Realizatorzy powstającego w Poznaniu serialu dokumentalnego dotyczącego dziejów tamtejszego Teatru Polskiego /wszak to rok jubileuszu 150-lecia otwarcia tego najstarszego nieprzerwanie działającego w Polsce teatru/ otworzyli kolejną puszkę pamięci. Rzecz dotyczy statuetki Stanisława „Stulka” Hebanowskiego – wspaniałego kierownika literackiego tej zasłużonej dla pielęgnowania polskości w epoce zaboru pruskiego, ale i później, placówki noszącej na swoim frontonie napis „Naród sobie”.
fot. archiwum prywatne
Jego dziadek – również Stanisław Hebanowski – był budowniczym Teatru Polskiego. Zgodnie z ostatnią swoją wolą wnuk spoczął obok dziadka-budowniczego w rodzinnym Gieczu niedaleko Poznania.
Objąwszy w roku 1998 dyrekcję Teatru Polskiego postanowiłem uczcić zasłużoną dla niego postać kierownika literackiego (reżysera, poety i filozofa teatru) m.in. poprzez ustanowienie corocznej nagrody publiczności dla indywidualności reżyserskiej Teatru Polskiego w upływającym sezonie – w formie statuetki Hebanowego Stula, tak jak i poprzez otwarcie w podziemiach Teatru klubu środowiskowego „U Stula”. Irena Grzonka (1937 – 2021), „Stulkowa” aktorka, przekonywała mnie, że przyjaciele używali formy „Stulek” a nie „Stulo”, ale mnie tamta forma wydała się zbyt poufała – i zostało „U Stula” oraz Hebanowy „Stulo”.
Statuetkę zaprojektował pan Antoni Pawlak (1934 – 2015), kierownik pracowni plastycznej Teatru. Jej lico zdobi karykatura „Stula”/„Stulka” Hebanowskiego (z nieodłącznym papierosem w ręku) autorstwa Tadeusza Nowickiego, po drugiej stronie wygrawerowany był tekst: Stanisław–„Stulo” Hebanowski 1912-1983, reżyser, kierownik literacki i artystyczny, tłumacz, adaptator, pisarz, wykładowca, krytyk literacki i teatralny w jednej osobie. „Teatr nie jest tylko rozrywką; spełnienie, to za wielkie słowo. Teatr jest szukaniem.” Stanisław Hebanowski. Statuetkę przyznawała publiczność – poprzez głosy wrzucane do skrzyneczki wystawionej w foyer Teatru.
Egzemplarz pierwszej (i jedynej…) statuetki znajduje się w archiwum Teatru – może stanie się ona impulsem do reaktywowania nagrody Hebanowego „Stula”?
