W roku Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej zapraszamy na wyjątkowe słuchowisko. „Gąsiornica” to dramat poetki, który nigdy nie został wystawiony. To też jedna z najmniej znanych sztuk Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Prapremierowa emisja spektaklu w Boże Narodzenie, 25 grudnia tuż po godz. 20:00, tylko na antenie Polskiego Radia RDC.
fot. mat. RDC
„W dramacie «Gąsiornica» Maria Pawlikowska-Jasnorzewska kreśli obraz tradycyjnej, w pewnym sensie modelowej rodziny – ojciec zajęty sprawami zawodowymi, dbająca o najbliższych matka, dorastające dzieci. Tymczasem ten klasyczny układ zaczyna się chwiać, kiedy syn domyśla się, że pani domu prowadzi podwójne życie, rozdarta między rodzinnymi powinnościami a miłością do kochanka. Podejrzliwość chłopaka zamienia się w obsesję tropienia rodzicielki; nie tylko szczegółów jej romansu, ale też – a może przede wszystkim – odstępstw od uświęconego tradycją wzorca macierzyństwa, które wyklucza emocjonalne spełnienie poza rodziną” – pisze w „Dialogu” z 2018 roku Monika Żółkoś.
Pawlikowska-Jasnorzewska w „Gąsiornicy” stworzonej najpewniej około 1939 roku porusza kwestie społeczne, psychologiczne i egzystencjalne, demaskując mit idealnej matki Polki. Tekst poetki charakteryzuje absurd, groteska, ironia oraz krytyka społeczna. Utwór wpisuje się w charakterystyczny styl Pawlikowskiej – połączenie humoru, metafory i głębokiej refleksji nad losem jednostki w obliczu zmieniającego się świata i narastających ideologii.
Napisany prawie 90 lat temu dramat zadaje nadal aktualna pytania. Dyskusja o roli kobiet w życiu społecznym i ich prawie o samostanowieniu jest ciągle obecna w debacie publicznej.
W „Gąsiornicy” odnajdziemy bieżące i współczesne pytania oraz dylematy, z którymi mierzą się kobiety.
9 lipca 2025 roku przypada 80. rocznica śmierci tej jednej z największych polskich poetek. Tomiki z wierszami Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej nadal są wznawiane, czytane i tłumaczone m.in. na języki angielski, niemiecki, francuski, włoski, rosyjski, szwedzki, chiński, japoński i hindi, czyniąc z niej, obok Wisławy Szymborskiej, najchętniej przekładaną polską autorkę w historii.
Dlatego Senat, przekonany o szczególnym znaczeniu dorobku twórczego poetki, ogłosił rok 2025 Rokiem Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Przed słuchowiskiem zapraszamy na rozmowę Grzegorza Chlasty z Rafałem Podrazą – inicjatorem roku Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, badaczem dziejów rodziny Kossaków, ciotecznym wnukiem Magdaleny Samozwaniec, siostry Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Słuchowisko „Gąsiornica”
adaptacja i reżyseria: Aleksandra Głogowska
reżyseria dźwięku: Andrzej Brzoska
muzyka: Zuzanna Całka
Obsada:
Anna Cieślak – Maryla
Adam Woronowicz – Jan
Dorota Bzdyla – Bogdzia
Paweł Krucz – Lech
Henryk Talar – Lekarz
Mateusz Banasiuk – Emanuel
Polskiego Radia RDC można słuchać w Warszawie na 101 FM, w pasmach lokalnych albo online na www.rdc.pl/player.
