Spektakl „Matki. Pieśń na czas wojny” w reżyserii Marty Górnickiej rozpoczął tournée we Francji. Tytuł zostanie pokazany trzykrotnie w Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine w Bordeaux, pięć razy na deskach Théâtre du Rond-Point w Paryżu oraz dwukrotnie podczas festiwalu SENS INTERDITS w Lyonie. Zaproszenie jest konsekwencją sukcesu spektaklu Górnickiej podczas tegorocznego Festiwalu w Awinionie. Entuzjastyczne recenzje z tego wydarzenia zamieściły wszystkie najważniejsze dzienniki we Francji: Le Monde, Liberation, Nouvel Obs i inne.
fot. fot. Bartek Warzecha / mat. teatru
„MATKI” podbiły publiczność Dziedzińca Honorowego Pałacu Papieży w Awinionie, która nagrodziła je trwającą ponad kwadrans owacją na stojąco. Spektakl na skrzyżowaniu antyku i historii, która wydarza się tu i teraz, dwie godziny od Paryża, zagrażając Europie.
Jacky Bornet, dla FRANCETVINFO.FR
Spektakl, „MATKI PIEŚŃ NA CZAS WOJNY” w reżyserii Marty Górnickiej zostanie zaprezentowany dziesięć razy w prestiżowych instytucjach teatralnych. Wśród miejsc, w których wystąpi zespół, są renomowane francuskie sceny, takie jak TnBA – Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine (Bordeaux), Théâtre du Rond-Point (Paryż) oraz festiwal SENS INTERDITS (Lyon). Pokaz spektakli jest możliwy dzięki wsparciu Instytutu Polskiego w Paryżu.
Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine to jeden z sześciu narodowych teatrów we Francji, mieszczący się w sercu historycznego Bordeaux. To instytucja o wielowiekowej tradycji, której misją jest popularyzacja nowoczesnych form teatralnych oraz wspieranie twórców i twórczyń podejmujących ważne społeczne tematy. W dniach 9, 10 i 11 października publiczność Bordeaux miała okazję zobaczyć spektakl teatru chórowego Marty Górnickiej, który wzbudził niezwykłe emocje i był nagradzany długimi owacjami na stojąco. Odbyły się spotkania z widzami i studentami szkoły teatralnej.
Obecnie zespół „MATEK PIEŚNI NA CZAS WOJNY” gości w paryskim Théâtre du Rond-Point, jednej z najbardziej znanych scen stolicy Francji, słynącej z nowatorskich produkcji teatralnych i artystycznych eksperymentów. Théâtre du Rond-Point to miejsce, które przyciąga widzów i widzki szukających ambitnych, odważnych oraz zaangażowanych społecznie spektakli. Przedstawienie można było zobaczyć w dniach 15 i 16 października, a kolejne pokazy zaplanowano na 17, 18 i 19 października 2024 roku.
Ostatnim przystankiem na trasie będzie Festival SENS INTERDITS w Lyonie, gdzie spektakl zostanie zaprezentowany 24 i 25 października. To ceniony w Europie festiwal teatrów z całego świata, prezentujący spektakle podejmujące istotne współczesne tematy – w tym kwestie związane z geopolityką czy prawami człowieka. Udział „MATEK PIEŚNI NA CZAS WOJNY” w Lyonie podkreśla aktualność i uniwersalny przekaz spektaklu Marty Górnickiej, który podejmuje refleksję nad losem kobiet w obliczu wojny.
O spektaklu
Wojenne rytuały przemocy wobec kobiet są niezmienne. Wojna stawia przed Europą pytania ostateczne: o odpowiedzialność w obliczu zagrożenia i o nasze mechanizmy obronne. Ze świadectw matek i dzieci – Ukrainek, Białorusinek i Polek: tych, które uciekły przed wojną; tych, które uciekły przed prześladowaniem i tych wreszcie, które otworzyły przed nimi domy w Polsce – Marta Górnicka, reżyserka, autorka CHÓRU KOBIET i założycielka Instytutu Politycznego Głosu w Maxim Gorki Theater w Berlinie, tworzy wraz z zespołem spektakl chóralny.
W jego skład wchodzi 21 ukraińskich, polskich i białoruskich kobiet w wieku od 9 do 71 lat, każda z wyjątkowym doświadczeniem politycznym i inną historią życiową, uciekinierek z Mariupola, Kijowa, Irpienia i Charkowa. Ten CHÓR MATEK NA CZAS WOJNY poszukuje nowego, post-operowego głosu chóralnego, nawiązującego do chórów żeńskich z VII w. p.n.e.
fot. Bartek Warzecha
Ukraińskie wyliczanki dziecięce, tradycyjne pieśni, zaklęcia i wypowiedzi polityczne miksują się ze sobą.
Spektakl „na czas wojny” rozpoczyna szczedriwka (ukr. щедрівка) – tradycyjna ukraińska pieśń – życzenie szczęścia i odrodzenia. Jej historia sięga czasów przedchrześcijańskich i prawdopodobnie liczy tysiące lat. Rytuał śpiewania szczedriwek wykonywały tylko kobiety lub kobiety z dziećmi, i zawsze dla konkretnej osoby. Wierzono w moc tej pieśni, ufano, że jej słowa i dobre życzenia na pewno się spełnią. Te wyśpiewane życzenia są dziś kierowane do wszystkich ludzi, na nowy czas; na całe życie.
–W przeszłości CHÓR miał uświęcać wyjątkowość życia, służyć odrodzeniu, odnowieniu. Był siłą przeciwną sile UNICESTWIANIA. I z tej siły czerpie nasz spektakl – Marta Górnicka.
– Kiedy Ukraina krzyczy, potrzebujemy praktyk na długo sprzed narodzin teatru, które przynosi CHÓR. Potrzebujemy teatru z jego siłą zmiany. Z jego siłą zapamiętywania tego, co najpotworniejsze, a co trauma wojny chciałaby usunąć z pola widzenia. Teatru nowych form solidarności i nowego rytuału. Miejsca, w którym lepszy świat jest wyobrażalny i możliwy – Marta Górnicka dla „Theater der Zeit“.
Czytanie libretta Marty Górnickiej „Matki. Pieśń na czas wojny” odbyło się podczas Festiwalu w Awinionie 23 lipca 2023 r.
Premiera: 29 września 2023, Teatr Powszechny, Warszawa.
Premiera niemiecka: 4 listopada 2023, Maxim Gorki Theater, Berlin.
Premiera francuska: 4 października 2023, Maillon, Théâtre de la Ville de Strasbourg, Strasburg.
Twórczynie i twórcy
Aktorki: Liza Kozlova, Palina Dabravoĺskaja, Svitlana Onischak, Kateryna Taran, Svitlana Berestovska, Valeriia Obodianska, Sasha Cherkas, Mariia Tabachuk, Yuliia Ridna, Natalia Mazur, Aleksandra Sroka, Katarzyna Jaźnicka, Bohdana Zazhytska, Anastasiia Kulinich, Hanna Mykhailova, Katerina Aleinikova, Elena Zui-Voitekhovskaya, Kamila Michalska, Maria Robaszkiewicz, Polina Shkliar, Ewa Konstanciak, Volha Kalakoltsava
Koncepcja, reżyseria: Marta Górnicka
Libretto: Marta Górnicka & zespół (ukraińsko-białorusko-polski)
Muzyka: Marta Górnicka, tradycyjna muzyka ukraińska, białoruska i polska; cytat ze „Szczedriwki” Nikołaja Leontowicza
Współpraca muzyczna: Wojciech Frycz
Choreografia: Evelin Facchini
Scenografia: Robert Rumas
Kostiumy: Joanna Załęska
Asystentka kostiumografki: Maria Wierzbicka
Współpraca dramaturgiczna: Olga Byrska, Maria Jasińska
Wideo, dokumentacja wideo: Michał Rumas, Justyna Orłowska
Projekcje wideo: Michał Jankowski
Światło: Artur Sienicki
Trenerka głosu i przygotowanie wokalne: Joanna Piech-Sławecka
Asystentka reżyserki: Maria Wierzbicka
Inspicjentka: Sylwia Mączarowska
Asystentka choreografki: Maria Bijak
Warsztaty ruchowe: Krystyna Lama Szydłowska
Ukraińskie tłumaczenie libretta: Olesya Mamchych
Białoruskie tłumaczenie libretta: Maria Pushkina
Angielskie tłumaczenie libretta: Aleksandra Paszkowska
Konsultacja z zakresu entomuzykologii ukraińskiej: Anna Ohrimchuk
Konsultacja dot. ukraińskich zabaw dziecięcych: Venera Ibragimova
Tłumaczenie podczas prób: Marharyta Huretskaya
Napisy: Zofia Szymanowska
Producentki trasy międzynarodowej z ramienia Fundacji CHÓR KOBIET: Anna Galas-Kosil, Joanna Nuckowska
Produkcja: Fundacja CHÓR KOBIET; Maxim Gorki Theater (Berlin)
Koprodukcja: Teatr Powszechny w Warszawie; Festival d’Avignon; Maillon, Théâtre de Strasbourg – Scène européenne; SPRING Performing Arts Festival (Utrecht); Tangente St. Pölten – Festival Für Gegenwartskultur (Austria)
Partnerzy projektu: Teatr Dramatyczny im. Gustawa Holoubka; Nowy Teatr w Warszawie; Fundacja dla Wolności w Warszawie (niezależna, publiczna organizacja non-profit działająca na rzecz migrantów z Ukrainy, Czeczenii, Białorusi, Tadżykistanu i innych krajów, którzy osiedlili się w Warszawie i do których kierowane jest największe wsparcie); „Przystanek Świetlica” (świetlica dla dzieci i młodzieży migranckiej); Solidarny Dom Kultury „Słonecznik” (centrum społeczności ukraińskich artystów w Warszawie).
Projekt współfinansuje m.st. Warszawa.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Plan międzynarodowego tournée
9, 10 i 11 października 2024 – Théâtre national de Bordeaux en Aquitaine (Bordeaux, Francja)
15, 16, 17, 18 i 19 października 2024 – Théâtre du Rond-Point (Paryż, Francja)
24 i 25 października 2024 – Festival Sens Interdits (Lyon, Francja)
2 listopada 2024 – Maxim Gorki Theater (Berlin, Niemcy)
7 listopada 2024 – Euro-Scene Leipzig Theatre Festival (Lipsk, Niemcy)
18 listopada 2024 – Ogólnopolski Festiwal Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje" (Katowice, Polska)
30 listopada i 1 grudnia 2024 – Teatr Powszechny (Warszawa, Polska)
6–12 grudnia 2024 – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia (Kraków, Polska)