1. Czy w trakcie praktyki recenzenckiej odczuwał Pan potrzebę sformułowania kryteriów pisania (jeśli tak, proszę wskazać odnośnik bibliograficzny lub podać link)? Czy te kryteria się zmieniały (jeśli tak, to w jaki sposób)?
Lubię pisać mając określone ramowe warunki dotyczące tekstu, to jest wymaganą liczbę znaków, lead, tytuł, ewentualne podtytuły.
fot. Krzysztof Kryczek
2. Jakiego przedstawienia dotyczyła pierwsza opublikowana przez Pana recenzja teatralna i gdzie została ogłoszona?
Bracia Grimm dla dorosłych w reżyserii Remigiusza Brzyka z Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, recenzja została opublikowana na portalu Dziennik Teatralny.
3. Czy zdarzyło się Panu odmówić napisania recenzji w obawie przed zarzutem środowiskowego uwikłania? Jeśli tak, co było powodem odmowy?
Nie mam takiego doświadczenia.
4. Czy zdarza się, że pisząc tekst krytyczny włącza Pan tryb autocenzury? Jeśli tak, z jakich powodów?
Zdarza mi się, ponieważ pisząc krytycznie, nawet z bardzo słabego spektaklu, staram się mimo wszystko dostrzec pozytywy, mając świadomość, że każda premiera to mnóstwo włożonej pracy i sił.
5. Profesor Zbigniew Raszewski zwykł przestrzegać swoich uczniów przed pułapkami, które czyhają na recenzentów w podróżach służbowych. Zwracał zwłaszcza uwagę na powszechność uprawianej przez teatry bufetowej korupcji. Czy z Pana doświadczenia wynika, że podobne praktyki to już przeszłość, czy wciąż są stosowane?
Takie praktyki są jeszcze stosowane, szczególnie w mniejszych ośrodkach teatralnych, gdzie dyrektorzy lub obsługa widowni zapraszają krytyków na przysłowiową kawę, choć dla mnie takie zachowanie nie ma wpływu na recenzję.
6. Czy któraś z okoliczności wymienionych niżej Pana zdaniem naraża krytyka podejmującego się zrecenzowania spektaklu na zarzut przekroczenia dobrych obyczajów?
● bliska (prywatna) znajomość z głównymi realizatorami/odtwórcami przedstawienia, kierownictwem teatru,
● bliska (prywatna) znajomość z rodziną/bliskimi głównych realizatorów/odtwórców przedstawienia, kierownictwa teatru,
Nie, jeżeli będąc krytykiem jest się profesjonalnym.
● podległość służbowa wobec któregoś z głównych realizatorów/odtwórców przedstawienia, członków kierownictwa teatru (np. rektor/dziekan – wykładowca),
Ta opcja wydaje się szczególnie niebezpieczna, ponieważ ze względu na podległość zawodową lub naukową można obawiać się polemizowania ze zwierzchnikiem.
● wykonywanie w tym samym czasie (bądź w nieodległych terminach) płatnych prac na zlecenie teatru, w którym wystawiono przedstawienie,
Tak, ponieważ można świadomie lub nie podkreślać walory wybranego spektaklu.
● praca na etacie w innym teatrze,
Tak, ponieważ może to być postrzegane, jako próba uderzenia w „konkurencję”.
● inne (jakie?).
–
7. Czy czyta Pan blogi, prowadzone przez ludzi zajmujących się teatrem zawodowo? Dlaczego nie lub dlaczego tak?
Czytam, aby poznać spektrum patrzenia na teatr przez innych.
8. Czy czyta Pan blogi o teatrze, prowadzone przez nieprofesjonalistów? Dlaczego nie lub dlaczego tak?
Nie czytam ze względu na brak czasu.
9. Czy zdarza się Panu czytać cudze recenzje (klasyków lub bieżące) dla przyjemności?
Oczywiście, każda przeczytana recenzja w wolnej chwili stanowi możliwość rozwoju własnego warsztatu.
10. Czy chadza Pan do teatru dla przyjemności?
Prawie każda wizyta w teatrze stanowi dla mnie źródło przyjemności. Zdarza mi się wybrać na spektakl ponownie, co traktuję jako przyjemność.
11. Kogo z polskiej krytyki teatralnej ceni Pan najwyżej? Dlaczego? Czy któregoś nazwałby Pan swoim mistrzem?
–
12. Czy uważa Pan, że krytyka teatralna ma jakikolwiek wpływ na teatr / życie teatralne / środowiskowe obyczaje? Jeśli tak – jaki (proszę wskazać konkretne przykłady).
Niestety, wpływ jest nikły i lokalny, ma oddźwięk tylko w danym teatrze w stosunku do opisywanego spektaklu. Recenzje są traktowane jako teksty ekskluzywne, a nie inkluzyjne, w związku z czym trafiają tylko do ograniczonej grupy społecznej, przez co mają marginalny wpływ na życie teatralne, jak i społeczne.
Paweł Kluszczyński – rzemieślnik kultury, z wykształcenia technolog chemik, z pasji autor recenzji, felietonów, dramatów, poezji, bajek, bloga ijestemspelniony.pl; zawodowo od zawsze związany z teatrem, finalista VII Edycji Konkursu im. Andrzeja Żurowskiego dla młodych krytyków teatralnych, członek Komisji Artystycznej 28. Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.