Zaprezentowany został zespół, który przygotuje inscenizację Opery o Warszawie. Najlepsze miasto świata, koprodukcji Sinfonii Varsovii oraz Teatru Wielkiego - Opery Narodowej. Pierwsza opera o Warszawie zabrzmi w roku 80-lecia rozpoczęcia odbudowy miasta po II wojnie światowej. Autorem libretta jest Beniamin Bukowski, a kompozytorem – Cezary Duchnowski. Spektakl będzie miał premierę 19 września 2025 w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej, a wyreżyseruje go Barbara Wiśniewska. Muzykę wykona Sinfonia Varsovia pod batutą dyrygenta Bassema Akikiego.
fot. Serwis Sinfonia Varsovia
Libretto opery na motywach głośnej i nagradzanej książki Grzegorza Piątka Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949 (W.A.B. 2021) napisał Beniamin Bukowski. Główną bohaterką opery jest Warszawa – zniszczona i odbudowywana, oglądana oczami dwóch kobiet: architektki Biura Odbudowy Stolicy i amerykańskiej dziennikarki. Autor libretta wzorował je na postaciach Heleny Syrkusowej (1900–1982), sekretarz generalnej Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy, oraz Anne Louise Strong (1885–1970), urzeczonej komunizmem amerykańskiej reporterki, która obserwowała odwrót nazistów z okupowanej Polski i zdawała relację z początku odbudowy kraju, wciągniętego w orbitę Związku Radzieckiego.
W wyniku zamkniętego konkursu, rada projektu powierzyła zadanie przygotowania inscenizacji reżyserce Barbarze Wiśniewskiej. To absolwentka reżyserii warszawskiej Akademii Teatralnej, a obecnie jej wykładowczyni. Doświadczenie zdobywała u boku takich artystów, jak Katie Mitchell, Christopher Alden i Ushio Amagatsu. Od 2012 współpracuje z Mariuszem Trelińskim jako asystentka oraz reżyserka wznowień jego spektakli w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej, Palau de les Arts Reina Sofía, Theater an der Wien czy Narodní Divadlo Státní Opera.
„Współczesna Warszawa to miasto, które cienką warstwą gruzu i nową zabudową przysypało żywą, pulsującą ranę”, stwierdza w projekcie konkursowym reżyserka. „Pod spodem płynie lawa, ropa przerobiona z ciał poległych oraz zaginionych w piwnicach, z których nigdy nie udało się uciec, rozstrzelanych i zapomnianych. Codziennie chodzimy po trupach. Zaświadcza o tym ponad 160 tak zwanych tablic Tchorka upamiętniających miejsca walk i męczeństwa. (…) Krzywda i zniszczenie były tak wielkie, że ich siła po niemal 80. latach nadal rezonuje w mieszkańcach.”
Praca nad inscenizacją opery o odbudowie ma dla Barbary Wiśniewskiej wymiar osobisty. „Emanacja tej traumy ma większą siłę, gdy mieszka się tu od urodzenia, żyje w tym mieście od zawsze”, mówi reżyserka. „Gdy matka opowiada historię o swoim dziadku rozstrzelanym na Elektoralnej w pierwszych dniach wojny. Gdy twoja babka opowiada, jak w ramach przydziału do pracy projektowała instalacje elektryczne dla odbudowywanego Mokotowa. Gdy słyszysz o prababce, która opiekowała się dziećmi Instytutu Głuchoniemych na Placu Trzech Krzyży i pomagała ewakuować je stamtąd w trakcie powstania. I oni wszyscy byli stąd. Żyjesz w oparach rodzinnych opowieści i tajemnic, nasiąkasz nimi od najmłodszych lat. Niesiesz w genach tych ludzi, to miasto, tę siłę. Wtedy Warszawa staje się punktem odniesienia. Staje się głęboko osobista”.
Pod kierunkiem Barbary Wiśniewskiej nad wystawieniem opery pracować będą: Bassem Akiki (dyrygent), Natalia Kitamikado (scenografia), Marcin Cecko (dramaturgia), Emil Wysocki (kostiumy), Maćko Prusak (choreografia), Aleksandr Prowaliński (światło), Bartek Macias (projekcje) i Mateusz Stępniak (charakteryzacja).
Debiutem operowym Wiśniewskiej był spektakl Krakowiacy i Górale Jana Stefaniego w Operze Wrocławskiej (2017). Ostatnie ważne produkcje, które reżyserowała, to Die Fledermaus Johanna Straussa syna (Alte Münze w Berlinie 2022, w ramach festiwalu Berlin Opernfest), Trubadur Giuseppe Verdiego (Opera na Zamku w Szczecinie 2023) oraz Latający Holender Ryszarda Wagnera – superprodukcja pod kierownictwem muzycznym Marka Janowskiego (Opera Leśna w Sopocie 2024, w ramach pierwszej edycji Baltic Opera Festival, obecnie grana jako spektakl repertuarowy Opery Bałtyckiej). Pracę w teatrach dramatycznych rozpoczęła spektaklem Baby Doll, wygrywając konkurs na debiut w Teatrze Studio w Warszawie (2015), realizując od tego czasu wiele produkcji teatralnych, koncertów, spektakli festiwalowych i czytań performatywnych w teatrach instytucjonalnych w Polsce i za granicą.
Opera o Warszawie. Najlepsze miasto świata przeznaczona jest do wykonania na wielkiej scenie przez dużą obsadę wykonawczą z udziałem elektroniki i projekcji audiowizualnych. Wystawienie opery planowane jest na otwarcie sezonu 2025/26 w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej, które będzie jednocześnie inauguracją 67. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” w 80. rocznicę rozpoczęcia odbudowy Warszawy.
Więcej informacji na temat projektu znajduje się na stronie Sinfonii Varsovii.
Organizatorzy: Sinfonia Varsovia, Teatr Wielki - Opera Narodowa
Partnerzy: Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Muzeum Warszawy
Patronat medialny: Vogue Polska