We wrześniu 2021, wraz z nowym sezonem teatralnym i nadchodzącym rokiem akademickim, rozpoczyna działalność TOWARZYSTWO IM. IRENY SOLSKIEJ, powołane przez grupę osób związanych z wydawnictwem „żywosłowie”. Prezesem został wybrany Dariusz Kosiński.
Zgodnie ze statutem podstawowym celem Towarzystwa jest „działanie na rzecz przypomnienia i przemyślenia przeszłości i współczesności polskiego teatru, sztuk przedstawieniowych i dramatycznych aspektów życia indywidualnego i społecznego, zgodnie z bogactwem jego nurtów i odmian widocznym w życiu i twórczości jego patronki”. Więcej informacji pod adresem: www.zywoslowie.pl/towarzystwo.
Irena Solska (1877–1958) jest znana jako „muza i egeria Młodej Polski”, ale zatarciu i zapomnieniu uległy zarówno jej twórcza współpraca ze Stanisławem Wyspiańskim, jak i wieloletnia działalność na rzecz oryginalnej polskiej sztuki scenicznej, łączącej tradycje romantyczne z poszukiwaniami awangardy i zaangażowaniem społecznym. Kulminacją tak widzianej drogi artystycznej Ireny Solskiej był Teatr im. Stefana Żeromskiego, działający w Warszawie w latach 1932–1933. Towarzystwo im. Ireny Solskiej będzie dążyło do przypomnienia zasług patronki, ale przede wszystkim będzie się mierzyło z wyzwaniem, jakie wciąż stanowi odmienność polskiej tradycji performatywnej, w tym teatralnej. Skupiając się na związanych z nią zagadnieniach, będzie jednocześnie działało na rzecz wspierania szeroko rozumianych studiów i badań w zakresie teatrologii, performatyki, kulturoznawstwa i dziedzin pokrewnych oraz upowszechniania wyników studiów i badań w tych dziedzinach, przede wszystkim poprzez wspieranie działalności wydawniczej. Towarzystwo będzie merytorycznie i organizacyjnie wspierać działalność oficyny „żyowsłowie.wydawnictwo”, w szczególności w zakresie publikacji książek poświęconych teatralnej tradycji romantycznej oraz współczesnemu i dawniejszemu teatrowi eksperymentalnemu, poszukującemu i niezależnemu. W planach Towarzystwa jest też organizacja spotkań dyskusyjnych, konferencji naukowych i wydarzeń kulturalnych, a także prowadzenie specjalnych projektów, wspomagających badania nad przedstawieniami w tych obszarach, gdzie z różnych względów dostatecznego wsparcia nie otrzymują.
Pierwszą tego typu inicjatywą Towarzystwa jest powołanie Funduszu im. Marty Fik. Jest to Fundusz społeczny, powstający z darowizn, przeznaczony na finansowanie potrzebnych polskiej kulturze publikacji teatralnych, które z różnych powodów nie zostały zaakceptowane i dofinansowane przez oficjalny system wydawniczy. Decyzję o finansowaniu poszczególnych pozycji podejmować będzie każdorazowo społeczna, trzyosobowa Rada Funduszu powoływana przez Towarzystwo im. Ireny Solskiej. Prace redakcyjne i edytorskie przy książkach finansowanych z Funduszu wykonywane będą społecznie. Kapitał początkowy stanowi nagroda Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych za rok 2020, przekazana na ten cel za zgodą wszystkich członków zespołu naukowego realizującego projekt Zmiana ustawienia. Historia polskiej scenografii teatralnej i społecznej XX i XXI wieku. Jeszcze przed formalnym powołaniem Funduszu, zgodnie z jego zasadami, przygotowano publikację książek Tadeusza Nyczka (Nawozy sztuczne dla starców i młodzieży, publikacja: czerwiec 2021) oraz Tadeusza Bradeckiego (Koniec końców, premiera: 24 września 2021), które ukazały się nakładem „żywosłowia”. Zapraszamy wszystkie osoby zainteresowane współpracą do zgłaszania propozycji książek, które nie zostały przyjęte do druku ze względu na usztywnione kryteria finansowania publikacji naukowych, niedostateczny potencjał komercyjny czy z powodów ideologicznych. Rada Funduszu – Dorota Buchwald, Dariusz Kosiński, Katarzyna Woźniak – przy podejmowaniu decyzji kierować się będzie wyłącznie wartościami merytorycznymi i znaczeniem dla kultury polskiej. Propozycje wraz z krótkim opisem prosimy zgłaszać mailowo na adres: [email protected].