24 lutego minął rok od rozpoczęcia otwartej inwazji Rosji na Ukrainę. 16 marca 2022 w budynek Teatru Dramatycznego w Mariupolu, gdzie ukrywali się cywile, uderzyła bomba lotnicza. W wyniku bombardowania zginęły setki niewinnych ludzi.
fot. mat. Instytutu Teatralnego
W pierwszych dniach rosyjskiej inwazji na Ukrainę Teatr Dramatyczny w Mariupolu wykorzystywany był jako schronienie dla mieszkańców miasta i pobliskich miejscowości, którzy stracili swoje domy i mieszkania. 12 marca z dwóch stron budynku namalowano widoczne z powietrza napisy „Dzieci” w języku rosyjskim. Cztery dni później na teatr spadła bomba lotnicza, zabijając kilkaset osób, głównie kobiety i dzieci.
W rocznicę tego bestialskiego ataku dokonanego przez wojska rosyjskie, prezentujemy trzy filmy zatytułowane „Kiedy wojna wkracza na scenę”, oddając głos Marii, Natalii i Rozalii – ukraińskim artystkom, które znalazły w Polsce schronienie i w 2022 roku wzięły udział w rezydencjach artystycznych Instytutu Teatralnego.
„W pewnym momencie, kiedy już zbliżali się do miasta, zrozumiałam, że trzeba uciekać. Nie było innego wyjścia na tamten moment. Teraz w mieście jest spokojnie, ale wiemy, że każda część Ukrainy narażona jest na atak. Granica jest ostrzeliwana kilka razy dziennie. Nie ma sensu wracać. Nie widzę sensu wracać ze względu na dziecko… Jest nostalgia, oczywiście. Są rzeczy, za którymi się tęskni. Jednak nie ma się prawa ryzykować życiem dziecka”.
– Rozalia Kuczerowa, aktorka z Czernihowa
Instytut Teatralny solidaryzuje się z Ukrainą. Aktualnie trwa III edycja rezydencji artystycznych, umożliwiających pracę twórczą – artystkom i artystom z Ukrainy i Białorusi – poprzez realizowanie określonego projektu i szukanie nowych inspiracji pod opieką artystyczną polskich teatrów. Od roku działa także InfoPoint UA – punkt kontaktowy dla przedstawicielek i przedstawicieli zawodów teatralnych z Ukrainy, zmuszonych opuścić swój kraj, a także polskich teatrów, oferujących wsparcie ukraińskim partnerom w czasie wojny.
„Kiedy wojna wkracza na scenę” | bohaterki filmów
Maria Łozowa, 27 lat, przyjechała z Charkowa
Choreografka, tancerka, performerka, aktorka teatru fizycznego, nauczycielka tańca współczesnego. Maria ma 9 lat doświadczenia zawodowego i scenicznego. Tworzyła spektakle, choreografie numerów grupowych, choreografie do spektakli dramatycznych i plastycznych, wyszkoliła ponad 80 zadowolonych uczniów. Występowała w takich krajach jak: Katar, Chiny, Turcja.
Podczas rezydencji artystycznych pracowała nad własnymi performansami plastycznymi.
„Główne tematy moich prac związane były z tęsknotą za domem i ludźmi. Jak to jest być pozbawionym przyjaciół, rodziny, domu, zwykłego sposobu życia i ulubionej pracy?”.
„W ramach festiwalu Ciało.Umysł miałam możliwość wystąpienia na dużej scenie Teatru Studio. Miałam niezapomniane wrażenie profesjonalnej, przyjaznej atmosfery festiwalu poświęconego sztuce tańca i performance”.
Rozalia Kuczerowa, 42 lata, przyjechała z Czernihowa
Ma ponad 18 lat doświadczenia aktorskiego. Zaraz po ukończeniu Instytutu w Połtawie przeniosła się do Kijowa, gdzie została aktorką Centrum Teatralnego im. Lesia Kurbasa. Później los zaprowadził ją do Czernihowa, gdzie została aktorką Czernihowskiego Obwodowego Teatru Młodzieżowego, w którym spędziła ostatnie 14 lat.
Podczas rezydencji brała udział w tworzeniu spektaklu „Borderline” w Teatrze Rampa, a także tworzyła performance z nastolatkami z Ukrainy.
„Dom to my, dom jest w nas, bo dom to nie tylko ściany, dom to nie jakiś przedmiot, którego warto się trzymać. Dom to nasz wewnętrzny fundament, nasz światopogląd, to jak bardzo potrafimy być otwarci na świat, jak bardzo potrafimy ufać wszechświatowi i sobie”.
Natalia Molodczenko, 58 lat, pochodzi z miasta Krzywy Róg
Przez ponad 40 lat występowała jako aktorka w Teatrze Lalek w Krzywym Rogu, gdzie była wiodącą aktorką. Przez 19 lat pracowała w telewizji w projekcie dla dzieci „Odwiedziny Ładyka i Maszy”. Była prezenterką koncertów i festiwali.
W 2022 roku w ramach rezydencji artystycznych wystąpiła w trzech spektaklach: „Bajka o szczęściu” w Teatrze Lalka, „Opowieść walizkowa” i „Niezwykłe przygody barona Munchausena” w Teatrze Guliwer. Została również zaproszona do jury Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ożywionej Formy MASKARADA w Rzeszowie.
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego jest Narodową Instytucją Kultury finansowaną ze środków budżetu Państwa.