów i instytucji kultury z różnych części Metropolii. Zespół przygotowujący wniosek aplikacyjny działa przy Instytucji Kultury im. Krystyny Bochenek Katowice – Miasto Ogrodów.

Po inauguracji starań rozpoczęto etap szerokich konsultacji, w ramach których zgłaszane będą kolejne pomysły i powstanie plan działań. Odbędzie się to z udziałem przedstawicieli miast Metropolii i samej GZM, która jest zaangażowana w projekt merytorycznie, organizacyjnie oraz finansowo.

Jak podało biuro prasowe GZM, program Europejskiej Stolicy Kultury jest w pierwszej kolejnos´ci skierowany do mieszkan´co´w i mieszkanek - dlatego kluczowym założeniem na każdym etapie jego tworzenia i realizacji ma być partycypacyjność. Jednym z pierwszych elementów tego procesu będą spotkania konsultacyjne we wszystkich podregionach Metropolii.

Jako pierwsze odbędzie się spotkanie 4 kwietnia w Domu Pamięci Żydów Górnośląskich w Gliwicach (oddziale Muzeum w Gliwicach). Dzień później zaplanowano spotkanie Energetycznym Centrum Kultury w Sosnowcu. Kolejny weekend to spotkania w Bytomskim Centrum Kultury i Katowicach Mieście Ogrodów. Cykl zwieńczy spotkanie 17 kwietnia w Muzeum Miejskim w Tychach.

Według przedstawicieli Metropolii, celem spotkań (za zapisami) ma być poznanie opinii środowisk kreatywnych poszczególnych podregionów GZM oraz próba zaprojektowania modelu współpracy na linii podregiony – GZM, co ma znaleźć swoje odzwierciedlenie w części programowej aplikacji do konkursu o tytuł ESK.

Proces ubiegania się o tytuł ESK i późniejszej realizacji obchodów ma kilka etapów: przygotowanie pierwszej wersji aplikacji, poprzedzone badaniami i obszernymi konsultacjami, preselekcja kandydatur (jesienią tego roku), uszczegółowienie aplikacji i programu planowanych obchodów z uwzględnieniem rekomendacji, ostateczne wyłonienie ESK 2029 roku (do końca 2024 r.), czteroletnie przygotowania, główne obchody w 2029 roku oraz ewaluacja projektu do końca roku 2030.

W 2029 roku tytuł Europejskiej Stolicy Kultury otrzymają dwa miasta – jedno w Polsce i jedno w Szwecji. Oprócz Katowic, deklaracje ubiegania się o tytuł złożyli wcześniej samorządowcy z Rzeszowa i Kielc, a w woj. śląskim przymierzają się do tego też Bielsko-Biała i Jastrzębie-Zdrój. Wyboru miasta – Europejskiej Stolicy Kultury dokonuje powołany przez Komisję Europejską 12-osobowy panel ekspertów, wśród których dwie osoby będą wskazane przez stronę polską.

Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest przyznawany od ponad 30 lat jednemu lub kilku miastom z państw Unii Europejskiej. Ośrodki, które tytuł ten otrzymują, przez cały rok stają się animatorami życia kulturalnego Unii, prezentując też swoją ofertę i dziedzictwo na arenie międzynarodowej. Otrzymanie tytułu i wsparcia finansowego jest okazją do promocji regionów i przyciągnięcia zagranicznych gości.

Dotychczas tytuł ESK otrzymały dwa polskie miasta: w 2000 r. Kraków i w 2016 r. Wrocław. Katowice ubiegały się – bez powodzenia - o tytuł ESK w 2016 r., jednak od tego czasu potencjał stolicy GZM wzrósł. Powstały nowe instytucje, realizowane są nowe projekty. GZM rozpoczęła działalność w 2017 r.