Instytut im. Jerzego Grotowskiego zaprasza do nadsyłania propozycji tekstów do 29. numeru „Performera”.
fot. mat. Instytutu Grotowskiego
19 sierpnia 2025 roku minie 50 lat od tragicznej śmierci Konrada Swinarskiego. Datę tę można uznać za symboliczny początek schyłku niezwykłego, bezprecedensowego okresu znaczenia, popularności i wysokiej rangi, jakimi cieszył się polski teatr w kraju i na arenie międzynarodowej. Zaczął się on po odwilży roku 1956, trwał do początku lat osiemdziesiątych i obejmował twórczość całej gamy niezwykłych twórczyń i twórców (m.in. Jerzy Grotowski, Tadeusz Kantor, Konrad Swinarski, Andrzej Wajda, Jerzy Jarocki, Józef Szajna, Kazimierz Dejmek, Krystyna Skuszanka, Lidia Zamkow) oraz zespołów tworzących wyjątkowy fenomen „teatru studenckiego” i alternatywnego. Z perspektywy lat okres ten coraz częściej postrzegany jest jako „złota era teatru polskiego”. Pojęcie to pojawia się w wielu wypowiedziach, często owiane mgiełką nostalgii lub wykorzystywane jako wyrazisty kontrast z krytykowaną współczesnością, nie wydaje się jednak, by było głębiej przemyślane i w sposób planowy wprowadzane w refleksję nad historią polskiego teatru XX wieku. Jednocześnie pojawia się coraz więcej monografii artystów tworzących ów „złoty okres” (w ostatnich latach opublikowano wysoko cenione i ważne książki o Kazimierzu Dejmku, Jerzym Grzegorzewskim, Lidii Zamkow, Konradzie Swinarskim i Józefie Szajnie). Wydaje się więc, że istnieje już podstawa do podjęcia szerszej refleksji na temat tego zjawiska, zarówno w perspektywie historycznoteatralnej, jak i kulturowej i politycznej.
Zdając sobie sprawę z tego, że jeden numer pisma nie jest w stanie nawet w zarysach przedstawić całości tak złożonego i bogatego fenomenu, chcielibyśmy w pierwszej kolejności podjąć próbę sformułowania podstawowych tez badawczych, dotyczących specyfiki i charakteru „złotej ery” teatru polskiego, a także potrzeb i oczekiwań dużej i wpływowej części społeczeństwa polskiego, które teatr w tym okresie zaspakajał w sposób potem już nigdy niepowtórzony. Powracając do coraz bardziej legendarnego dorobku tego okresu, chcemy zapytać o zarówno o jego konkretne osiągnięcia, jak i o te nie do końca do dziś sformułowane i wysłowione głębokie potrzeby społeczne i zjawiska kulturowe, które nadały ówczesnemu teatrowi tak wielkie znaczenie.
Zapraszamy zatem do nasyłania propozycji tekstów dotyczących najwyżej cenionych zjawisk i dokonań polskiego teatru lat 1956–1980 oraz ich kontekstu społecznego i kulturowego. Interesują nas wszelkie formy refleksji na temat „złotej ery”: od wspomnień, przez studia historycznoteatralne poświęcone poszczególnym przedstawieniom i twórcom oraz ich polskiej i zagranicznej recepcji, po eseje podejmujące próbę syntetycznej oceny zjawiska, które proponujemy uczynić przedmiotem refleksji.
„Performer” to naukowe czasopismo internetowe Instytutu im. Jerzego Grotowskiego ukazujące się dwa razy w roku. Od 1 grudnia 2021 „Performer” znajduje się w wykazie czasopism naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego z liczbą 20 punktów w dyscyplinach: nauki o sztuce oraz nauki o kulturze i religii.
Abstrakty artykułów (objętość do 2000 znaków ze spacjami) prosimy przesyłać do 16 lutego 2025 na adres: [email protected]. O wynikach poinformujemy w ciągu 7 dni roboczych od zakończenia naboru.