fot. Michał Szlaga
TROJANKI Eurypidesa w reżyserii Jana Klaty ze scenografią Mirka Kaczmarka biorą udział w konkursie IV edycji Festiwalu Scenografii i Kostiumów Scena w Budowie. Przedstawienie powalczy o nagrodę Złotej Kieszeni i zostanie zaprezentowane w sobotę, 19 września o godzinie 19.00 w Sali Operowej Centrum Spotkania Kultur w Lublinie.
O FESTIWALU
Organizatorzy Festiwalu pragną docenić najciekawsze zjawiska polskiej scenografii oraz pracę artystów, którzy za pomocą kreacji przestrzennych wydobywają to, co w danym utworze najważniejsze.
O SPEKTAKLU
Do naszych czasów nie zachowały się żadne wzmianki, by Eurypides angażował się w jakąkolwiek działalność publiczną na rzecz swojego miasta. Nie wiemy również, by przyjaźnił się z wpływowymi politykami. Możliwe, że właśnie dlatego najczęściej przegrywał w konkursach tragediowych, które każdego roku odbywały się w Atenach ku czci Dionizosa…
Eurypidesa, który pozostawał na uboczu życia swojej społeczności cechował jednak ostry zmysł publicysty. Ten enfant terrible ówczesnej dramaturgii miał odwagę, by przemawiać własnym, często odosobnionym głosem. Doświetlał znane mity z nowej, nieoczywistej strony. Wykorzystywał je do stawiania trudnych, często bardzo niewygodnych pytań i nie podpowiadał łatwych, konsolidacyjnych odpowiedzi. W odróżnieniu od współczesnych mu artystów – przełamywał dotychczasowe konwencje tragediopisarskie i w sposób zupełnie nowy przedstawiał postaci kobiecie, które często stawały się protagonistkami jego utworów. Niejednokrotnie w sposób znaczący przewyższały inteligencją swoich scenicznych partnerów - jeżeli pamiętamy, że o wyniku konkursu tragediowego decydowali mężczyźni, tym bardziej nie powinny nas dziwić kolejne klęski Eurypidesa.
Nie dostarczał obywatelom swojego miasta łatwej i przyjemnej rozrywki. W TROJANKACH pokazał to, czego nie opowiedział nam Homer w ILIADZIE. Jak wyglądał poranek po zdobyciu Troi. Jak kobiety, do tej pory przedstawicielki królewskiego rodu, zostały zepchnięte na samo dno ludzkiej egzystencji. Jak wygląda ich relacja ze zwycięzcami, przedstawicielami wysokiej kultury helleńskiej, którzy mordując niewinnych i bezbronnych przekraczają granice barbarzyństwa. Pracując nad tym spektaklem twórcy starali się przyjrzeć procesowi dojrzewania do zemsty - ofiar na oprawcach. Pisząc TROJANKI w kontekście trwającej wojny peloponeskiej Eurypides otwarcie krytykował imperialne ambicje Ateńczyków. Starał się im uświadomić, że w żadnym konflikcie zbrojnym nie ma zwycięzców ani zwyciężonych. Grecy z eposu Homera podobnie, jak współcześni Eurypidesowi Ateńczycy, uwierzyli, że są niepokonani i to sprawdziło na nich zgubę.
„W nieubłaganej rozpaczy, w przekonaniu, że człowiek rodzi się i już to go gubi, Eurypides w interpretacji Jana Klaty zdaje się być gorzkim egzystencjalistą, kimś na kształt Becketta antyku. [...] Teraz Klata powrócił do Gdańska. Przed laty jego głośne inscenizacje H. i FANTA$EGO budowały wizerunek Teatru Wybrzeże za dyrekcji Macieja Nowaka. Dziś Wybrzeże jest już innym miejscem, pod kierownictwem Adama Orzechowskiego stało się jednym z najlepiej prowadzonych teatrów w kraju. [...] Choć słowa Eurypidesa dawały pokusę uderzenia w patos, Klata i jego znakomite aktorki uważają, by nie dać się mu ponieść. TROJANKI wybrzmiewają dzięki temu sucho i konkretnie. [...] Patrzę na Dorotę Kolak i przechodzą mnie dreszcze. Wiadomo nie od wczoraj, że to jest wielka aktorka. Tyle że teraz – z większą niż jeszcze nie tak dawno intensywnością – pokazuje, że może zrobić wszystko, trafiając idealnie w każdy ton. Jako Hekabe ma w sobie esencję tragedii Eurypidesa, ale i cierpienie każdej matki, wraz z dziećmi tracącej uzasadnienie do życia. To wstrząsające. Siłę TROJANEK Klaty buduje jednak cały zespół Wybrzeża. [...] Klata buduje poczucie tragizmu, a potem pokazuje, że to był tylko błysk, bo już do takich myśli i uczuć nie jesteśmy zdolni. Przyzwyczajamy się. I właśnie to w znakomitych gdańskich TROJANKACH jest najbardziej przerażające.” (Jacek Wakar, kwartalnik Więź)
---
Najlepszy spektakl 25. Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych w Łodzi.
Nagroda 12. edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Boska Komedia dla Mirka Kaczmarka za scenografię TROJANEK.
Jeden z najlepszych spektakli sezonu 2018/2019 wg ankiety miesięcznika Teatr.
Nagroda Teatralna Miasta Gdańska, Nagroda Splendor Gedanensis i Pomorska Nagroda Artystyczna dla Doroty Kolak za rolę Hekabe w TROJANKACH.
Nagroda Teatralna Marszałka Województwa Pomorskiego dla Mirka Kaczmarka za scenografię i kostiumy do TROJANEK.
Nagroda Teatralna Marszałka Województwa Pomorskiego dla Krzysztofa Matuszewskiego za rolę Polymestora w TROJANKACH.
Nagroda Specjalna Teatralna Marszałka Województwa Pomorskiego dedykowana pamięci prof. Jana Ciechowicza dla Magdaleny Gorzelańczyk za rolę Polykseny w TROJANKACH.
fot. Michał Szlaga
Eurypides
TROJANKI
Przekład: Jerzy Łanowski
Reżyseria: Jan Klata
Współpraca dramaturgiczna: Olga Śmiechowicz
Scenografia i kostiumy: Mirek Kaczmarek
Muzyka: Michał Nihil Kuźniak
Ruch sceniczny: Maćko Prusak
Projekt plakatu: Mirek Kaczmarek
Osoby dramatu: Dorota Kolak - Hekabe, Jacek Labijak - Posejdon, Sylwia Góra-Weber - Atena, Piotr Biedroń - Zjawa Polydora, Magdalena Boć - Akanta, Sylwia Góra-Weber - Apolonia, Agata Bykowska - Enyo, Małgorzata Brajner - Sophia, Cezary Rybiński - Talthybios, Małgorzata Gorol - Kasandra, Magdalena Gorzelańczyk - Polyksena, Michał Kowalski - Odyseusz, Antoni Łaciński/Marcel Pawłowski - Astyanaks, Katarzyna Dałek - Andromacha, Michał Jaros - Neoptholemos, Grzegorz Gzyl - Menelaos, Katarzyna Figura - Helena, Robert Ninkiewicz - Agamemnon, Krzysztof Matuszewski - Polymestor, Jacek Labijak - Theoklymenos
Asystent reżysera: Marcin Starosta
Inspicjent: Jerzy Kosiła
Sufler: Katarzyna Wołodźko
Premiera: 8 września 2018 roku na Dużej Scenie
Czas: 2 godziny 30 minut (jedna przerwa)