Szwedzkie media przed ogłoszeniem w czwartek laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury spekulują, że tegoroczny laur może trafić do autora spoza kręgu kultury zachodniej.

Ze statystyk wynika, że od 1901 roku literackiego Nobla otrzymało 117 pisarzy i poetów lub dramaturgów, z czego 117 (81 proc.) pochodziło z Europy lub Ameryki Północnej. Najczęściej Akademia Szwedzka doceniała autorów z Francji (15 razy), Stanów Zjednoczonych (13) oraz Wielkiej Brytanii (12).

Według dziennika "Dagens Nyheter" do zwiększenia szans autorów z pozostałych regionów świata może przyczynić się zmieniony w 2018 roku sposób pracy komitetu noblowskiego. Po kryzysie, wywołanym skandalem ze skazanym za gwałty współpracownikiem Akademii, zatrudniono kilku ekspertów zewnętrznych. Następnie zdecydowano o rozbudowie tej platformy do 8-10 anonimowych osób, specjalizujących się w różnych obszarach językowych literaturoznawców, których zadaniem jest pomóc w znalezieniu odpowiednich kandydatów do Nagrody Nobla.

Jak zwraca uwagę przewodniczący komitetu noblowskiego Anders Olsson, Akademia Szwedzka od samego początku była zbyt pasywna w poszukiwaniu kandydatów. Wśród nominowanych nie znaleźli się m.in. wybitni twórcy XX wieku James Joyce, Virginia Woolf czy Joseph Conrad. W opinii Olssona "w tym zakresie aktywność Akademii Szwedzkiej w ostatnich latach jest większa".

Członkini Akademii Szwedzkiej Anna Swaerd stwierdziła wcześniej w "Dagens Nyheter", że "temat reprezentatywności był w komitecie noblowskim wielokrotnie poruszany". "Ze swojej strony chcę przyczynić się do poszukiwania całej literackiej mapy świata" - zapewniła.

Mimo podejmowanych przez Akademię działań od 2013 roku ośmiu z 10 laureatów pochodzi z kultury zachodniej.

W opublikowanym w środę w "Dagens Nyheter" rankingu możliwych laureatów tegorocznej Nagrody Nobla wskazano 19 twórców spoza Europy i Ameryki Północnej.

Z Ameryki Łacińskiej są to: Gloria Gervitz (Meksyk), Laura Restrepo (Kolumbia), Jamaica Kincaid oraz Maryse Conde (Karaiby).

Kontynent afrykański reprezentują: Ngugi Wa Thiong'o (Kenia, jest typowany od lat), Mia Couto (Mozambik), Scholastique Mukasonga (Rwanda), Chimamanda Ngozi Adichie (Nigeria), a także Nuruddin Farah (Somalia).

Typowani autorzy z Bliskiego Wschodu to: Dawid Grosman (Izrael) oraz Adonis (Syria, wskazywany od lat).

Z Azji i Oceanii wymienieni zostali: Salman Rushdie oraz Vikram Seth (Indie), Liao Yiwu oraz Yan Lianke (Chiny), Władimir Sorokin (Rosja), Haruki Murakami (Japonia, faworyt czytelników w zakładach bukmacherskich), Ko Un (Korea Południowa), a także Gerald Murnane (Australia).

Podobnie wśród faworytów do literackiego Nobla twórców z "dalekich krajów" wskazuje dziennik "Svenska Dagbladet". "Czy w tym roku przyjdzie kolej na Afrykę?" - pyta gazeta. Jeśli tak, to kandydatem jej jest Ngugi Wa Thiong'o. Inny typowany autor to Jamaica Kincaid.

Nagroda Nobla to złoty medal i kaligrafowany dyplom. W ubiegłym roku Fundacja Noblowska podwyższyła o 1 mln koron (98 tys. euro) do 10 mln koron (980 tys. euro) wartość nagrody pieniężnej w każdej z sześciu dziedzin.

W związku z pandemią Covid-19 w dniu 10 grudnia w rocznicę śmierci Alfreda Nobla w Sztokholmie nie odbędą się tradycyjne uroczystości. Laureaci tak jak przed rokiem mają otrzymać nagrody w swoich krajach za pośrednictwem szwedzkich placówek dyplomatycznych. Decyzja dotycząca wręczenia nagrody w Oslo ma zapaść w połowie października.