XXXIII Alternatywne Spotkania Teatralne „Klamra” odbędą się w Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa" w Toruniu, w dniach 22 - 29 marca. Jest to obecnie jedyny w regionie i jeden z najważniejszych festiwali w Polsce, które prezentują polski teatr alternatywny.
fot. Karpati&Zarewicz
Podczas tegorocznego festiwalu planowane są spektakle najlepszych polskich teatrów sceny niezależnej m.in:
TEATRU WIERSZALIN, TEATRU DADA VON BZDÜLÖW, TEATRU DRUGA STREFA, WALNY-TEATR, LIVING SPACE THEATRE, SUKA OFF, OTO TEATR, TEATR BEZ KONTEKSTU. Gościem specjalnym „Klamry” będzie znakomity aktor ROBERT WIĘCKIEWICZ.
Poza spektaklami odbędzie się szereg imprez towarzyszących takich jak: spotkania, dyskusje, prezentacje filmowe, wystawy i koncerty.
KLAMRA jest jedynym w regionie i jednym z nielicznych w Polsce profesjonalnym przeglądem najnowszych zjawisk w polskim teatrze niezależnym. Festiwal prezentuje najciekawsze spektakle przygotowane przez najlepsze polskie teatry nieinstytucjonalne. Celem festiwalu jest pokazanie jak najszerszego spektrum krajowej sceny alternatywnej. Działania teatralne były podejmowane w „Od Nowie” już wcześniej, jednak na poważniejszą skalę pojawiły się w latach 70. minionego wieku za sprawą Aleksandra Nalaskowskiego. W 1976 roku założył on w „Od Nowie” Teatr ALL, z którym realizował spektakle prezentowane na wielu festiwalach teatralnych w kraju, a także za granicą (Niemcy, Dania). Siedzibą teatru była tajemnicza „czarna piwnica” znajdująca się w podziemiach Dworu Artusa. W latach 1978-80 A. Nalaskowski prowadził również ożywioną działalność impresaryjną. Był organizatorem cyklu „Gabinet teatru” – mini festiwali, na które zapraszano 2, 3 teatry (łącznie wystąpiło ich 60). Dzięki jego staraniom w 1979 roku gościł w „Od Nowie” Teatr Laboratorium prezentując „Apocalypsis cum figuris”. Spektakle tego legendarnego już wtedy teatru poprzedzone były prelekcjami samego Jerzego Grotowskiego – jednego z największych reformatorów teatru XX wieku.
Po stanie wojennym, w nowej siedzibie klubu początkowo teatr był nieobecny. Pomysł wykorzystania przestronnej sali głównej „Od Nowy” do działań teatralnych powstał dopiero na początku lat 90. minionego wieku, gdy szefem klubu został Maurycy Męczekalski, który postanowił stworzyć w klubie festiwal teatralny. Realizacja tego pomysłu nastąpiła w roku 1993, kiedy odbył się pierwszy festiwal pod nazwą Akademickie Spotkania Teatralne KLAMRA. Współtwórcą festiwalu i autorem nazwy KLAMRA był student polonistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika Jarosław Kobierski. Początki festiwalu przedstawiały się nadzwyczaj skromnie. Podczas pierwszych spotkań z czterech zaproszonych grup teatralnych pojawiły się zaledwie dwie. Dużą trudność stanowiło przystosowanie klubu do teatralnych potrzeb i wymagań. Bywalcy klubu nie mogli przyzwyczaić się do wielu ograniczeń i zmian, które były niezbędne dla stworzenia odpowiednich warunków do realizacji przedstawień. Największy problem stanowiła konieczność zachowania absolutnej ciszy podczas spektakli. Było to szczególnie trudne w związku z funkcjonującą w „Od Nowie” salą 011, gdzie odbywały się próby zespołów muzycznych m.in. tak znanych w Polsce jak Republika, Kobranocka, Bikini.
Mimo tych trudności, w ciągu zaledwie kilku lat, KLAMRA stała się profesjonalnym festiwalem teatralnym, prezentującym najlepsze przedstawienia realizowane przez polskie teatry offowe, wywodzące się z tradycji teatru studenckiego. Od samego początku festiwal nie miał charakteru konkursowego, dzięki czemu nie panowała na nim niezdrowa atmosfera sportowej rywalizacji.
Bardzo ważna dla rozwoju festiwalu była opinia Lecha Raczaka – jednego ze współzałożycieli legendarnego Teatru 8 Dnia, który stwierdził, że znajdująca się w „Od Nowie” sala koncertowa ma doskonałe parametry dla realizacji przedstawień teatralnych. W 1995 roku właśnie Teatr 8 Dnia stał się pierwszą rewelacją KLAMRY, prezentując swój najnowszy wtedy spektakl „Tańcz póki możesz”. Nie była to zresztą pierwsza wizyta „Ósemek” w Toruniu. W 1976 roku Teatr 8 Dnia wystąpił w mieszczącym się wtedy w innym miejscu klubie „Od Nowa” z dwoma spektaklami, które wzbudziły ogromne zainteresowanie, nie tylko publiczności, ale również cenzury i Służby Bezpieczeństwa.
Lista zespołów teatralnych, które wystąpiły dotychczas na KLAMRZE jest doprawdy imponująca. Warto podkreślić, że wiele z nich to teatry o światowej renomie, które brały udział w prestiżowych festiwalach na wszystkich kontynentach. Oprócz Teatru 8 Dnia wśród najważniejszych gości KLAMRY należy wymienić teatry: Wierszalin, Scena Plastyczna KUL Leszka Mądzika, Kana, Stu, 3/4 Zusno, Provisorium, Biuro Podróży, KTO, Cogitatur, Cinema, Akademia Ruchu, Porywacze Ciał, Pieśń Kozła, Węgajty, Komuna Otwock/Warszawa, Unia Teatr Niemożliwy, Dada von Bzdülöw, Studium Teatralne Piotra Borowskiego, Lubelski Teatr Tańca, Sopocki Teatr Tańca, neTTheatre, Trzeci Teatr Lecha Raczaka, USTA USTA – Republika, Papahema, Formy, Chorea, Pożar w Burdelu.
W festiwalu brały tez udział teatry z Berlina i Petersburga. Ważnym wydarzeniem w dziejach KLAMRY były wyjazdowe spektakle w Ośrodku Praktyk Teatralnych GARDZIENICE w roku 2006. W 2007 roku, na 15. lecie KLAMRY, określenie „akademickie” w nazwie festiwalu zostało zastąpione słowem „alternatywne”. Po tej zmianie jego pełna nazwa brzmi Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA. W tym samym roku zainaugurowano przyznawanie Nagrody Publiczności, której pierwszym laureatem został Teatr Wierszalin. Od 2008 roku laureat tej nagrody otrzymuje pamiątkową statuetkę oraz zaproszenie na kolejny festiwal.
Dotychczasowi laureaci Nagrody Publiczności KLAMRY:
2007 – Teatr WIERSZALIN, Bóg Niżyński
2008 – Teatr KANA, Geist
2009 – Teatr PORYWACZE CIAŁ, Correctomundo
2010 – Teatr KANA, Lailonia
2011 – Teatr USTA USTA – Republika, 777
2012 – Teatr DADA von BZDULOW & SzaZa, Caffé Latte
2013 – Teatr FORMY, Pandora
2014 – Teatr USTA USTA – Republika, Uczta
2015 – Teatr neTTheatre, The HIDEOUT / Kryjówka
2016 – Teatr KANA, Projekt Matka
2017 – Teatr WIERSZALIN, Dziady – Noc Pierwsza
2018 – Teatr PAPAHEMA, Skłodowska. Radium Girl
2019 – Teatr CHOREA, Tragedia Jana
2020 – ARTI GRABOWSKI i Teatr CINEMA, Warunki zabudowy
2021 – Grupa GRA/NICE, Bezimienny/Nieznany
2022 – NATALIA SAKOWICZ, Romans
2023 – Katarzyna Faszczewska NIE Teatr, Jestem baba. Rzecz być może o Annie Świrszczyńskiej
2024 – Teatr WIERSZALIN, Wyzwolenie