Dzięki współpracy Metropolitan Opera w Nowym Jorku oraz Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie powstała Ukrainian Freedom Orchestra. Tego lata zespół odbędzie trasę koncertową po Europie i Stanach Zjednoczonych, walcząc w obronie swojej ojczyzny orężem sztuki.
fot. mat. Teatru Wielkiego-Opery Narodowej
Zespół zostanie utworzony z ukraińskich muzyków, którzy w ostatnim czasie opuścili swój kraj, którzy wciąż w nim pozostają oraz tych, którzy na co dzień grają w europejskich orkiestrach.
Dochód ze sprzedaży biletów na koncerty zostanie przeznaczony na pomoc Ukrainie.
W geście solidarności z ofiarami wojny w Ukrainie Metropolitan Opera w Nowym Jorku oraz Teatr Wielki - Opera Narodowa w Warszawie postanowiły utworzyć Ukrainian Freedom Orchestra, w skład której wchodzą czołowi ukraińscy instrumentaliści. W dniach 28 lipca–20 sierpnia 2022 roku zespół wybierze się w trasę koncertową po Europie i Stanach Zjednoczonych, występując m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech, Holandii, Nowym Jorku i Waszyngtonie.
Członkowie orkiestry to uchodźcy, którzy zmuszeni byli opuścić swój kraj w ostatnim czasie, ukraińscy muzycy należący do europejskich orkiestr, a także czołowi muzycy z Kijowa, Lwowa, Charkowa, Odessy i innych części kraju. Ukraińskie władze udzieliły specjalnego zezwolenia na udział w przedsięwzięciu mężczyznom w wieku poborowym, dzięki czemu zamiast broni wezmą do ręki swoje instrumenty i w ten niezwykły sposób zademonstrują moc sztuki w obliczu przeciwności losu.
Środki zebrane podczas trasy koncertowej zostaną przekazane Ministerstwu Kultury Ukrainy na pomoc artystom. Dodatkowo będzie można dokonywać bezpośrednich wpłat na konto ministerstwa za pośrednictwem strony internetowej, której adres zostanie podany wkrótce.
Orkiestrę poprowadzi Keri-Lynn Wilson, kanadyjska dyrygentka ukraińskiego pochodzenia. W programie usłyszymy VII symfonię ukraińskiego kompozytora Wałentyna Sylwestrowa, II koncert fortepianowy Fryderyka Chopina z udziałem młodej ukraińskiej wirtuozki fortepianu Anny Fedorovej oraz IV symfonię Johannesa Brahmsa lub IX symfonię Antonína Dvořáka.
Liudmyla Monastyrska, czołowa ukraińska sopranistka, która wykona partię tytułowej Turandot w Met tej wiosny, podczas tournée zaśpiewa wspaniałą arię Leonory „Abscheulicher!” z Fidelia Ludwiga van Beethovena, która jest hymnem na cześć człowieczeństwa i pokoju w obliczu przemocy i okrucieństwa.
Muzycy rozpoczną okres intensywnych prób 18 lipca w Warszawie. Koncert inaugurujący trasę koncertową odbędzie się 28 lipca w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej. Koszty organizacji koncertu oraz pobytu muzyków w Warszawie, decyzją Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego, zostaną pokryte ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Następnie orkiestra wystąpi podczas BBC Proms w Londynie (31/07), który to koncert zostanie pokazany w telewizji; w Monachium (1/08); podczas Chorégies d'Orange Festival w południowej Francji (2/08); w berlińskim Konzerthausie (4/08); podczas Edinburgh Festival (6/08), w sali koncertowej w Snape Maltings (8/08); na Concertgebouw Festival w Amsterdamie (11/08) i w hamburskiej Elbphilharmonie (13/08). 16 sierpnia orkiestra poleci do Stanów Zjednoczonych, gdzie da koncerty w nowojorskim Lincoln Center (18 i 19/08) oraz Kennedy Center w Waszyngtonie (20/08).
Muzycy tworzący Ukrainian Freedom Orchestra na co dzień związani są m.in. z Kijowską Operą Narodową, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Ukrainy, Orkiestrą Filharmonii Lwowskiej i Operą w Charkowie, a także z takimi zagranicznymi zespołami, jak: Orkiestra Tonkünstler w Wiedniu, Belgijska Orkiestra Narodowa i Królewska Orkiestra Concertgebouw.
Metropolitan Opera oraz Teatr Wielki - Opera Narodowa od początku były w czołówce światowych instytucji kultury, które wsparły ofiary wojny i potępiły rosyjską agresję w Ukrainie. Met była jednym z pierwszych teatrów, który zorganizował koncert charytatywny na rzecz Ukrainy pod kierunkiem dyrektora muzycznego Yannicka Nézeta-Séguina. Wydarzenie to miało miejsce 14 marca i odbiło się szerokim echem w prasie międzynarodowej. Teatr Wielki - Opera Narodowa gości pod swoim dachem uchodźców z Ukrainy i organizuje koncerty, zbierając środki na pomoc walczącym sąsiadom.
We wspólnym oświadczeniu dyrektor generalny Met Peter Gelb oraz dyrektor Teatru Wielkiego - Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski piszą: „Muzyka może być potężną bronią przeciwko agresji. Ta trasa koncertowa ma na celu obronę ukraińskiej sztuki i bohaterskich artystów, którzy walczą o wolność swojej ojczyzny”.
Pomysłodawczynią utworzenia orkiestry jest maestra Keri-Lynn Wilson, która wychowała się w Winnipeg (Kanada) – największym ośrodku ukraińskiej diaspory w Ameryce Północnej. „Chciałam stworzyć najlepszym ukraińskim muzykom orkiestrowym, zarówno tym pozostającym w kraju i tym, którzy pracują za granicą, możliwość zademonstrowania artystycznej jedności i dumy” – mówi dyrygentka. „Cieszę się ogromnie, że będę mogła poprowadzić tych utalentowanych artystów podczas występów w Europie i Stanach Zjednoczonych. Ta trasa koncertowa to wyraz ich miłości do ojczyzny i hołd dla tych, którzy zginęli i tak dużo wycierpieli”.
Ukraiński minister kultury Ołeksandr Tkaczenko przyjął inicjatywę Met i TW-ON z radością. „Dziś kultura pokazuje się nam z zupełnie innej strony – jako instrument tzw. soft power, która pomaga goić rany. I to nie tylko w przenośni” – powiedział. „Trasa Ukrainian Freedom Orchestra pomoże zebrać środki na wsparcie ukraińskich artystów, a jednocześnie zademonstruje światu różnorodność i wyjątkowość ukraińskiej muzyki i ukraińskich wykonawców” – zauważył minister, dodając: „Kultura ukraińska jest niezwykle oryginalna i zasługuje na pełną uwagę zagranicznej publiczności. Jesteśmy wdzięczni naszym międzynarodowym parterom za organizację tego przedsięwzięcia”.
Praktyka tworzenia zespołów muzycznych w obliczu terroru i w imię pokoju ma długą tradycję. Korzenie Izraelskiej Orkiestry Filharmonicznej sięgają lat 30. XX w., kiedy Bronisław Huberman chciał w Palestynie ocalić żydowskich muzyków przed Holokaustem. Utworzona w 1999 roku przez dyrygenta Daniela Barenboima i palestyńskiego naukowca Edwarda W. Saida West-Eastern Divan Orchestra skupia muzyków z Izraela i krajów arabskich. Afgański Narodowy Instytut Muzyki, który był przez wiele lat celem ataków Talibów, organizował międzynarodowe występy afgańskich zespołów, zanim Talibowie przejęli kontrolę nad krajem w 2021 roku.
Producentem trasy koncertowej Ukrainian Freedom Orchestra jest brytyjska agencja artystyczna Askonas Holt, jedna z największych tego typu organizacji na świecie. W gronie sponsorów znaleźli się Bloomberg, Ford Foundation, Rolex i United Airlines. Część kosztów organizacji trasy zostanie pokryta z biletów sprzedawanych przez gospodarzy koncertów. Informacje na temat biletów na poszczególne koncerty zostaną ogłoszone przez ich gospodarzy.
Ukrainian Freedom Orchestra – biogramy SKŁAD ORKIESTRY
Podczas swojej ponad dwudziestoletniej kariery międzynarodowej, maestra Keri-Lynn Wilson poprowadziła jako dyrygentka gościnna najbardziej prestiżowe orkiestry świata, w tym Los Angeles Philharmonic czy Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks i wystąpiła w najważniejszych teatrach operowych świata, m.in. Operze Królewskiej w londyńskim Covent Garden, monachijskiej i wiedeńskiej Staatsoper oraz Teatrze Bolszoj w Moskwie. W najbliższym sezonie artystka zadebiutuje w Metropolitan Opera w Nowym Jorku w Lady Macbeth miceńskiego powiatu Szostakowicza i powróci do londyńskiej Opery Królewskiej, by poprowadzić spektakle Traviaty Verdiego. Krytycy określali jej pracę jako „wielowymiarową”, „pełną malarskiej ekspresji” (“New York Times”) i „przenikliwie inteligentną” (“The Telegraph”). Za nagranie opery Zygmunt Rossiniego z orkiestrą Bayerische Rundfunk została nominowana do nagrody Opus Klassik 2020 dla najlepszego dyrygenta roku.
Ukraińska sopranistka Liudmyla Monastyrska zadebiutowała w Metropolitan Opera w Nowym Jorku w partii tytułowej Aidy w operze Verdiego w 2012 roku. Następnie wykonała na tej scenie partię Toski w operze Pucciniego, Santuzzy w Rycerskości wieśniaczej Mascagniego i Abigaille w Nabuccu Verdiego. W obecnym sezonie zaśpiewa partię tytułową w Turandot Pucciniego w Met, Abigaille w Nabuccu w Operze Królewskiej w Covent Garden oraz partię tytułową w Aidzie w Neapolu i Weronie. W minionym czasie można ją było usłyszeć jako Aidę, Elżbietę (Don Carlos), Toskę i Abigaille w Narodowej Operze Ukrainy; Lady Macbeth w bawarskiej Staatsoper; Leonorę w Trubadurze w La Scali; Toskę w Rzymie i Barcelonie; Abigaille w Deutsche Oper w Berlinie i Hamburgu; Leonorę w Mocy przeznaczenia w Deutsche Oper w Berlinie i Covent Garden oraz Santuzzę w wersji koncertowej Rycerskości wieśniaczej z NDR Radiophilharmonie.
Ukraińska pianistka Anna Fedorova występowała z czołowymi zespołami świata, m.in. Philharmonia Orchestra, Royal Philharmonic, Tokyo Symphony, Yomiuri Orchestra, Rosyjską Orkiestra Narodowa, Utah Symphony, Dallas Symphony, Hong Kong Philharmonic oraz Netherlands Philharmonic. W 2018 roku artystka podpisała kontrakt z wytwórnią Channel Classics Records, co zaowocowało wydaniem sześciu albumów, w tym nagrania I koncertu fortepianowego Rachmaninowa z St. Gallen Symphony Orchestra oraz podwójnej płyty Silhouettes ze skrzypaczką Daną Zemtsov. W marcu 2022 zorganizowała koncert z udziałem członków Concertgebouw Orchestra oraz wiolonczelistki Mai Fridman, dzięki czemu zebrała 111 tys. euro na pomoc humanitarną dla ofiar wojny w Ukrainie.