Około tysiąca kolędników Dziadów Noworocznych spodziewają się organizatorzy 56. Żywieckich Godów – Przeglądu Zespołów Obrzędowych i Kolędniczych. Będzie można ich zobaczyć m.in. w Milówce podczas barwnego korowodu i na scenie amfiteatru w ramach konkursu.
fot. mat. organizatora
Dziady Noworoczne w piątek przeszły ulicami Katowic. To tradycja górali żywieckich związana z pożegnaniem starego i powitaniem nowego roku.
"Z przodu idą pachołkowie strzelający batami, którzy sygnalizują gospodarzom, że zbliża się roztańczona i rozśpiewana grupa dziadów. Dalej m.in. konie, które muszą odtańczyć swój taniec, kominiarz, który czasem wejdzie na komin, diabły ze śmiercią itd. Słychać strzelające baty, dzwonki, muzykę. Kolędnicy przekazują życzenia pomyślności” – wyjaśnił w rozmowie z PAP Andrzej Maciejowski, który jest depozytariuszem tradycji Dziadów Noworocznych.
Prezydent Katowic Marcin Krupa zapowiedział, że postara się o to, aby Dziady Noworoczne w kolejnych latach także pojawiały się na ulicach miasta. „Musimy to zrobić z większym rozmachem. Teraz było mało czasu na organizację, (…) ale musimy przygotować wieczorny pochód ulicami Katowic, który zakończy się na rynku” – podkreślił.
Barwny korowód ulicami Katowic promował 56. Żywieckie Gody, które potrwają od 11 do 26 stycznia 2025 r. w Żywcu, Milówce i Bielsku-Białej. To impreza folklorystyczna, której celem jest kultywowanie i popularyzacja regionalnych tradycji związanych m.in. z Bożym Narodzeniem i Nowym Rokiem.
Najbardziej spektakularnym wydarzeniem 56. Żywieckich Godów będzie dzień plenerowy w Milówce – 18 stycznia. Przegląd grup obrzędowych występujących w plenerze o godz. 9 otworzy sygnał trombity oraz konkurs trzaskania z bata na rynku. O godz. 10.30 barwny korowód kolędników wyruszy z rynku do amfiteatru nad rzeką Sołą, gdzie o godz. 11 rozpoczną się prezentacje konkursowe Dziadów Noworocznych i Jukacy z Zabłocia w Bielsku-Białej.
„To unikatowa tradycja. Wszystko to, co pokazujemy, jest autentyczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie. W okresie noworocznym jest u nas barwnie i gwarno, a przede wszystkim spontanicznie. Dziady wychodzą na drogi, strzelają z batów, można usłyszeć kolędowanie” – powiedziała PAP Aneta Legierska-Bujok, która pełni obowiązki dyrektora Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej.
Dodała, że podczas 56. Żywieckich Godów spodziewa się około tysiąca kolędników biorących udział w Dziadach Noworocznych.
Uczestnicy Dziadów Noworocznych są przebrani za postacie związane z regionalną tradycją. Odgrywane przez nich sceny, wypowiadane kwestie i wykonywane gesty nie są przypadkowe, np. konie symbolizują siły witalne, zdrowie i bogactwo, padają i wstają, pokazując umieranie i odradzanie się. W korowodzie można zobaczyć m.in. diabły, księży, kominiarzy czy obecnych dawniej w lokalnych społecznościach Żydów i Cyganów.
Dziady Noworoczne znajdują się na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Trwają starania o wpisanie ich na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO.
W ramach 56. Żywieckich Godów w Żywcu odbędzie się m.in. przegląd grup kolędniczych i obrzędowych występujących w izbie (11-12 stycznia), korowód grup kolędniczych i obrzędowych (25 stycznia) oraz przegląd kolęd i pastorałek (14, 15 i 18 stycznia). W Milówce poza dniem plenerowym zaplanowano m.in. koncerty kolęd i pastorałek (6, 19 i 26 stycznia) oraz potańcówkę z udziałem kapel góralskich (25 stycznia) i degustację potraw regionalnych (26 stycznia).
Szczegółowy program 56. Żywieckich Godów znajduje się na stronie internetowej Regionalnego Ośrodka Kultury w Bielsku-Białej: https://rok.bielsko.pl/2025/01/02/przed-nami-huczny-beskidzki-karnawal-56-zywieckie-gody/.
W Miejskim Domu Kultury w Bielsku Białej 26 stycznia o godz. 17 odbędzie się koncert laureatów 56. Żywieckich Godów.