Ukraiński kompozytor Walentyn Sylwestrow został uhonorowany Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". Odznaczenie wręczył w czwartek wiceminister kultury Jarosław Sellin podczas koncertu odbywającego się w ramach IV Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej "Eufonie".

"Walentyn Sylwestrow tworzy od 70 lat. W kijowskim konserwatorium był studentem znakomitych mistrzów - Borysa Latoszyńskiego, którego utwór też w pierwszej części dzisiejszego koncertu usłyszymy oraz Lwa Rewuckiego. Walentyn Sylwestrow przez wielu krytyków i muzykologów uznawany jest za najwybitniejszego żyjącego kompozytora ukraińskiego i jednego z najwybitniejszych kompozytorów świata. Tak mówią o nim również inni wybitni kompozytorzy np. Alfred Schnittke i Arvo Part" - podkreślił w laudacji wygłoszonej w czwartkowy wieczór w warszawskiej Filharmonii Narodowej sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jarosław Sellin.

Jak wskazał, Sylwestrow stworzył własny styl, który zmieniał się na przestrzeni lat. "W swojej drodze muzycznej jest konsekwentny i niezależny, bez względu na konsekwencje. Zapłacił na to m.in. wyrzuceniem ze Związku Kompozytorów Sowieckich i szykanami. Przez wiele lat, za czasów sowieckich, jego utwory nie były publicznie prezentowane w jego ojczyźnie. W ostatnich latach wspierał swoją muzyką protestujących na Majdanie. Dziś wiele kompozycji Sylwestrowa jest wykonywanych przez czołowe orkiestry i solistów świata" - mówił Sellin.

Obok ośmiu symfonii i requiem, są to przede wszystkim - jak zaznaczył - utwory kameralne i solowe utwory fortepianowe. "Jego muzyka urzeka prostotą i głęboką wiarą w piękno, o czym się - jak wierzę - i dzisiaj przekonamy. Od początku muzyka Sylwestrowa stanowiła też mocny punkt naszego Festiwalu +Eufonie+, a dziś będziemy uczestnikami pierwszego, poza Ukrainą, wykonania jego VIII Symfonii. Za te wszystkie niezwykłe dzieła z całego serca maestro dziękujemy" - powiedział.

"I myślę, że będę też wyrazicielem odczuć nas wszystkich, jeśli przy okazji powiem panu Sylwestrowowi, że podziwiamy od kilku miesięcy dzielny naród, który dzisiaj tutaj na estradzie reprezentuje. To, że walczą o czołowe wartości, które są nam wszystkim bliskie i solidaryzujemy się z jego narodem, z nim, z państwem, które broni swojej wolności i niepodległości. Jesteśmy dumni, że maestro jest dzisiaj z nami i cieszę się, że mogę osobiście wręczyć najwyższe odznaczenie, jakim dysponuje moje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego właśnie mistrzowi Sylwestrowowi" - dodał Sellin.

Sylwestrow jest gościem honorowym Festiwalu "Eufonie". W programie czwartkowego koncertu w stołecznej Filharmonii Narodowej znalazła się jego VIII Symfonia. To prawykonanie dzieła poza granicami Ukrainy.

Walentyn Sylwestrow urodził się w 1937 r. w Kijowie. Ukończył studia w Instytucie Inżynierii Budowlanej, a następnie w 1958 r. rozpoczął naukę w kijowskim konserwatorium muzycznym. Studiował w klasie kompozycji Borysa Latoszyńskiego, a harmonii i kontrapunktu uczył go Lewko Rewucki. W latach 60., jak podaje portal Culture.pl, Sylwestrow był jedną z najważniejszych postaci środowiska kijowskiej awangardy muzycznej (obok m.in. Igora Błażkowa, Leonida Hrabowskiego i Wołodymyra Huby).

Jest artystą awangardowym. U progu kariery inspirowały go takie techniki kompozytorskie jak m.in dodekafonia Schoenberga i Weberna. "Jego utwory spotykały się z krytyką oficjalnego radzieckiego środowiska muzycznego. Kompozytor został wydalony ze Związku Kompozytorów Radzieckich m.in. z powodu jego protestu po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Międzynarodowa kariera Sylwestrowa rozpoczęła się w drugiej połowie lat 60., kiedy otrzymał zamówienie od Fundacji Muzycznej Kusewickiego (Koussevitzky Music Foundation). W ten sposób powstał prawykonany w 1968 r. w Darmstadt pod dyrekcją Bruno Maderny utwór +Eschatofonia+. W latach 70. kompozytor zaczął odchodzić od awangardowych środków wyrazu, zwrócił się w kierunku tonalności, estetyki XVII-XIX w. i muzyki sakralnej" - informuje portal.

Jak pisze Jacek Marczyński w "Rzeczpospolitej", "do 2014 r. Walentyn Sylwestrow unikał polityki. Jednak to, co wówczas wydarzyło się na kijowskim Majdanie, zmieniło jego nastawienie, podobnie jak milionów Ukraińców, którzy zrozumieli, czym jest narodowa podmiotowość. Skomponował wówczas chóralny utwór +Majdan 2014+, będący wyrazem kulturowej siły Ukrainy. W dorobku tego twórcy zajmuje on mimo wszystko miejsce osobne".

Kompozytor tłumaczył PAP, że programowość nie jest bliskim mu nurtem. "Programem muzyki awangardowej jest struktura" - dodał. Muzyka Sylwestrowa czterokrotnie była wykonywana na festiwalu muzyki współczesnej "Warszawska Jesień". A w 2019 r. jego "Hymn 2001" na festiwalu "Eufonie" wykonała orkiestra Aukso. 9 października br. został uhonorowany prestiżową nagrodą muzyczną Opus Klassik za dorobek życia.