Chemnitz w Niemczech i Nowa Gorica w Słowenii przejęły rolę Europejskich Stolic Kultury w 2025 r. – ogłosiła w środę Komisja Europejska. Przejęcie tytułu przez miasto w Słowenii przysłonił spór dotyczący utrzymania honorowego obywatelstwa dla Benito Mussoliniego przez Gorycję po włoskiej stronie.

W miastach noszących tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w ciągu roku realizowane są przedsięwzięcia kulturalne, które mają zachęcić do odwiedzania miasta i zaangażować w życie kulturalne mieszkańców. Tytuł, przyznawany ośrodkom niekojarzonym na co dzień z bogatą ofertą kulturalną, ma pomóc w kreowaniu pozytywnego wizerunku.

Niemieckie Chemnitz organizuje swoje obchody pod hasłem "Zobacz to, co niewidoczne". Jak czytamy w komunikacie KE, miasto zamierza wzmocnić rolę społeczeństwa obywatelskiego, budując m.in. sieć "europejskich twórców demokracji". Chemnitz, w czasie NRD nazywane Karl-Marx-Stadt na cześć Karola Marksa, od zjednoczenia Niemiec w 1990 r. pozostaje w cieniu sąsiadujących z nim Drezna czy Lipska.

Nowa Gorica będzie z kolei dzielić swój tytuł ze znajdująca się po włoskiej stronie Gorycją. Ośrodki te stanowiły niegdyś jedno miasto, które po II wojnie światowej zostało podzielone pomiędzy Włochy i Jugosławię (w skład której wówczas wchodziła Słowenia).

Przejęcie roli Europejskiej Stolicy Kultury przez Nową Goricę przysłonił spór o utrzymanie przez miasto po włoskiej stronie statusu honorowego obywatela dla faszystowskiego dyktatora Benito Mussoliniego. W listopadzie 2024 r. rada miasta w głosowaniu postanowiła o utrzymaniu tego tytułu, co potępiło Ministerstwo Spraw Zagranicznych Słowenii.

Co roku tytuł Europejskich Stolic Kultury noszą miasta z dwóch krajów europejskich. Znajdujące się w nich miasta mogą wziąć udział w konkursie o tytuł, w ramach którego oceniane są przygotowane przez nich programy kulturalne. Powinny one mieć wymiar europejski i angażować różne środowiska miast i ich dzielnic.

Chemnitz i Nowa Gorica otrzymają od KE nagrodę za uzyskanie tytułu w wysokości 1,5 mln euro.

W 2029 r. tytuł "stolicy kultury" obejmie Lublin. W 2000 r. był nią Kraków, a w 2016 r. – Wrocław.

Program Europejskiej Stolicy Kultury działa od 40 lat.