Warszawa. Ministra kultury Marta Cienkowska powołała kuratorów Pawilonu Polskiego na 61. Biennale Sztuki w Wenecji

W czwartek ministra kultury i dziedzictwa narodowego Marta Cienkowska powołała kuratorów Pawilonu Polskiego na 61. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji. Podczas 61. Biennale Sztuki w Wenecji. Polskę reprezentować będzie projekt „Języki z wody” zgłoszony przez kuratorki Ewę Chomicką i Jolantę Woszczenko.

„Języki z wody” to projekt autorstwa Bogny Burskiej we współpracy z Danielem Kotowskim z udziałem Chóru w Ruchu, Alicji Czyczel, Aleksandry Gryki i Magdaleny Mosiewicz, który zwyciężył w konkursie na kuratorski projekt wystawy w Pawilonie Polskim na 61. Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Wenecji w 2026 roku.

- Polska wysyła do Wenecji projekt, który nie tylko reprezentuje naszą sztukę, on zmienia język, jakim mówimy o świecie. „Języki z wody” to opowieść o komunikacji bez granic, między słyszącymi i głuchymi, między ludźmi i wielorybami, między światem, który znamy, a światem, który dopiero się rodzi. To jest projekt odważny, piękny i absolutnie unikatowy. Projekt, który mówi, że każdy język ma tę samą wartość, każdy głos ma moc tworzenia wspólnoty - powiedziała ministra kultury.

Dodała, że „w czasach, gdy tak wiele nas dzieli, Polska pokaże w Wenecji coś odwrotnego, że można budować świat pełniejszy, bardziej równy, bardziej czuły”.

- Chcę dziś z dumą powiedzieć, Polska jedzie do Wenecji z projektem, który nie tylko opowiada o sztuce. On sam jest manifestem równości, odwagi i przyszłości - podkreśliła Cienkowska.

Kuratorka Ewa Chomicka wskazała, że „Języki z wody” to projekt, który łączy społeczności, grupy, osoby słyszące z osobami głuchymi, jednocześnie upodmiotawiając komunikację nieludzką, a dokładnie język wielorybów. Jak podkreśliła, dla twórców stał się inspiracją „do poszukiwania nowych alternatyw, lepszych sposobów komunikacji, które być może mogą nas połączyć, spotkać, sprawić, że mniej reprezentowane głosy zostaną usłyszane, cichsze historie wybrzmią, zostaną zauważone”.

Inspiracje do stworzenia projektu wynikają z badań nad językami wielorybów, nad ich „piosenkami”. Elementem projektu jest praca z dźwiękami wielorybów przełożonymi na ludzkie możliwości percepcji, której będzie można posłuchać na wystawie. Powstała także praca wideo pokazująca próby ludzkiej komunikacji pod wodą w języku werbalnym oraz migowym, uzmysławiająca, jak środowisko podwodne wpływa na możliwości porozumiewania się.

W wejściu do Pawilonu Polskiego publiczność zapraszać do środka będzie zegar wodny. Organizatorzy wystawy planują także zamieścić w przedsionku pawilonu głośniki, z których wydobywać się będą subtelne odgłosy wielorybów. W głównej części budynku zamieszczone zostaną dwa ekrany. Jeden na ścianie centralnej naprzeciwko wejścia, drugi podwieszony pod sufitem w formie trapezu. Pod nim znajdzie się duże siedzisko kształtem i wyglądem przypominające falującą wodę.

Intencją twórców wystawy jest wywołanie u odwiedzających poczucia zanurzenia czy przelewającej się wody. Z jego perspektywy będą mogli oglądać nagrania performującego Chóru w Ruchu oraz nagrania z dna morskiego przeplatane także elementami performansu chóru. Całość ma tworzyć dwukanałową instalację wideo.

Doświadczenie ma wzbogacić warstwa akustyczna, tak aby odwiedzający mogli, jak tłumaczyła kuratorka Jolanta Woszczenko, „poczuć fale rzeczywiste, które oddają efekt echolokacji waleni”.

Do konkursu zakwalifikowało się 95 zgłoszeń. Zwycięski projekt wskazało jury w składzie: Marta Czyż, Dorota Jarecka, Donata Jaworska, Magdalena Komornicka, Emilia Orzechowska, Agnieszka Pindera, Stanisław Ruksza, Joanna Sokołowska, Piotr Stasiowski, Urszula Święcicka i Olga Wysocka.

W przytoczonym uzasadnieniu jury podkreślono, że zwycięski projekt „Języki z wody” został wybrany za „podjęcie wyzwania komunikacji inspirowanej życiem więcej-niż-ludzkim”. „Zgłębiając język migowy i sposoby porozumiewania się wielorybów, stawia pytania o możliwości budowania nowych relacji i wrażliwości, które przekraczają granice niedostępnych sobie światów. Eksperymentując z różnymi formami wypowiedzi, praca poszerza horyzonty wyobraźni społecznej dotyczącej prawa do uczestnictwa we wspólnym świecie. Mówi o marzeniu porozumienia się poprzez gesty i ciało” - zaznaczono.

Jako rezerwowy projekt wybrano „Zaćmienie”, zgłoszony przez Natalię Sielewicz z udziałem Agnieszki Polskiej.

61. Międzynarodowa Wystawa Sztuki — La Biennale di Venezia będzie się odbywać od 9 maja do 22 listopada 2026 roku.