Powołany w 1960 roku Festiwal Teatrów Śląskich i Opolszczyzny, przekształcony w 1963 przez Zygmunta Hübnera w Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych, przez prawie cztery dziesięciolecia czynił Wrocław opiniotwórczym centrum nowego dramatu.
fot. Bartłomiej Jan Sowa
Tradycja
Powołany w 1960 roku Festiwal Teatrów Śląskich i Opolszczyzny, przekształcony w 1963 przez Zygmunta Hübnera w Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych, przez prawie cztery dziesięciolecia czynił Wrocław opiniotwórczym centrum nowego dramatu. Tu konfrontowano ze sobą oryginalne, nowatorskie propozycje uznanych i debiutujących autorów, kreowano sceniczny język do opisania skomplikowanej rzeczywistości, formułowano repertuarowe trendy. Powołanie nowego wydarzenia teatralnego nawiązującego do tradycji tamtego Festiwalu, w odmienionej i wzbogaconej formule Festiwalu Dramatu STREFY KONTAKTU, stworzy szansę na odzyskanie pozycji Wrocławia jako ważnego ośrodka polskiej, współczesnej dramaturgii.
Koncepcja
Głównym założeniem Festiwalu Dramatu STREFY KONTAKTU jest połączenie trzech elementów:
– Przeglądu spektakli najważniejszych wystawień polskich sztuk współczesnych,
– Konkursu Dramaturgicznego,
– Przeglądu czytań performatywnych najlepszych sztuk konkursowych.
W programie Festiwalu brane pod uwagę będą wystawienia tekstów dramatycznych powstałych w XXI wieku, aby nie ograniczać przeglądu do samych tylko prapremier i dać szansę kolejnym realizacjom. Co dwa lata zaprosimy pięć teatrów, które pokażą najważniejsze i najgłośniejsze przedstawienia ostatnich sezonów. Jednocześnie cztery z nich przygotują czytania performatywne sztuk napisanych na nasz Konkurs Dramaturgiczny i zaprezentują je we Wrocławiu.
Taka koncepcja wyróżni Festiwal Dramatu STREFY KONTAKTU spośród innych festiwali: pozwoli na pełniejszą prezentację zapraszanych teatrów oraz zapewni promocję dramatów konkursowych w innych miastach (drugie czytanie odbywać się będzie na scenie macierzystej każdego teatru). Przede wszystkim jednak da wrocławskiej publiczności możliwość obejrzenia na żywo najgłośniejszych i najbardziej dyskutowanych w Polsce przedstawień. Dodatkowo niewątpliwą atrakcją będzie możliwość oglądania tych samych zespołów aktorskich w innych rolach i stylistykach scenicznych.
Bardzo istotną zmianą w stosunku do dotychczasowej praktyki konkursowej będzie otwarcie Konkursu dla wszystkich chętnych dramaturgów. Oprócz zapraszania wybranych 25 autorów w trybie podpisywanej umowy i wypłacenia wadium, otworzymy możliwość zgłoszenia do Konkursu utworu dramatycznego przez każdego twórcę i wzięcia udziału w kwalifikacjach mających wyłonić maksymalnie pięć sztuk, które dołączą do tekstów napisanych przez osoby zaproszone. Jury będzie zatem oceniać w sumie 30 dramatów i spośród tej puli wybierze laureatów.
Doświadczenie
Od 2015 roku organizujemy we WTW Konkurs Dramaturgiczny STREFY KONTAKTU. W ubiegłym sezonie nasze wieloletnie starania znalazły uznanie w oczach Komisji Artystycznej Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej, organizowanego od 30 lat przez MKiDN. Otrzymaliśmy Nagrodę Główną w wysokości 80 tys. zł. „za konsekwentne inwestowanie w polską dramaturgię, w tym organizowany od ośmiu lat konkurs dramaturgiczny STREFY KONTAKTU, a także staranne wprowadzanie nagrodzonych tekstów do repertuaru". Uznanie to jest podsumowaniem działań, efektem których było m.in. wprowadzenie na polskie sceny wielu nowych sztuk. Z dramatów napisanych na pięć pierwszych edycji Konkursu powstało 27 spektakli repertuarowych: 13 w WTW oraz 14 w innych teatrach i Teatrotece WFDiF. Nie ma w Polsce drugiego konkursu dramaturgicznego, który może poszczycić się taką liczbą realizacji. Wyróżnia nas również to, iż zapraszamy do udziału nie tylko dramatopisarzy, ale też twórców działających w innych dziedzinach sztuki. Dzięki Konkursowi teatr zyskuje nowych, oryginalnych autorów, którzy odświeżają i wzbogacają sceniczny język. To bardzo konkretne, wymierne rezultaty naszej działalności.
Posiadamy również bogate doświadczenie w przeprowadzaniu tego typu przedsięwzięć jak przeglądy i festiwale. Już sześciokrotnie organizowaliśmy kilkudniowe prezentacje czytań performatywnych sztuk konkursowych – wiele z nich powstało w koprodukcji z innymi teatrami.
W 2016 roku w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury zrealizowaliśmy tygodniowy Festiwal Dramatu, na którym zaprezentowaliśmy 9 spektakli, m.in. z Nowego Teatru z Warszawy, Narodowego Starego Teatru z Krakowa czy Teatru Narodowego z Bukaresztu. Był to przegląd najważniejszych wystawień polskiego dramatu współczesnego z ostatnich sezonów. Festiwal cieszył się wielkim zainteresowaniem wśród widzów i pomimo iż odbywał się w grudniu, kiedy można było już odczuć wśród publiczności pewne znużenie dużą liczbą atrakcyjnych imprez w ciągu całego roku, wszystkie bilety zostały sprzedane. To pokazało, że mieszkańcy Wrocławia chcą uczestniczyć w takich wydarzeniach.
Festiwal Dramatu w 2016 roku zrealizowaliśmy własnymi siłami, bez organizacyjnych wpadek i zaniedbań, dlatego wiem, że we Wrocławskim Teatrze Współczesnym są odpowiedni ludzie, profesjonaliści, którzy mogą w przyszłości podjąć się takiego zadania.
A jednak pomimo niewątpliwych osiągnięć na polu promowania i wspierania polskiej twórczości dramaturgicznej, jakościowy potencjał sztuk konkursowych nie jest do końca wykorzystany. Konkurs nie uruchamia mechanizmu promocji twórczości Laureatek i Laureatów w takim stopniu, w jakim mógłby i powinien. O wiele więcej utworów zasługuje na poznanie i wystawienie. Połączenie Konkursu z przeglądem Festiwalowym wzmocni jego rangę opiniotwórczą, pozwoli na konfrontację naszych sztuk konkursowych z innymi, uznanymi za znaczące utworami dramatycznymi oraz przez możliwość prezentacji w innych miastach będzie skuteczniej promować je w Polsce.
Kalendarz Festiwalu
1 września 2025 – wysłanie zaproszeń do udziału w Konkursie zamkniętym; początek selekcji spektakli do Przeglądu – brane pod uwagę będą przedstawienia z sezonów: 2024/25 i 2025/26
1 października 2025 – ogłoszenie naboru do Konkursu otwartego
do 31 grudnia 2025 – podpisanie umów na udział w Konkursie zamkniętym i wypłacenie wadiów
31 marca 2026 – termin nadsyłania dramatów w Konkursie otwartym; w ciągu dwóch miesięcy Komisja Artystyczna wybiera maksymalnie 5 utworów, które dołączają do puli sztuk konkursowych
30 maja 2026 – termin nadsyłania dramatów w Konkursie otwartym; zakończenie selekcji spektakli do Przeglądu, wybór pięciu teatrów do zaproszenia na Festiwal szóstym uczestnikiem będzie WTW)
do 31 sierpnia 2026 – posiedzenia Jury oraz Komisji Artystycznej, wybór pięciu finalistów Konkursu; Jury wskazuje trzy sztuki, Komisja – dwie i kolejne dwie, gdyby wskazania pokrywały się z wyborem Jury; podanie do publicznej wiadomości autorów i tytułów sztuk, bez ujawniania ich treści; cztery z zaproszonych na Festiwal teatrów otrzymują zakwalifikowaną do finału Konkursu sztukę, do przygotowania w postaci czytania performatywnego i zaprezentowania jej w czasie Festiwalu; piątą sztukę finalistkę realizuje WTW; podpisanie umów z teatrami na realizację czytania
19 do 24 października 2026 – Festiwal; pokazy spektakli nie będą konkursowe; codziennie odbędzie się prezentacja jednego czytania performatywnego, jednego spektaklu oraz spotkanie z widzami; pierwsze czytanie przygotuje Wrocławski Teatr Współczesny, który także zamknie Festiwal pokazem własnego przedstawienia; ostatniego dnia nie będzie już prezentacji czytania – po spektaklu nastąpi ogłoszenie wyników Konkursu Dramaturgicznego i wręczanie nagród; zasadą będzie, iż zaproszone teatry jednego dnia będą pokazywały swój spektakl a następnego – czytanie; organizacja Festiwalu w takiej formule pozwoli na sprawne jego przeprowadzenie i zracjonalizowanie kosztów; sprawi także, iż widzowie będą mogli obejrzeć wszystkie zakwalifikowane do finału sztuki i sami wyrobią sobie zdanie na temat ich wartości; będą też mogli dać wyraz swoim preferencjom głosując na „najlepszą sztukę” a wybrany dramat otrzyma Nagrodę Publiczności.
30 listopada 2026 – rozliczenie finansowe Festiwalu
Finansowanie Festiwalu
Dla sprawności i transparentności organizacji wydarzenia, najwłaściwszym rozwiązaniem byłoby rozdzielenie dotacji teatru i Festiwalu. Dotacja celowa na pokrycie kosztów pierwszego Festiwalu w 2026 roku, w okresie dwuletnim to łącznie kwota 1 250 000,00 zł, z czego w roku przygotowań (2025) – 120 000,00 zł a roku festiwalowym (2026) – 1 130 000,00 zł.
W roku 2024 Wrocławski Teatr Współczesny organizował V Festiwal Dramatu w formule prezentacji czytań performatywnych przygotowywanych własnymi siłami, przy współdziałaniu z AST we Wrocławiu. Otrzymaliśmy wtedy wsparcie finansowe w postaci grantu MKiDN w wysokości 50 tys. zł. W roku obecnym – wysokość tej dotacji wzrosła do kwoty 110 tys. zł. To wsparcie jest z pewnością związane z przyznaną nam nagrodą za wieloletnie działania na rzecz współczesnej dramaturgii. Doceniono konsekwencję i cykliczność wydarzeń. Mamy więc prawo liczyć na to, iż w kolejnym roku nasz wniosek o wsparcie dla znacząco rozszerzonego Festiwalu Dramatu, również znajdzie wraz w przyznanym grancie, o co będziemy się starać.
