Partnerstwo człowieka i materii jest sercem sztuki lalkarskiej. Szczególnie intensywny charakter przybiera ono w solowym lalkarstwie, które jest najbardziej autorską, eksperymentalną i odważną częścią polskiego teatru lalek.

Niewiele artystek i artystów wybiera tę drogę, ale jeśli już ją podejmuje, to powstają dzieła wyraźnie naznaczone indywidualnością twórczych poszukiwań, które prowadzą do inspirujących przekształceń tradycji lalkarskich i ożywczo poszerzają sztukę lalkarską o nowe typy obiektów i techniki animacji oraz oryginalne formy współdziałania scenicznego człowieka i materii. Z tego powodu monodramy lalkowe uchodzą za swego rodzaju punkty odniesienia dla wszystkich, którzy tworzą teatr rodzący się w relacji człowieka z materią. Ze względu na akcentowane w nich autorskie wybory artystyczne, nie tworzą one spójnego ruchu lalkarskiego, przypominają raczej niezależne wyspy w archipelagu zjawisk współczesnego teatru, jak określiła je Marzenna Wiśniewska. Z inspiracji jej książką „Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią” (Toruń 2022) powstała idea kolejnej odsłony monodramów w Teatrze w Oknie – MONOTEATR: Materia ożywiona.

MONOTEATR: Materia ożywiona to cykl prezentacji wybranych zjawisk solowego lalkarstwa w Polsce, które pokazują bogactwo artystyczne i różnorodność sposobów uprawiania tej formy teatralnej, a nie były dotąd grane w Gdańsku. Na scenie Teatru w Oknie oraz w trzech przestrzeniach partnerskich - Instytucie Kultury Miejskiej, Sali Teatralnej im. Prof. Jerzego Limona na Uniwersytecie Gdańskim oraz Sali Niebo Polskie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego - zaprezentuje się sześcioro artystów i artystek, dla których tworzenie jednoosobowego teatru lalkowego jest jedyną drogą artystyczną rozwijaną przez wiele lat lub stanowi osobną cząstkę w działalności na różnych polach teatru. Zobaczymy światy teatralne, które poprzez sceniczne partnerstwo człowieka i materii drążą tematy rezonujące z problemami naszej rzeczywistości. Spektaklom towarzyszyć będą rozmowy z twórczyniami i twórcami oraz dyskusje z udziałem badaczy i krytyków teatralnych. Będzie to dziewiąta edycja cyklu MONOTEATR, organizowanego przez Fundację Theatrum Gedanense od 2016 roku w różnych odsłonach tematycznych.

PROGRAM:

PIĄTEK 23.08

18:00 / MEDEA, MOJA SYMPATIA - reż. Jacek Malinowski, wyk. Katarzyna Siergiej Instytut Kultury Miejskiej - sala audytoryjna / bilety - 25 zł

20:30 / MATECZNIK - reż. i wyk. Krzysztof Zemło Teatr w Oknie - scena zewnętrzna / wstęp wolny

SOBOTA 24.08

17:30 / LOT - reż. Aga Błaszczak, Karolina Sadowska, wyk. Karolina Sadowska Sala Teatralna im. Prof. Jerzego Limona, Uniwersytet Gdański / bilety - 25 zł

20:30 / SKOWYT - reż. i wyk. Marcin Tomkiel Sala Niebo Polskie, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego / wstęp wolny, obowiązują bezpłatne wejściówki

NIEDZIELA 25.08

13:30 / Dyskusja MATERIA OŻYWIONA - goście: Katarzyna Flader-Rzeszowska, Wiesław Geras, Kamil Kopania; moderacja: Tomasz Miłkowski, Marzenna Wiśniewska Biblioteka Prof. Jerzego Limona, Gdański Teatr Szekspirowski / wstęp wolny

17:30 / ROMANS - reż. i wyk. Natalia Sakowicz Sala Teatralna im. Prof. Jerzego Limona, Uniwersytet Gdański / bilety - 25 zł

20:30 / KRÓL I BŁAZEN - reż. i wyk. Adam Walny Teatr w Oknie, scena zewnętrzna - wstęp wolny

Kuratorka wydarzenia: Marzenna Wiśniewska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Koordynacja: Dorota Sentkowska, produkcja: Aleksandra Dacyl Grafika: Małgorzata Jarocka; PR: Julia Lewandowska; SM: Mateusz Nowak

Organizator: Teatr w Oknie, Fundacja Theatrum Gedanense.

 Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Teatr”.

Sponsorzy: Port Lotniczy Gdańsk, Kameralnie Partnerzy: Samorząd Województwa Pomorskiego, Uniwersytet Gdański, Gdański Teatr Szekspirowski, Instytut Kultury Miejskiej, Fundacja RC

Partnerzy medialni: Radio Gdańsk, Trojmiasto.pl, Gdansk.pl, Magazyn Prestiż, Pomorze Kultury, e-Teatr, Teatralny, Teatr dla Wszystkich, Monodramus Szczegóły, rezerwacja miejsc (wejściówki) i zakup biletów: https://teatrwoknie.interticket.pl

Opis poszczególnych spektakli:

MEDEA, MOJA SYMPATIA - wg Jeremiego Przybory | Białostocki Teatr Lalek 23.08.2024 godz. 18:00 Instytut Kultury Miejskiej, Targ Rakowy 11, Gdańsk - sala audytoryjna. Koprodukcja Białostockiego Teatru Lalek i Teatru Figur Widmak. Zrealizowano w ramach stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Białegostoku "Młodzi Twórcy" (2013). Scenariusz i reżyseria: Jacek Malinowski Scenografia: Giedrė Brazytė (Litwa) Muzyka: Antanas Jasenka (Litwa) Premiera spektaklu: 21 czerwca 2015 r. Występuje: Katarzyna Siergiej Opis krótki Co odsłoni nam mit o Medei, gdy przetworzony zostanie w prześmiewczą makabreskę? Lalkarskie środki ekspresji w stylistyce czarnego humoru służą Katarzynie Siergiej do stworzenia opowieści o kobiecie wyzwolonej, która rozprawia się z władzą schematów utrwalonych przez interpretatorów mitu. Opis długi „Inteligentna zabawa antycznym mitem, finezyjne wyczucie tekstu Jeremiego Przybory przy minimalnej scenografii, z interesującą muzyką - tak pokrótce można opisać sztukę "Medea. Moja sympatia" Katarzyny Siergiej – pisała w recenzji Anna Kopeć („Kurier Poranny”). Podążając za przewrotną transformacją tragedii Eurypidesa przez Jeremiego Przyborę, Siergiej rozprawia się z wizerunkiem Medei dzieciobójczyni, a wątki antycznej opowieści łączy ze współczesnymi sytuacjami i obrazami. Stylistykę czarnego humoru podkreślają partnerujące jej obiekty. W takiej odsłonie mit o Medei zyskuje nowe sensy, a bohaterka nie musi wypełniać odwiecznego scenariusza zdarzeń. Po spektaklu zapraszamy na rozmowę z Katarzyną Siergiej i Jackiem Malinowskim w sali audytoryjnej IKM. Bilety: 25 zł Szczegóły, rezerwacja miejsc i zakup biletów: https://teatrwoknie.interticket.pl/ https://teatrwoknie.interticket.pl/program/monoteatr-medea-moja-sympatia-wg-jeremiego-przyb ory-bialostocki-teatr-lalek-9916. Bilety dostępne będą także na miejscu, 30 minut przed wydarzeniem.

MATECZNIK | Teatr Łątek Supraśl 23.08.2024 godz. 20:30 Teatr w Oknie, ul. Długa 50/51, Gdańsk - scena zewnętrzna. Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zemło Stenografia: Ewa Zemło Muzyka: Ania Broda Animacje: Agnieszka Waszczeniuk Premiera 18 września 2022 Występuje: Krzysztof Zemło Opis krótki Gra cieni, światła, projekcji fotografii służy Krzysztofowi Zemło do stworzenia nastrojowej ballady teatralnej, w której z czułością opowiada o duszy zwierząt, przedmiotów, miejsc i ludzi. Główną inspiracją do powstania widowiska był album znakomitego fotografika, mieszkańca Supraśla Wiktora Wołkowa pt.: „Wołkow”. Opis dłuższy Krzysztof Zemło i Teatr Łątek od ponad 20 lat konsekwentnie rozwijają autorskie techniki teatru cieni. Nietradycyjnie traktowane ekrany, różnorodne źródła światła, cienie płaskich lalek, obiektów i ludzi oraz projekcje przetworzonych fotografii służą stwarzaniu na oczach widzów kameralnych opowieści. W lapidarnej wizualności teatru cieni Zemło potrafi uchwycić zarazem komizm życia, absurdalność ludzkiej egzystencji i poetycko-metafizyczny wymiar codzienności. Spektakl „Matecznik” stanowi kontynuację artystycznych poszukiwań realizowanych w widowisku „Pieśń rzeki”(2020), czyli inscenizowanych cieniami i przetworzonymi fotografiami ballad ludowych o miłości i śmierci. Główną inspiracją do powstania widowiska był wydany w 1984 roku album znakomitego fotografika, mieszkańca Supraśla Wiktora Wołkowa pt.: „Wołkow”. W „Mateczniku” Zemło przyjmuje rolę opowiadacza i za pomocą obrazów i słów zanurza widzów w metafizyczno-poetyckiej czasoprzestrzeni, w której życie rzeki, płotu czy konia nabiera siły przypowieści. Więcej o spektaklu: https://teatrpolska.pl/spektakle/1021-matecznik/ Po spektaklu na scenie zewnętrznej Teatru w Oknie zapraszamy na rozmowę z Krzysztofem Zemło, która odbędzie się wewnątrz teatru. WSTĘP WOLNY / Teatr w Oknie, scena zewnętrzna - miejsca siedzące oraz stojące, nie obowiązuje rezerwacja miejsc. Autor zdjęcia: Paweł Gorszewski

LOT | Karolina Sadowska 24.08.2024 godz. 17:30 Sala Teatralna im. Prof. Jerzego Limona - Budynek Neofilologii Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Wita Stwosza 51, Gdańsk. Tekst: Aga Błaszczak, Karolina Sadowska Reżyseria: Aga Błaszczak Scenografia: Magdalena Przywara Muzyka: Piotr Michalczuk Reżyseria światła: Filip Niżyński Ruch sceniczny i choreografia lalek: Paweł Kuźma Premiera: 10 lipca 2021 (w Olsztyńskim Teatrze Lalek) Występuje: Karolina Sadowska Opis krótki Spektakl przywołuje pamięć o wybitnej polskiej pilotce Janinie Lewandowskiej, pierwszej kobiecie w Europie, która wykonała skok spadochronowy z wysokości 5 km i jedynej czynnej wojskowo kobiecie zamordowanej w Katyniu w 1940 r. W partnerstwie z lalkami hybrydowymi Karolina Sadowska tworzy rzeczywistość pomiędzy życiem i śmiercią, w której dokonuje się próba rekonstrukcji mało znanej biografii Lewandowskiej i tym samym metaforyczna opowieść o niezależności, walce o marzenia, o zmaganiach z osobistymi tragediami i demonach wojny. Opis długi Karolina Lewandowska w latach 2015-2016 współpracowała z niezależnym Teatrem Klinika Lalek, obecnie jest aktorką Olsztyńskiego Teatru Lalek. „Lot” powstał w ramach stypendium artystycznego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i jest jej pierwszym solowym przedstawieniem lalkowym. Spektakl przywołuje pamięć o wybitnej polskiej pilotce Janinie Lewandowskiej, pierwszej kobiecie w Europie, która wykonała skok spadochronowy z wysokości 5 km i jedynej czynnej wojskowo kobiecie zamordowanej w Katyniu w 1940 r. Lewandowska była córką generała Józefa Dowbora-Muśnickiego, ukończyła Wyższą Szkołę Pilotażu oraz kursy we Lwowie i w Dęblinie w zakresie radiotelegrafii, uzyskała stopień podporucznika. Jej pasją był śpiew, próbowała zostać śpiewaczką, co było źródłem konfliktu z ojcem. W czerwcu 1939 roku poślubiła Mieczysława Lewandowskiego, instruktora pilotażu, którego poznała podczas pokazów szybowcowych w Tęgoborzu. W sierpniu 1939 r. została powołana 3. Pułku Wojskowego Lotnictwa, a prawdopodobnie 22 września dostała się do niewoli radzieckiej. Osadzono ją najpierw w obozie w Ostaszkowie, potem w Kozielsku. Strzałem w tył głowy została zamordowana w Katyniu prawdopodobnie 22 kwietnia 1940 r., czyli w dniu swoich 32 urodzin. Była jedyną kobietą wydobytą z mogił katyńskich przez Niemców, ale nie ujawniono tej informacji. Identyfikacji jej czaszki dokonano dopiero w 2005 r. Zachowało się niewiele informacji na temat życia Lewandowskiej. Aga Błaszczak i Karolina Lewandowska podjęły próbę oddania osobowości i emocji pilotki, wykreowania prawdopodobnych zdarzeń, rozmów czy listów, które mogła pisać. W partnerstwie z lalkami hybrydowymi Karolina Sadowska tworzy na scenie rzeczywistość pomiędzy życiem i śmiercią, aby opowiedzieć historię kobiety niezależnej, odważnej i walczącej o marzenia wbrew osobistym tragediom i demonom wojny. Po spektaklu zapraszamy na rozmowę z Karoliną Sadowską, która odbędzie się w Sali Teatralnej im. Prof. Limona. Bilety - 25 zł Szczegóły, rezerwacja miejsc i zakup biletów: https://teatrwoknie.interticket.pl/program/monoteatr-lot-karolina-sadowska-9940 Bilety dostępne będą także na miejscu, 30 minut przed wydarzeniem.

SKOWYT | Marcin Tomkiel 24.08.2024 godz. 20:30 Sala Niebo Polskie, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, ul. Augustyńskiego 1, Gdańsk . Dramaturgia: Malika Tomkiel Pomysł, lalki: Marcin Tomkiel Muzyka: Jakub Olszewski Premiera: 14.12.2023 Występuje: Marcin Tomkiel Spektakl zrealizowano w ramach stypendium artystycznego Prezydenta Miasta Białegostoku. Opis krótki Monodram lalkowy inspirowany poematem Allena Ginsberga przenosi widzów w świat zawieszony między apokaliptyczną wizją współczesności a fantazmatami w głowie głównego bohatera – Allena. Upiorne zapętlenie w marazmie szarej codzienności, lękach, uzależnieniach i samotności rozprasza na chwilę tajemnicza kobieta. Opis długi Marcin Tomkiel wszedł na drogę solowego lalkarstwa spektaklem „Podmieniec” (2021), który powstał we współpracy dramaturgicznej z Maliką Tomkiel i muzycznym udziałem Jakuba Olszewskiego, a wyreżyserował go Karol Smaczny, współpracujący z Tomkielem w produkcjach Grupy Wolność z Białegostoku (zrealizowali nagradzany spektakl „Syn”). „Skowyt” to drugi monodram lalkowy Tomkiela przygotowany z Maliką Tomkiel i Jabubem Olszewskim. Przedstawienie inspirowane poematem Allena Ginsberga przenosi widzów w świat zawieszony między apokaliptyczną wizją współczesności a fantazmatami w głowie głównego bohatera – Allena. Jego życie upływa w klinczu codziennej rutyny, lęków i samotności. Rozmywa się w jakiejś nierzeczywistości, gdzie panuje Moloch, bóg materializmu, ale też pojawia się budząca namiętność tajemnicza kobieta. Obiekty i lalki zanurzone są w półmroku sceny i niepokojąco przyciągają dzięki grze Marcina Tomkiela i ostrym brzmieniom muzyki wykonywanej na żywo przez Jakuba Olszewskiego. Po spektaklu zapraszamy na rozmowę z Marcinem Tomkielem, która odbędzie się w sali Niebo Polskie. WSTĘP WOLNY, obowiązują bezpłatne wejściówki:

MATERIA OŻYWIONA - dyskusja 25.08.2024 godz. 13:30 Biblioteka Prof. Jerzego Limona - Gdański Teatr Szekspirowski, ul. Bogusławskiego 1, Gdańsk Moderacja: Tomasz Miłkowski, Marzenna Wiśniewska Goście: Katarzyna Flader-Rzeszowska, Wiesław Geras, Kamil Kopania WSTĘP WOLNY.

ROMANS | Natalia Sakowicz 25.08.2024 godz. 17:30 Sala Teatralna im. Prof. Jerzego Limona - Budynek Neofilologii Uniwersytetu Gdańskiego, ul. Wita Stwosza 51, Gdańsk . Tekst: Zuzanna Bojda Pomysł i wykonanie: Natalia Sakowicz Lalka: Olga Ryl-Krystianowska Ruch sceniczny : Iza Szostak Światło : Maciej Iwańczyk Muzyka: Maciej Cempura Premiera: 17.06.2021 Występuje: Natalia Sakowicz Spektakl powstał w ramach Stypendium Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Młoda Polska dla Natalii Sakowicz na rok 2020 oraz Stypendium Artystycznego Marszałka Województwa Podlaskiego Opis krótki Dwa ciała kobiece – ludzkie i lalkowe łączy czuła, zmysłowa relacja, która balansuje między taneczną harmonią, wzajemnym zatracaniem się oraz dominacją i dramatycznym rozpadem. Natalia Sakowicz w mistrzowski sposób uzyskuje efekt autonomicznego życia lalki i dzięki ludzko-lalkowemu partnerstwu odsłania uwodząco-manipulacyjną siłę toksycznych myśli, ludzi i związków. Opis długi „Romans” to drugi po „Pobudce” monodram lalkowy Natalii Sakowicz, niezależnej artystki teatru ożywionej formy, którą interesuje połączenie dwóch dziedzin sztuki: lalkarstwa i tańca. Jej solowe przedstawienia przenika żywioł feministycznej dekonstrukcji społeczno-kulturowych wzorców kobiecości, co wyraża się w partnerstwie scenicznym z autorskimi lalkami. „Odpręż się. Niczym się nie martw. Spełnię twoje najskrytsze marzenia. Czego pragniesz? Ulgi? Wolności?” – obiecuje uwodząco miękki głos bohaterki „Romansu”. Dwa ciała kobiece – ludzkie i lalkowe łączy czuła, zmysłowa relacja, która balansuje między taneczną harmonią, wzajemnym zatracaniem się oraz dominacją i dramatycznym rozpadem. Natalia Sakowicz stworzyła dojrzałe, intymne przedstawienie o kobiecie zanurzonej w klaustrofobicznej i toksycznej rzeczywistości, o poczuciu wewnętrznej pustki i osamotnienia, o trudach akceptacji swojego ciała oraz o problemie uzależnienia. To mistrzowski monodram lalkowy, nagrodzony m.in. na XXVIII Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalek „Spotkania” w Toruniu (2022) i na XXXI Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu (2023), prezentowany na międzynarodowych festiwalach teatralnych w Europie, Azji, Afryce i Ameryce Południowej. Natalia Sakowicz jest wykładowczynią Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie Filii w Białymstoku. Po spektaklu zapraszamy na rozmowę z Natalią Sakowicz w Sali Teatralnej im. Prof. Jerzego Limona. Bilety - 25 zł Szczegóły, rezerwacja miejsc i zakup biletów: https://teatrwoknie.interticket.pl/program/monoteatr-romans-natalia-sakowicz-9941 Bilety dostępne będą także na miejscu, 30 minut przed wydarzeniem.

KRÓL I BŁAZEN| Walny Teatr 25.08.2024 godz. 20:30 Teatr w Oknie, ul. Długa 50/51 Gdańsk - scena zewnętrzna. Spektakl na podstawie „Eskuriala” Michela de Ghalderode, z cytatami z „Króla Leara” Williama Szekspira. Scenariusz, reżyseria, lalki: Adam Walny Kostiumy: Monika Malicka Kusak Muzyka: Jan Sebastian Bach Premiera; 25.11.2021 Występuje: Adam Walny . Pomysł inscenizacyjny i marionetki wodne idealnie ucieleśniają w tym spektaklu metaforę świata i życia jako teatru. Ironiczno-tragiczna intryga z królową, królem, błaznem w rolach głównych obnaża zasady gry w relacjach między ludźmi i reguły władzy. Opis długi Adam Walny od kilkudziesięciu lat prowadzi niezależny jednoosobowy teatr lalkowy, który łączy tradycyjne lalkarstwo wędrowne z poszukiwaniem form i estetyk lalkarskich. Jego partnerami scenicznymi są autorskie lalki wykorzystujące oryginalne techniki animacji, jak marionetki wodne czy gigantyczne marionetki klawiszowe, figury-instrumenty, intrygujące swoją groteskową wizualnością figury asamblażowe, lalki z papieru, przedmioty i artystycznie przetworzone obiekty. „Król i Błazen” to, jak pisze Walny „wariacja na stary temat komediantów renesansu” na podstawie jednoaktówki belgijskiego dramaturga Michela de Ghelderode, z cytatami z Williama Szekspira. Koncept kostiumu i marionetki wodne tworzą teatr w teatrze, w którym rozgrywa się ironiczno-tragiczna intryga dworska z królową, królem, błaznem w rolach głównych. Jakie gry uprawiają ludzie? Kto tu pociąga za nici życia? Po spektaklu na scenie zewnętrznej Teatru w Oknie zapraszamy na rozmowę z Adamem Walnym, która odbędzie się wewnątrz teatru. WSTĘP WOLNY. Miejsca siedzące oraz stojące, nie obowiązuje rezerwacja miejsc.