Polski Instytut Teatralny (PIT) w Nowym Jorku zaprezentował w niedzielę amerykańską premierę sztuki Kazimierza Brauna „Powrót Ordonki”. Na scenie Fundacji Kościuszkowskiej wypełniają ją także piosenki z repertuaru tej aktorki kabaretowej i teatralnej.

Szefowa PIT Izabella Laskowska powiedziała PAP, że przejęła ją postać głównej bohaterki i jej losy. Hanka Ordonówna (1902-1950) była polską aktorką kabaretową i teatralną w okresie międzywojennym, a także autorką książki „Tułacze dzieci”.

Postać Ordonki kreuje absolwentka PWST w Warszawie Krystyna Tyszkiewicz. Ze sceny płyną utworzy „Miłość ci wszystko wybaczy”, „Święty Antonii zgubiłam serce pod miedzą”, "Uliczka w Barcelonie” i wiele innych.

Rolę przyjaciółki Ordonki, przedwojennej komediantki Bajkowskiej (Bajkosi), odtwarza Laskowska, która ukończyła PWST we Wrocławiu.

„Była wschodzącą gwiazdą europejską. Jej styl, sposób śpiewania czarował widownię, ale wspaniale rozwijającą się karierę przerwała wojna. Nie zgodziła się na wpisanie na listę volksdeutschów, sprzeciwiała się wejściu wojsk niemieckich, za co więziono ją przez sześć miesięcy na Pawiaku. Kiedy przeniosła się później do Lwowa, sowieci bezskutecznie namawiali ją, żeby przyjęła ich obywatelstwo. Skazali ją na osiem lat robót” – mówiła Laskowska.

Przypomniała, że Ordonka przedostała się następnie na Bliski Wschód; zmarła na emigracji. Jej legenda na Bliskim Wschodzie - zaznaczyła - nie przemija.

Szefowa PIT nie kryła zadowolenia z przyjęcia premiery.

„Widownia była zapełniona w 100 proc. Zabrakło nam krzeseł. Ludzie byli wzruszeni, śmiali się na przemian i płakali” – podkreśliła.

Jak przyznał w rozmowie z PAP reżyser Krzysztof Szwaja, sztuka spodobała mu się, ponieważ mówi o miłości, co teraz – jak zauważył – jest jakby nie w modzie. Wszystkie z 12 piosenek uznał za świetnie napisane. Zaciekawiła go też postać Bajkowskiej obdarzona poczuciem humoru.

„W ogóle zaintrygowała mnie historia Ordonki. Jako młody chłopiec trochę o niej słyszałem, ale nie znałem jej niezwykłych losów. Była kobietą o niezłomnym charakterze i dokonywała bohaterskich czynów. O tych rzeczach, pewnie z powodu cenzury socjalistycznej, się nie mówiło. Była niezwykła, z talentem, zjawiskowością i charyzmą” – ocenił mieszkający w Los Angeles Szwaja, pisarz, teoretyk teatru, czołowy aktor-mim z wrocławskiego Teatru Pantomimy.

Autorem „Powrotu Ordonki” jest Kazimierz Braun. Był dyrektorem Teatru Współczesnego we Wrocławiu i profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, a także University at Buffalo w stanie Nowy Jork. Ostatnio wydał zbiór dramatów „Emigrantki” o losach Poli Negri, Heleny Modrzejewskiej, Marii Skłodowskiej-Curie, Tamary Łempickiej, Karoliny Lanckorońskiej i Hanki Ordonównej.

Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski