Gdańsk. Wystawa prac Mariana Kołodzieja w 100. rocznicę urodzin artysty

Wystawa dla uczczenia przypadającej w tym roku 100. rocznicy urodzin Mariana Kołodzieja, wybitnego artysty plastyka, scenografa teatralnego i filmowego, otwarta zostanie w piątek w Oddziale Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku w Pałacu Opatów.

Z uwagi na przepisy epidemiczne wernisaż będzie wydarzeniem zamkniętym. Dla publiczności wystawa będzie dostępna od soboty.

„W bardzo syntetyczny, chronologiczny sposób, na niewielkiej przestrzeni, chcemy zaprezentować nie tylko twórczość Mariana Kołodzieja, ale również jego sylwetkę. Pokazujemy m.in. trochę zdjęć rodzinnych, szkolnych, a także dzieła związane z teatrem – projekty scenografii, rysunki, kostiumy, oraz prace z cyklu +Klisze pamięci+” – powiedziała PAP kuratorka wystawy Małgorzata Abramowicz.

Wystawę zamyka duża sekwencja poświęcona ostatniej scenografii artysty do spektaklu „Tragedia o bogaczu i Łazarzu” gdańskiego Anonima, w reżyserii Krzysztofa Babickiego. Przedstawienie zostało wystawione w 2001 r. przez Teatr Wybrzeże w Gdańsku w gotyckim kościele św. Jana.

Abramowicz dodała, że wśród eksponatów, które nie były do tej pory pokazywane publicznie, są m.in. zdjęcia szkolne i rodzinne oraz rysunki Kołodzieja wykonane przez niego podczas studiów na ASP w Krakowie w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej.

Miejsce wystawy nie jest przypadkowe. Z oliwskim Pałacem Opatów, gdzie mieści się Oddział Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku, artysta był związany od lat. Tu np. prezentował w 1990 r. swoją autobiograficzną wystawę pt. „Kołodziej w skali 1:20”.

Wystawa dla upamiętnienia 100. rocznicy urodzin Mariana Kołodzieja będzie czynna do 31 grudnia.

Marian Kołodziej urodził się w Raszkowie (Wielkopolska) 6 grudnia 1921 r. Mieszkał i tworzył w Gdańsku od 1970 r. przy ulicy Mariackiej.

Ukończył gimnazjum w Ostrowie Wielkopolskim, aresztowany z kolegami za próbę ucieczki z okupowanego kraju do Francji. W latach 1940–1945 więzień obozów koncentracyjnych w Auschwitz (numer obozowy 432, wysłany pierwszym transportem z Tarnowa 14 czerwca 1940 r.), Gross-Rosen, Buchenwaldzie, Sachsenhausen i Mauthausen-Gusen. Skazany na śmierć „za szpiegostwo przeciwko Rzeszy” (rysował plany obozu, przemycane następnie na Zachód), ocalał dzięki pomocy współwięźnia.

Po wojnie ukończył Wydział Scenografii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1950 r. zaangażowany w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, gdzie pracował do przejścia na emeryturę.

Zrealizował ok. 200 scenografii w teatrach dramatycznych i operowych w Polsce (Gdańsk, Poznań, w Warszawie: w Teatrze Narodowym, Ateneum, Teatrze na Woli, w Teatrze Śląskim w Katowicach, w Teatrze Nowym w Łodzi) i za granicą (Sarajewo, Helsinki, Brno, Tampere, Praga, Oslo).

Współpracował m.in. z Adamem Hanuszkiewiczem, Kazimierzem Kutzem, Stanisławem Różewiczem.

W latach 1957–1970 zaprojektował kostiumy do 32 filmów m.in. „Wolne Miasto”, „Westerplatte”, „Krzyż Walecznych”, "Nikt nie woła", "Ludzie z pociągu".

Był twórcą ołtarzy papieskich w Gdańsku i Sopocie podczas pielgrzymek Jana Pawła II w latach 1987 i 1999.

W 1992 r. po udarze mózgu, który spowodował paraliż prawej części ciała, Kołodziej zaczął rysować dzieło swojego życia: „Klisze pamięci. Labirynty Mariana Kołodzieja” - cykl prac odwołujących się do obozowych przeżyć. Dzieła zaprezentowano po raz pierwszy w 1995 r. w Gdańsku w prezbiterium kościoła św. Trójcy, obecnie są na stałe w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach koło Oświęcimia, prowadzonym przez franciszkanów oraz Misjonarki Niepokalanej Ojca Kolbego.

Artysta był wielokrotnie nagradzany.

W 1967 r. odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 1997 r. Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski - odmówił jego przyjęcia z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego. W 2006 r. otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. W 1969 r. został wyróżniony Orderem Stańczyka, przyznawanym przez miesięcznik „Litery”, za scenografię do spektaklu telewizyjnego „Panna Julia” Augusta Strindberga.

W 1997 r. otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Gdańska.

Marian Kołodziej zmarł 13 października 2009 r. w Gdańsku. Jego prochy zostały pochowane w krypcie w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach.