Art. 15L wprowadzony 8 marca 2020 r. do jednej z ustaw covidowych wstrzymał pobór wynagrodzeń dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi od użytkowników, którzy dokonywali odtworzeń publicznych utworów.

Mimo odmrożenia gospodarki, artykuł 15L w dalszym ciągu obowiązuje i ogranicza zarobki twórców, którzy w czasie pandemii stracili 80 proc. swoich dochodów.  Rozwiązanie to zupełnie pomija prawa twórców i jest dla nich niezmiernie dotkliwe, dlatego domagają się zmiany tego artykułu.

Co zawiera art. 15L?

Art. 15L od 8 marca 2020 r.* wstrzymał pobór wynagrodzeń dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi od użytkowników, którzy dokonywali odtworzeń publicznych utworów. Rozwiązanie to zupełnie pomija prawa twórców i jest dla nich niezmiernie dotkliwe.

*(na mocy ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw)

Co oznacza art. 15L?

Brak środków do życia – polscy artyści pozostają często bez perspektywy zarobkowania z powodu epidemii. Wstrzymanie wynagrodzeń związanych z publicznym odtwarzaniem utworów oznacza katastrofalny spadek zarobków dla ludzi kultury, w wyniku czego przeważająca większość z nich wraz z rodzinami nie ma środków do życia.

Epidemia oznacza załamanie polskiej branży artystycznej – według prognoz zarobki twórców w tym roku spadną o 80 proc. Art. 15L przyczynia się tylko do powiększenia tego dramatu.
Przyszłość polskiej kultury pod dużym znakiem zapytania – w rzeczywistości załamanie w branży może być o wiele dotkliwsze, ponieważ po wygaśnięciu epidemii koncerty, seanse kinowe, spektakle teatralne raczej szybko nie wrócą do stanu sprzed marca 2020. Tym samym dochody artystów i ich rodzin będą utrzymywać się na dramatycznie niskim poziomie.

Brak perspektywy czasowej – art. 15L wstrzymujący pobór wynagrodzeń za odtwarzanie, np. w sklepach czy restauracjach, obowiązywać ma w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W obecnej sytuacji jest to czas nieokreślony. Zwolnienia z opłat powinny obowiązywać tylko w czasie zawieszenia działalności przez firmy, a ich powrót do normalnej działalności powinien się wiązać  z powrotem do uiszczania standardowych opłat .

Ciągłe powiększanie strat artystów – wiele z podmiotów obecnie prowadzi już działalność w normalnym zakresie (np. restauracje, hotele) korzystając z utworów i przedmiotów praw pokrewnych. Jednak z uwagi na art. 15L, za korzystanie z twórczości nie płacą one należnych twórcom i artystom wykonawcom wynagrodzeń autorskich pogłębiając straty finansowe twórców, artystów wykonawców czy producentów muzycznych.

Zaburzenie konkurencyjności – obecnie obowiązujące przepisy wobec braku obiektywnego uzasadnienia mogą zaburzać konkurencję, poprzez objęcie nimi tylko tych przedsiębiorców, którzy zawiesili działalność. Firmy, które obecnie ją rozpoczynają od zera, są zobowiązane wnosić opłaty.

Równi i równiejsi? Przepisy mogą stanowić naruszenie podstaw ładu konstytucyjnego państwa, wobec ograniczenia – wbrew zasadzie pewności i przewidywalności prawa – prawa własności (art. 21 ust. 1 Konstytucji RP) jednej tylko kategorii zawodowej (twórców i artystów). W obecnej trudnej sytuacji rozwiązania nadzwyczajne stają się koniecznością – powinny jednak uwzględniać one interesy wszystkich zagrożonych grup obywateli.

Biznes nie musi wnosić opłat za wykorzystanie twórczości, ale opłaty te wnoszą instytucje kultury. Jest to nie tylko niesprawiedliwe, ale wręcz nielogiczne.

Fakty o wynagrodzeniach artystów – środki pobierane przez organizacje zbiorowego zarządzania nie stanowią przychodów tych organizacji. To wynagrodzenia pobierane w imieniu i na rzecz autorów i artystów wykonawców. W odniesieniu do rzeszy polskich twórców, profesjonalnie uprawiających twórczość autorów i artystów, stanowią one podstawy egzystencji ich samych i ich rodzin.

Czego domagają się twórcy?

Wyraźnego wskazania, że pobór wynagrodzeń dla organizacji zbiorowego zarządzania został wstrzymany tylko za okres, w którym przedsiębiorcy wstrzymali prowadzenie działalności.

Przedsiębiorcy, którzy wznowili działalność wobec otwierania gospodarki (np. restauracje czy hotele, gdzie twórczość jest eksploatowana obecnie w rozmiarze identycznym jak przed marcem 2020 r.) powinni rozliczać się na dotychczasowych zasadach.

Jesteśmy za ochroną biznesu w trudnym czasie pandemii i rozumiemy trudna sytuację przedsiębiorców, dlatego zdecydowanie sprzeciwiamy się nakładaniu opłat na lokale usługowe, które są dzisiaj na skraju bankructwa z powodu pandemii. Jednak jest też dzisiaj wielu usługodawców, którzy funkcjonują dobrze i nie ma żadnego powodu, aby byli zwolnieni z opłaty na rzecz twórców.

https://razemdlakultury.eu/