Miasto Stołeczne Warszawa współfinansuje spektakle dla przedszkolaków i dzieci szkolnych. Gdzie się odbywają i jak z nich skorzystać? Czym jest Latający Teatr Sztuki Ciała i co wyróżnia go z obfitości warszawskiej oferty kulturalnej?
fot. M. Durka
Wydawałoby się, że młodzi warszawiacy są prawdziwymi szczęściarzami jeśli chodzi o dostęp do kultury. Trzy teatry instytucjonalne dedykowane dzieciom, do tego najnajowe teatry prywatne oraz niezliczona ilość tytułów familijnych zarówno w repertuarach „dorosłych” teatrów publicznych jak i komercyjnych. Najczęściej jednak młodzi widzowie doświadczają „teatrzyków” odwiedzających ich placówki, a spotkania te bywają, ze zrozumiałych względów, artystyczno-organizacyjnym kompromisem. Do teatru bowiem często trzeba przebyć zawiłą drogę a do cen ulgowych biletów, rzędu 40-70 zł, doliczyć koszty transportu autokarowego.
- Teatr Sztuka Ciała jest unikatem. Podobnego zjawiska nie ma w stolicy. Coś świeżego, ożywczego, nieszablonowego i w wymiarze artystycznym (są po prostu znakomici warsztatowo i niezwykle kreatywni), i w wymiarze organizacyjnym. - mówi Bartłomiej Włodkowski - działacz społeczny, autor i realizator wielu projektów edukacyjnych i kulturalnych, varsavianista, członek Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego i do niedawna Mazowieckiej Rady Działalności Pożytku Publicznego.
- Proponują teatr bliski, angażujący, wciągający w akt twórczy zupełnie niepostrzeżenie. Pokazują do tego, że to nie tylko sztuka, zamknięta forma, ale coś co pozwala właśnie najmłodszym najciekawiej i najwszechstronniej poznawać świat w jego najróżniejszych wymiarach. A wszytko - sugestywne, barwne, intuicyjne, a przede wszystkim ciekawe. Od ruchu, gestu po każdy dźwięk! To wielki dar i szansa. Korzystajcie z niej pełnymi garściami! - dopowiada jako reprezentant komisji, która zarekomendowała przyznanie teatrowi 3-letniej dotacji.
Teatr latający... czyli jaki?
Od zeszłego roku Fundacja Sztuka Ciała realizuje przy wsparciu m. st. Warszawy projekt: Latający Teatr Sztuki Ciała. W jego założeniach jest teatr familijny wychodzący widzom na spotkanie – zaskakujący przechodniów w popularnych rekreacyjnych plenerach (te letnie widowiska odbywają się bezpłatnie), wychodzący naprzeciw ich potrzebom, oraz grający regularnie w partnerskich ośrodkach kultury. Teatr latający... bo oblatujący regularnie kilka scen i dzielnic: Saska Kępa, Wawer, Ochota i Targówek. To również teatr mobilny, a pomimo to niezwykle wysmakowany wizualnie: ubrany w światła, jeśli skromny, to szlachetnie minimalistyczny, a kto widział Klaunadzińśkich lub Pędy, wie, że nierzadko „barokowy” za sprawą kostiumów i charakteryzacji.
Jak mówi o Sztuce Ciała Agata Bisko – kierownik działu promocji Promu Kultury:
To jest grupa, która u nas jest regularnie, bo to są absolutnie wyjątkowe wydarzenia dla dzieci. Na pewno to nie jest teatr dla dzieci potraktowany po macoszemu. To są fantastyczne scenografie, stroje i, naprawdę, rozrywka na najwyższym poziomie dla tych najmłodszych... czasami nawet już od pół roku! Przyznaję, że sama lubię przyprowadzać dzieciaki swoje, czy sąsiadów, bo one są zawsze zachwycone.
Poruszeni ruchem
Co jeszcze wyróżnia Sztukę Ciała w kulturalnej ofercie Warszawy? Odpowiedź ukryta jest już w nazwie teatru. Jak podkreśla Joanna Płóciennik – dyrektor artystyczna grupy:
- To co proponujemy to pełnowymiarowe sztuki teatralne dla młodego odbiorcy. Różnią się od sztuk w teatrach instytucjonalnych tym, że posługujemy się ciałem jako głównym środkiem wyrazu, a słów używamy sporadycznie, mało lub wcale.
Na czym polega ta różnica w praktyce? Wyjaśnia Anna Ługowska – jedna z kilku aktorek Teatru, które przygotowanie aktorskie łączą z pedagogicznym:
- Gdy prezentujemy dzieciom teatr osnuty na obrazach, gestach, muzyce, w pewnym sensie obsadzamy widza w roli narratora. Dzieci same dopowiadają sobie sens kolejnych scen, więc pozostają aktywne i znacznie łatwiej utrzymać ich skupienie. Choć teatr ma w założeniu syntezę sztuk, w tradycyjnych przedstawieniach narracja opiera się na tekście - angażuje bardzo konkretny kanał odbioru, a uwaga dzieci dot. informacji werbalnej jest ograniczona.
- To jest wręcz klasyk – podchodzą do nas po spektaklu nauczyciele i pytają: „Jak wy to robicie? Dzieci patrzą jak zaczarowane, a w teatrze X po kwadransie wiercą się i rozglądają na wszystkie strony” - opowiada Joanna Płóciennik. - Opiekunowie gratulują grupie właśnie sprawnego „zarządzania uwagą” widzów, zestawiając ich przedstawienia z rozbudowanymi sztukami opartymi na słowie. Zwracają uwagę także na wyważoną intensywność wrażeń – doceniają, że dzieci nie są „bombardowane” bodźcami, nie odchorowują takiej wycieczki do teatru rozdrażnieniem i trudnymi zachowaniami.
Spektakle Sztuki Ciała są stosunkowo krótkie: od 30 minut dla najnajmłodszych widzów do 50 minut w tych poważniejszych produkcjach. Czy to mało?
- Angażowanie dziecięcej uwagi na dłużej kłóci się z dziecięcą naturą i doniesieniami nauki na jej temat – mówi Agata Brzozowska, również aktorka – pedagożka.
Ze względu na tę wytężoną uwagę, także sztuki pantomimiczne dla widzów dorosłych rzadko przekraczają godzinę.
Czar spotkania
Nieodzownym elementem Latającego Teatru jest jednak następujące później spotkanie:
- Przy sztukach najnajowych przybiera ono formę zabawy sensorycznej. Starsze przedszkolaki i uczniów zapraszamy do rozmowy nt. przedstawienia, podzielenia się swoją interpretacją lub zaproponowania ciągu dalszego historii. - Opowiada Anna Ługowska. Bywa, że widownia jest tak serdeczna i żywiołowa, że spotkanie przeradza się w serię uścisków i sesję zdjęciową.
– Na to też jesteśmy otwarci, to dla spotkania z widzem zajmujemy się teatrem – dopowiada aktorka. To są bardzo wzruszające momenty, których nie można sprowadzić do kliknięcia selfie: dziecko empatyzując z bohaterami, coś z nami przeżyło i po wszystkim czuje się na tyle blisko, że potrzebuje się przytulić, lub utulić postać, o którą się troszczyło.
fot. G. Mukanowski
Jesienny repertuar
23 września, pierwszego dnia astronomicznej jesieni, premiera „Tu TUTU” otworzyła sezon jesienny. Następnie na sceny wróciły takie spektakle jak: „Między oWadami”, „jO!” oraz, wkrótce, „Star, Wars i Sawa”. Cena biletu to 25 zł. Z myślą o opiekunach, dla grup zorganizowanych mamy po jednej bezpłatnej wejściówce na dziesięcioro dzieci. Co kryje się pod poszczególnymi tytułami?
„Krążek” (0,5 roku – 4 lata, 30 min + 15 min.)
Najnaj z muzyką na żywo. Powstał z dziecięcej fascynacji czarną płytą, wokół której wszystko się w nim kręci.
Kiedy?
3.11 (piątek), godzina 10.00 – OKO, ul. Grójecka 75
Pokaz współfinansuje m. st. Warszawa – Dzielnica Ochota w ramach projektu Mam na Oku teatr naj.
„Star, Wars i Sawa” (4+, 45 min, występują trzy aktorki i narrator)
Czy da się pożenić legendę o powstaniu warszawskiego grodu z gwiezdnymi wojnami? - oczywiście, ale na pewno nie na serio. Gra konwencji, pantomima, maski i ekologiczne rękodzieło z szarego papieru.
https://sztukaciala.com/portfolio/star-wars-i-sawa/
Kiedy?
17.11 (piątek), godzina 10.00, 18.11 (sobota), godzina 12.00 – OKO, ul. Grójecka
18.11 (sobota), godzina 17.00 – Wawerskie Centrum Kultury - Filia Aleksandrów
„jO!” (4+, 40 min) Sympatyczny duet o granicach dziecięcej wyobraźni i przyjaźni okraszony szczyptą klaunady. Futurystyczna oprawa wizualna i dźwiękowa, porcja absurdu, kosmos!
https://sztukaciala.com/portfolio/jo/
Kiedy?
19.11 (niedziela), godzina 12.00, 20.11 (poniedziałek), godzina 11.00 – Prom Kultury – Saska Kępa
23.11 (czwartek), godzina 10.00 – Dom Kultury „Świt”
„Tu TUTU” (1 - 5 lat), 30 min + 15 min zabawy sensorycznej
występują dwie performerki Wyczarowana z tiulu zabawna podróż szlakiem kolorów i żywiołów. Barwy tkaniny i barwy dźwięku - do oglądania, dotykania, słuchania i doświadczania. W sam raz na pierwsze wyjście do teatru.
https://www.facebook.com/sztukaciala
Kiedy?
26.11 (niedziela), godzina 12.00, 27.11 (poniedziałek), godzina 10.00 – Prom Kultury – Saska Kępa
„Nie tylko choinki” (4+), targowisko iglaków czy pokaz mody? Koncert kolędowy, czy eksperyment muzyczny z udziałem roślin doniczkowych? Magia świąt i magia teatru na ośmioro artystów (ok. 50 min)
Kiedy?
3.12 (niedziela), godz. 12.00 - Prom Kultury - Saska Kępa
3.12 (niedziela), godz. 17.00 - OKO Ośrodek Kultury Ochoty, ul. Grójecka
4.12 (poniedziałek), godz. 11.00 - Prom Kultury - Saska Kępa
Szczegóły: https://sztukaciala.com/repertuar-2023/
Bilety do nabycia w kasach oraz poprzez www partnerskich ośrodków kultury:
Projekt "Latający Teatr Sztuki Ciała" współfinansuje m.st. Warszawa.
Patronami medialnymi Latającego Teatru Sztuki Ciała są: Polskie Radio Dzieciom, Bliżej Przedszkola, Polska Agencja Prasowa, Karmione Kulturą, Pani Zuzia.