28. międzynarodowy Festiwal Szekspirowski odbędzie się w dniach 25 lipca – 4 sierpnia, motto tegorocznej edycji brzmi „A niech się głowy toczą!”. W programie aż 10 premier polskich spektakli oraz zagraniczne produkcje. W konkursie o Złotego Yoricka zmierzy się 5 spektakli. Program Festiwalu dostępny będzie od 6 czerwca na stronie festiwalszekspirowski.pl. Sprzedaż biletów rozpocznie się 7 czerwca.
fot. mat. organizatora
A NIECH SIĘ GŁOWY TOCZĄ! – MOTTO
Jeden z głównych politycznych rozgrywających w szekspirowskim „Antoniuszu i Kleopatrze” określa walkę o przywództwo „grą o głowy”. Jak bardzo ta gra bywa brutalna, przekonują się nie tylko kolejni bohaterowie scenicznych konfliktów rozpalających naszą wyobraźnię, ale też przygodne ofiary tych starć. „A niech się głowy toczą” brzmi niczym cyniczne wezwanie do udziału w brudnych politycznych rozgrywkach, którym możemy się przyglądać niczym szekspirowskie wiedźmy – czerpiąc przyjemność z ludzkiej niedoli.
W „grach o głowy” – i na scenie, i poza nią – stawka jest najwyższa i nie ma od niej ucieczki Krytyk teatralny i znawca Szekspira, Jan Kott, pisze o zmianach władzy i konfliktach, że są nieuchronne, a przy tym przerażająco zwyczajne. „A niech się głowy toczą” – skoro toczyć się muszą i toczyć się będą. Czy jednak musimy się bezradnie przyglądać okrucieństwu? Czy niemoc zmiany historii jest tchórzowską pasywnością? Czy naprawdę mamy do wyboru, jak chce Hamlet, tylko dwie ścieżki: bierne znoszenie „zajadłych strzał losu” oraz czynny opór wobec „morza nieszczęść”, któremu musimy dać kres, choć jest to przecież niewykonalne? W naszym haśle kryje się bunt i niezgoda na takie stawianie sprawy.
Nawiązujemy też do gwałtownych zmian społecznych, zawirowań politycznych, kapryśnego koła losu, kręgu dziejów, powtarzalności problemów i mechanizmów, które mielą jednostki i niszczą wspólnoty. Niech się toczą głowy. Niech się toczą wojny i spory polityczne, niech nas mielą żarna historii: takie ich prawidła. Nie znaczy to jednak, że musimy pokornie godzić się na to, co nam daje los. To, jaką postawę przyjmiemy wobec niesprawiedliwości świata, czyni nas ludźmi.
„A niech się głowy toczą”: brzmi też niczym ciche przyzwolenie na przemijanie. Przyzwolenie to pojawia się chyba dopiero kiedy wyrobimy sobie nawyk spokojnej refleksji, godząc się z nieuchronnością losu i nabierając odporności na rzeczy, na które nie mamy przecież wpływu.
Terapia Szekspirem? Czemu nie.
Autorką tegorocznego motta jest Anna Kowalcze-Pawlik. Literaturoznawczyni i tłumaczka, wieloletnia członkini Zarządu Polskiego Towarzystwa Szekspirowskiego.
KONKURS O NAGRODĘ ZŁOTEGO YORICKA
Konkurs na najlepszą polską inscenizację dzieł dramatycznych Williama Szekspira oraz utworów inspirowanych dziełami Williama Szekspira odbywa się nieprzerwanie od 1994 roku i stanowi podsumowanie polskich szekspirowskich realizacji danego sezonu artystycznego.
Widzowie festiwalu zobaczą w tym roku aż pięć polskich szekspirowskich produkcji sezonu.
Pięć finałowych spektakli szekspirowskich będzie stanowić na tegorocznej edycji Festiwalu mocną polską reprezentację – mówi Łukasz Drewniak, selekcjoner spektakli w konkursie o Złotego Yoricka. Pokażemy wszystkie odcienie szekspirowskiej goryczy, pójdziemy za zbrodnią i przekroczeniem, będziemy uczestniczyć w grze o życie i śmierć, w której nie ma zwycięzców. Przetrwa tylko teatr, który o tej grze opowiada. I tylko miłość do niego, miłość w nim zrodzona ocali nas choć na chwilę. W teatrze inkluzywnym Szekspir niekoniecznie jest tekstem, Szekspir jest alfabetem.
Pełne uzasadnienie werdyktu pod linkiem: https://festiwalszekspirowski.pl/festiwal/zloty-yorick/
W konkursie o Złotego Yoricka udział biorą:
1. „Sen nocy letniej”, reż. Jan Klata, Teatr Nowy w Poznaniu
2. „Makbet”, reż. Paweł Palcat, Bałtycki Teatr Dramatyczny w Koszalinie
3. „Makbet. Głosy w ciemności”, reż. Aneta Adamska-Szukała, Teatr Przedmieście, Rzeszów
4. „Wszystko dobre, co się dobrze kończy”, reż. Szymon Kaczmarek, Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu
5. „Burza. Regulamin wyspy”, reż. Katarzyna Minkowska, Teatr im Jana Kochanowskiego w Opolu
Zwycięski teatr otrzyma statuetkę Złotego Yoricka oraz nagrodę finansową w wysokości 40 tys. zł
KONKURS SzekspirOFF 2024
Do konkursu SzekspirOFF wpłynęło aż 30 zgłoszeń. Celem tego nurtu jest finansowe wsparcie produkcji najbardziej wartościowych projektów artystycznych opartych na twórczości Williama Szekspira lub nią inspirowanych. W tegorocznym naborze wzięły udział OFFowe, niezależne zespoły teatralne oraz twórcy indywidualni. SzekspirOFF to konkurs, w którym dofinansowane są realizacje spektakli przygotowanych specjalnie na festiwal.
Kuratorką nurtu jest Katarzyna Knychalska, założycielka i prezeska Fundacji Teatr Nie-Taki we Wrocławiu oraz wydawczyni i redaktorka naczelna portalu teatralny.pl.
W tym roku w ramach nurtu SzekspirOFF będzie można zobaczyć:
1. „Hardcore” – Bijata/Pinkiewicz (Karol Bijata, Zofia Pinkiewicz)
2. „Ofelia. Studium przedmiotu” – Kaczmarek / Pi Pa Piwosz / Romanova
3. „Przemiana Hamleta (bo trzeba nazwać to przemianą)” – Piotr Mateusz Wach
4. „Szekspir. Instrukcja obsługi” – Teatr Cinema
5. „To bitch or not to bitch” – Hertz Haus
Kwota wsparcia dla każdej nagrodzonej produkcji wynosi 25 000 zł. Nagrodzone projekty zaprezentowane zostaną podczas 28. Festiwalu Szekspirowskiego, a oceni je międzynarodowe jury i przyzna nagrody SzekspirOFF o łącznej puli 15 000 zł.
Uzasadnienie wyboru:
https://festiwalszekspirowski.pl/festiwal/szekspiroff/
Nowy Yorick
Konkurs adresowany jest do młodych twórców debiutujących w polskim teatrze i ma na celu zachęcenie ich do czytania i inscenizowania dzieł Williama Szekspira, szukania w jego twórczości odpowiedzi na współczesne problemy oraz testowania za ich pomocą nowych form teatralnych.
Pomysłodawcą konkursu na Nowego Yoricka jest Łukasz Drewniak, krytyk teatralny, redaktor, selekcjoner konkursu o Złotego Yoricka od lat współpracujący z Festiwalem Szekspirowskim w Gdańsku.
Do konkursu o Nowego Yoricka wpłynęło w tym roku aż 25 zgłoszeń od studentów reżyserii ze wszystkich szkół w Polsce, reżyserów na początku swojej drogi zawodowej i kolektywów artystycznych. Wyboru finalistów dokonali dyrektorzy teatrów zaproszonych przez organizatorów festiwalu do współpracy. Co roku są to inne teatry, w 2024 roku są to Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Warszawie, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu oraz Teatr Wybrzeże w Gdańsku. We współpracy z tymi instytucjami reżyserzy przygotują swoje prezentacje, finansowane przez festiwal, które premierę będą miały na 28. międzynarodowym Festiwalu Szekspirowskim, a potem jako „work in progress” – taka myśl przyświeca konkursowi – mają szansę wejść do repertuaru partnerskich teatrów.
Statuetka Nowego Yoricka zostanie wręczona w ramach 28. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego.
Laureaci konkursu o Nowego Yoricka 2024:
1. Alexander Dulak, „Burza” (wybór Teatru Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza w Warszawie)
2. Ludmiła Dziasek, „Sen nocy letniej” (wybór Teatru Wybrzeże)
3. Kolektyw DUPA*, „Romeo i Julia w krainie fakapu” (wybór Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu)
* Dom Utopijnej Pracy Artystycznej (w skład kolektywu wchodzą: Ewa Galica & Michał Lazar)
Uzasadnienie wyboru:
https://festiwalszekspirowski.pl/festiwal/nowy-yorick/
Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego: Zauważamy znaczny wzrost zainteresowania konkursami, które organizujemy. Pamiętajmy, że dwa lata temu musieliśmy odwołać konkurs o Nowego Yoricka, ponieważ otrzymaliśmy niewystarczającą liczbę propozycji reżyserskich (cztery). W tym roku wpłynęło ich aż 25! Młodzi artyści niezwykle kreatywnie wchodzą w dialog z tekstami Szekspira. W tym roku wyraźnie widać, że nasze działania mają sens.
MIĘDZYNARODOWE JURY
Zwycięzcę konkursów organizowanych podczas Festiwalu Szekspirowskiego (Złoty Yorick, Nowy Yorick oraz SzekspirOFF 2024) wyłoni międzynarodowe Jury w składzie: Emily Ansenk (dyrektorka Holland Festival, historyczka sztuki i była dyrektorka Kunsthal Rotterdam), Inge Ceustermans (dyrektorka generalna Festival Academy, organizacji non-profit zainicjowanej przez European Festivals Association, w latach 2003-2012 była dyrektor generalną brukselskiego zespołu artystów Needcompany pod kierownictwem artystycznym Jana Lauwersa, doradza artystom w zakresie ogólnej strategii i stosunków międzynarodowych) oraz Dorota Semenowicz (kuratorka, teatrolożka, dramaturżka, doktorka nauk humanistycznych, w latach 2009–2023 programerka Malta Festival Poznań).
Pełen program 28. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego można będzie znaleźć na stronie festiwalszekspirowski.pl od 6 czerwca. Sprzedaż biletów rozpocznie się 7 czerwca.
Autorem plakatu 28. Międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego jest Bartłomiej Wutkowski.
O FESTIWALU
Międzynarodowy Festiwal Szekspirowski odbywa się co roku latem w Trójmieście, organizowany jest przez Gdański Teatr Szekspirowski i Fundację Theatrum Gedanense od 27 lat. Prezentowało się na nim ponad 240 różnych zespołów teatralnych z ponad 40 krajów. Pokazywano realizacje takich twórców, jak Peter Brook, Luk Perceval, Romeo Castellucci, Elizabeth LeCompte, Lew Dodin, Eimuntas Nekrošius, Oskaras Koršunovas, Tiago Rodrigues, Jan Lauwers, Roberto Ciulli, Robert Sturua i wielu innych (łącznie, podczas dotychczasowych edycji swoje produkcje pokazało ponad 250 reżyserów z całego świata). Festiwal jest międzynarodową platformą wymiany doświadczeń, praktyk teatralnych i dyskusji środowisk związanych z twórczością Williama Szekspira oraz fanów teatru. Festiwal Szekspirowski w Gdańsku – jako jedyny festiwal z Polski i jeden z pięciu w Europie – otrzymał prestiżową nagrodę EFFE Award, przyznawaną przez Stowarzyszenie Festiwali Europejskich (EFA – European Festivals Association) we współpracy z Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim.
Festiwal Szekspirowski w Gdańsku jest to również wydarzenie w istotny sposób promujące Gdańsk i Trójmiasto na forum krajowym i międzynarodowym. Wyrazem tego jest, między innymi, zainicjowana w 2010 r. Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich, zrzeszająca obecnie 12 partnerów – z Polski, Niemiec, Węgier, Czech, Rumunii, Wielkiej Brytanii (2), Armenii, Danii, Macedonii Północnej, Serbii, Włoch, mająca swoją siedzibę w Gdańsku.
Festiwal Szekspirowski łączy prezentacje spektakli z całego świata z konkursami na najlepsze polskie spektakle szekspirowskie (konkursy o Złotego Yoricka i SzekspirOFF, od 2023 r. także konkurs o Nowego Yoricka), a także działaniami artystycznymi, edukacyjnymi, warsztatami i spotkaniami z twórcami z różnych stron świata.
Organizatorami Festiwalu Szekspirowskiego są Gdański Teatr Szekspirowski i Fundacja Theatrum Gedanense.
Więcej informacji: festiwalszekspirowski.pl.