Wystawa prezentująca sto lat sztuki rumuńskiej, instalacje designerskie w Bukareszcie i w Łodzi, spotkania z literaturą i muzyką polską i rumuńską, to niektóre z ponad stu wydarzeń Sezonu Kulturalnego Polska-Rumunia i Rumunia Polska 2024/2025, który został ogłoszony 25 lutego w Warszawie.

"Mamy wspólny język, jest nim kultura" – powiedziała podczas wtorkowego spotkania prasowego w Ambasadzie Rumunii Olga Wysocka, dyrektorka Instytutu Adama Mickiewicza.

"Celem rumuńskiego sezonu kulturalnego w Polsce jest dotarcie do najszerszej publiczności, aby zaktualizować wiedzę o naszej kulturze i ją pogłębić. W XX wieku było wiele momentów solidarności między naszymi narodami i krajami. Niektóre fragmenty współczesnej historii trochę je zatarły. Przypomnijmy je poprzez ważne projekty kulturalne; starczy inteligencji, środków, chęci i intencji, aby ta solidarność trwała" – powiedział Ovidiu Miron, dyrektor Rumuńskiego Instytutu Kultury.

"Rozpoczyna się kolejny rok Sezonu Kulturalnego Polska-Rumunia i Rumunia-Polska 2024-2025, pierwszej w historii współpracy kulturalnej między naszymi krajami o takim zasięgu. Od muzyki klasycznej, przez współczesne interpretacje tradycji, scenę performatywną, teatr, sztuki wizualne, fotografię i design, po literaturę – przed polską i rumuńską publicznością intensywne miesiące pełne wydarzeń. Dzięki nawiązanym w ubiegłym roku relacjom, program zostanie wzbogacony o wspólne projekty polskich i rumuńskich artystów i artystek" – zaznaczyła dyr. IAM Olga Wysocka.

Program Sezonu w roku 2025 rozpocznie polska obecność na Classix Festival 2025 w Jassach. Już teraz – jak ogłoszono w programie - w ramach festiwalu można oglądać instalację dźwiękową "Apparatum" kolektywu PanGenerator i VR "Dead City" Krzysztofa Grudzińskiego. 1 marca orkiestra Arte dei Suonatori, specjalizująca się w wykonywaniu muzyki barokowej i klasycznej, zagra koncert zatytułowany "Harmonia Królów: na polskim dworze królewskim". 4 marca, w ramach tegorocznych obchodów Dnia Solidarności Polsko-Rumuńskiej 2025 oraz Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej, w Bukareszcie wystąpi polski zespół Vołosi uznawany za fenomen na światowej scenie muzycznej.

Podczas sezonu ważne i efektowne wydarzenia związane będą z designem. I w Bukareszcie, i w Łodzi zaprezentowane zostaną dwa wspólne projekty inspirowane hasłem przewodnim sezonu "Mamy wspólny język". W dniach 16–25 maja 2025 w Bukareszcie i Łodzi powstaną instalacje w postaci elementów użytkowych, aby wzbogacać miejskie przestrzenie spotkań i odpoczynku. Każdej z instalacji będzie towarzyszyła prezentacja bliźniaczego projektu w partnerskim mieście.

Sztuki performatywne to także mocny punkt sezonu. W stolicy Rumunii na Festiwalu News from Polska w dniach od 5 do 13 maja publiczność będzie mogła zobaczyć spektakle "Bitch or not to bitch" w wykonaniu Hertz Haus, "As Long As We Dance..." Renaty Piotrowskiej-Auffret, "WoW" Marty Wołowiec, "Valeska Valeska Valeska Valeska" Dominiki Knapik oraz "Cezary Goes to War" Komuny Warszawa. W ramach programu towarzyszącego odbędą się także dyskusje publiczności z artystami, warsztaty dla profesjonalnych tancerzy i seniorów oraz kolacja społecznościowa.

W dniach 20-21 czerwca 2025 na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Sybinie zostanie zaprezentowany "Toaca" – wspólny projekt rumuńskich choreografów oraz poznańskiego zespołu Polskiego Teatru Tańca. To pierwszy realizowany na taką skalę projekt na styku polskiej i rumuńskiej sceny tańca, który w różnorodny sposób interpretuje spuściznę teatralną i kulturową Rumunii, łącząc muzykę, taniec i grę na instrumentach.

W drugiej połowie roku fotoreportaż Justyny Mielnikiewicz dotyczący polskiej diaspory w Rumunii trafi do Muzeum Narodowego Bukowiny w Suczawie. Prezentowana już w Muzeum Chłopa Rumuńskiego w Bukareszcie i w warszawskim Państwowym Muzeum Etnograficznym wystawa zdjęć Mielnikiewicz wraca do miejsca, gdzie powstała – Bukowiny, słynącej z wielokulturowości.

Z Bukowiną związany jest temat filmu dokumentalnego w reżyserii Emilii Śniegoskiej "Kumotry", w którego koprodukcję zaangażował się Instytut Adama Mickiewicza. Bohaterkami są dwie Polki, przyjaciółki, przeżywające niełatwą jesień życia w bajkowych krajobrazach Bukowiny - tego samego regionu, w którym Justyna Mielnikiewicz portretowała polską diasporę w swoim reportażu. Film wyprodukowany przez Vision House Productions do tej pory zakwalifikował się na festiwale filmowe Visions du Reel i Doc Fest w Monachium.

W programie pojawi się także polska literatura, z którą rumuńscy czytelnicy będą mogli spotkać się jesienią na Ia?i International Festival of Literature and Translation – FILIT. Program koncentrować się będzie na temacie literatury dla dzieci, z której słyną polskie wydawnictwa. Z kolei literatura rumuńska będzie głównym bohaterem Literackiego Sopotu w dniach 21-24 sierpnia.

W ciągu najbliższego półrocza w Rumunii nie zabraknie także polskiej muzyki, którą będzie można usłyszeć na festiwalach jazzowych np. podcczas Jazz in the Park a także podczas koncertu będącego efektem rezydencji artystycznej zespołów Dagadana i Subcarpati w Bukareszcie. Bardziej klasyczne brzmienia zaoferuje Sinfonia Varsovia w czasie Festiwalu George Ensecu (30 – 31 sierpnia 2025). Sezon Polsko-Rumuński zakończy 7 listopada koncert Szymona Nehringa, który wraz z Orkiestrą Narodową Rumuńskiego Radia zagra w Sali Koncertowej Radia w Bukareszcie.

Sezon, organizowany wspólnie przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w Polsce oraz Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie oraz rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury, potrwa do listopada 2025 roku.

Podczas wtorkowego spotkania dyr. Olga Wysocka przypomniała, że tylko w ubiegłym roku w ramach Sezonu Instytut Adama Mickiewicza zorganizował w Rumunii 11 wydarzeń, w których wzięło udział blisko 60 tys. osób. "Program zainaugurowany został w czerwcu wystawą Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski w Narodowym Muzuem Brukenthal w Sybinie, która spotkała się z ogromnym zainteresowaniem, przyciągając niemal 40 tysięcy zwiedzających. Mocnym akcentem programu były także polskie spektakle prezentowane na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Sybinie: The Employees Łukasza Twarkowskiego spektakl plenerowy Arcadia Teatru KTO. W sferze muzyki dominował jazz i folk – na Garana Jazz Festival wystąpili Kinga Głyk Qartet i Wojciech Pilichowski, a na Festiwalu Balkanik – zespół Dikanada. W stolicy Rumunii do 9 marca oglądać można jeszcze wystawę Tadeusz Kantor – artysta zawsze i wszędzie. W prestiżowym Narodowym Muzeum Sztuki prezentowanych jest łącznie kilkadziesiąt prac i fotografii artysty ze zbiorów Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK" - zaznaczyła Wysocka.

Pierwszy w historii polsko-rumuński sezon kulturalny został zainaugurowany w czerwcu 2024 r. i potrwa do listopada 2025 roku. Odbywa się pod hasłem "Mamy wspólny język". Sezon Kulturalny Polska-Rumunia to wspólne przedsięwzięcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytutu Adama Mickiewicza, wspierane przez Instytut Polski w Bukareszcie oraz rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytutu Kultury w Warszawie.

Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa tworzy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Instytut Adama Mickiewicza prowadzi także portal [http://Culture.pl,]Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze.

Rumuński Instytut Kultury został powołany w 2006. Jest jednym z 18 instytutów kultury rumuńskiej funkcjonujących poza granicami kraju. Działa na rzecz szerzenia wiedzy o Rumunii, przybliżając język i kulturę rumuńską oraz ułatwiając wymianę partnerską i kulturową pomiędzy Polską a Rumunią.