Samorząd Katowic otrzyma niespełna 2,7 mln zł dotacji z Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na przygotowanie wniosku aplikacyjnego umożliwiającego udział w naborze do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2029 r. – zdecydowało w środę zgromadzenie Metropolii.

Choć formalnie kandydatem mają być Katowice, już w ub. roku o wsparciu przygotowań stolicy regionu zdecydowała cała zrzeszająca 41 miast i gmin centralnej części woj. śląskiego Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia.

W środę zgromadzenie GZM przyjęło uchwałę ws. „udzielenia pomocy finansowej miastu Katowice w formie dotacji celowej z przeznaczeniem na dofinansowanie realizacji projektu polegającego na opracowaniu wniosku aplikacyjnego umożliwiającego udział w naborze do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury na rok 2029, organizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, wraz z działaniami towarzyszącymi”. Dotacja wyniesie 2,67 mln zł.

To kolejny krok w stronę formalnego zgłoszenia kandydatury Katowic do tytułu ESK 2029. Najpierw deklarację współpracy przy ubieganiu się o tytuł podpisali w kwietniu ub. roku prezydent Krupa, prezydent Sosnowca Arkadiusz Chęciński, przewodniczący zarządu Metropolii Kazimierz Karolczak oraz pomysłodawca starań, eurodeputowany Łukasz Kohut.

Zasady konkursu nie pozwalają na wspólną aplikację w formule konsorcjum, dlatego liderem projektu zostaną Katowice, natomiast przygotowanie aplikacji konkursowej zostanie powierzone samorządom Katowic i Sosnowca. W prace przygotowawcze i obchody włączona będzie cała Metropolia.

W połowie listopada ub. roku wolę współpracy z Katowicami w staraniach o tytuł ESK 2029 potwierdzili uchwałą członkowie zgromadzenia GZM. W połowie grudnia ub. roku katowicka rada miasta jednogłośnie przyjęła uchwałę intencyjną ws. ubiegania się miasta o tytuł i upoważnienia prezydenta Krupy do działań związanych z przygotowaniami do jego uzyskania.

Dotychczas tytuł Europejskiej Stolicy Kultury otrzymały dwa polskie miasta: Kraków w 2000 r. oraz Wrocław w 2016 r. Po raz kolejny Polska może zgłosić swoje miasto do konkursu w 2023 r. Jego zwycięzca będzie organizować wydarzenia w 2029 r. Na mocy kwietniowej deklaracji przygotowanie aplikacji konkursowej powierzono Katowicom oraz Sosnowcowi.

Miasta chcące aplikować o tytuł ESK 2029 muszą pisemnie poinformować Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zamiarze złożenia wniosku do 14 sierpnia 2023 r. i przedłożyć go do 15 września 2023 r.

Proces ubiegania się o tytuł ESK i późniejszej realizacji obchodów ma kilka etapów: przygotowanie pierwszej wersji aplikacji, poprzedzone badaniami i obszernymi konsultacjami, preselekcja kandydatur (koniec 2023 r.), uszczegółowienie aplikacji i programu planowanych obchodów z uwzględnieniem rekomendacji, ostateczne wyłonienie ESK 2029 roku (do końca 2024 r.), czteroletnie przygotowania, obchody w 2029 r. i ewaluacja do końca 2030 r.

Prezydent Katowic w kwietniu ub. roku przypominał, że miasto ubiegało się o tytuł w 2016 r. – wówczas bez powodzenia. Jego zdaniem, potencjał stolicy GZM od tej pory mocno się zwiększył. Powstały nowe instytucje, realizowane są nowe projekty, zbudowano siedzibę Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR) w powstałej kosztem ponad miliarda złotych Strefie Kultury.

W listopadzie natomiast przewodniczący zarządu Metropolii akcentował, że kultura wzbogaca życie społeczne, jest wspólnym dobrem i kształtuje tożsamość, przyczynia się też do rozwoju ekonomicznego i buduje markę Metropolii w kraju i świecie.

Zgodnie z uzasadnieniem listopadowej uchwały Metropolii, przystąpienie do konkursu, a następnie ewentualna wspólna realizacja programu ESK, pozwoli zrealizować cele statutowe GZM związane z promocją Metropolii przez działania interdyscyplinarne, wspieranie rozwoju kultury i twórczości artystycznej, wykorzystywanie potencjału gmin członkowskich, pobudzanie kreatywności i inspirowanie zmian, umożliwiających przyspieszenie procesów gospodarczych i społecznych.

Działanie „Europejskie Stolice Kultury” (ESK) jest inicjatywą Unii Europejskiej. Ma na celu ochronę i promowanie bogactwa i różnorodności kultur w Europie oraz podkreślanie ich cech wspólnych. Przyczynia się do zwiększenia poczucia przynależności obywateli do wspólnej przestrzeni kulturowej.

Tytuł jest przyznawany od ponad 30 lat jednemu lub kilku miastom z państw Unii Europejskiej. Miasta, które tytuł ten otrzymują, stają się na 12 miesięcy animatorami życia kulturalnego całej Unii Europejskiej i prezentują swoją ofertę oraz dziedzictwo na arenie międzynarodowej. Otrzymanie tytułu i wsparcia finansowego jest więc okazją do promocji regionów i przyciągnięcia zagranicznych gości.