fot. domowe archiwum rodziny Wiercińskich
Pierwszą imprezą okolicznościową w ramach Roku Wiercińskich będzie otwierana 26 września w Instytucie Sztuki PAN wystawa fotograficzna pt. „Wiercińscy – album nieteatralne” - powiedziała PAP historyk teatru, współorganizatorka ekspozycji Marzena Kuraś.
- W związku z tym, że 13 września tego roku minęła siedemdziesiąta rocznica śmierci wybitnego polskiego reżysera i aktora Edmunda Wiercińskiego, a w grudniu 2026 r. wypadnie pięćdziesiąta rocznica śmierci jego żony Marii Wiercińskiej, równie ważnej twórczyni polskiego teatru, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk zdecydował się zorganizować „Rok Wiercińskich”. Obchody trwać będą od września do końca przyszłego roku - wyjaśniła Marzena Kuraś.
Jak zaznaczyła badaczka, w obchodach Roku Wiercińskich zdecydowali się wziąć udział i przygotować cykl imprez także Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Muzeum Teatralne w Warszawie. - Instytucje te w przyszłym roku przygotują związane z tymi twórcami teatru wydarzenia - powiedziała. - Z kolei w Instytucie Sztuki PAN przygotujemy pod koniec maja 2026 r. sesję naukową poświęconą dokonaniom artystycznym Wiercińskich - dodała.
- Postanowiliśmy pokazać na naszej wystawie nie tyle zdjęcia dotyczące pracy zawodowej Edmunda i Marii Wiercińskich - bo taka „teatralna” ekspozycja o Wiercińskim przygotowana została w 1956 r. w Teatrze Polskim, w pierwszą rocznicę jego śmierci - co fotografie prywatne, rodzinne - mówiła. - Jak się okazało Edmund Wierciński był zapalonym fotografem. W związku z tym w archiwum domowym u wnuka Wiercińskich, pana Krzysztofa Smołki, któremu prawdę mówiąc zawdzięczamy tę wystawę, znalazły się dotąd nieznane negatywy zdjęć wykonanych przez Edmunda. Ponad połowa prezentowanych na ekspozycji fotografii pochodzi właśnie z tego prywatnego archiwum - wyjaśniła Marzena Kuraś, dodając, że zwiedzający będą mogli obejrzeć ponad 50 zdjęć. Reszta fotografii na wystawę „Wiercińscy – album nieteatralne” została wypożyczona z Instytutu Teatralnego im. Z. Raszewskiego.
- Te fotografie pochodzą z lat 1905-1951 - powiedziała współorganizatorka ekspozycji.
Pytana o znaczenie Wiercińskich dla polskiego teatru, Marzena Kuraś przypomniała, że obydwoje Wiercińscy działalność teatralną zaczynali w warszawskiej Reducie. - Tam się najprawdopodobniej poznali - powiedziała. - Ze współpracy z Juliuszem Osterwą i Mieczysławem Limanowskim wynieśli metody pracy studyjnej i laboratoryjnej, a także etykę pracy. Samodzielną działalność rozpoczęli w sezonie 1927/28 - przypomniała historyk teatru.
- Byli jednymi z najbardziej cenionych i znanych twórców teatralnych w dwudziestoleciu międzywojennym - podkreśliła badaczka.
Jak wyjaśniła, po II wojnie światowej Edmund Wierciński nie występował już jako aktor. W sezonie 1945/46 prowadził z Bohdanem Korzeniewskim przy Teatrze Wojska Polskiego w Łodzi eksperymentalną Scenę Poetycką, zlikwidowaną w czerwcu 1946 r.
- W sezonie 1946/47 reżyserował gościnnie w Krakowie i Katowicach; był także inspektorem artystycznym ZASP, a następnie reżyserem Teatru Polskiego w Warszawie. W 1948 r. odnowiła mu się gruźlica płuc - powiedziała. - Po kuracji, w 1949 r. podjął pracę reżyserską w Teatrach Dramatycznych we Wrocławiu, a od 1952 r. do końca życia był reżyserem Teatru Polskiego w Warszawie - przypomniała historyk teatru.
Jak zaznaczyła, Edmund Wierciński od 1934 r. wykładał w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej w Warszawie. - Kontynuował tę działalność na tajnych zajęciach podczas okupacji niemieckiej, a po wojnie, w latach 1952–54 był nawet dziekanem Wydziału Reżyserskiego PWST w Warszawie - wyjaśniła Marzena Kuraś.
Wernisaż wystawy odbędzie się 26 września o godz. 13 w Sali im. Juliusza Starzyńskiego w Instytucie Sztuki PAN (ul. Długa 28).
Eksponowaną w korytarzach I piętra budynku Instytutu Sztuki PAN wystawę zwiedzać będzie można od poniedziałku do piątku w godz. 10-16.
Organizatorkami ekspozycji są prof. Jagoda Hernik Spalińska i Marzena Kuraś ze Zbiorów Specjalnych Instytutu Sztuki PAN. Prezentację fotografii przygotował dr Piotr Jamski, a skany negatywów wykonał Krzysztof Piłat.
Wystawa będzie czynna do końca 2025 r.
