Gala rozdania nagród odbędzie się w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej przy placu Teatralnym 1 w Warszawie. Uroczystość rozpocznie się o godz. 20.15 i będzie w całości transmitowana na antenie telewizji TVN, na profilu POLITYKI na Facebooku: facebook.com/TygodnikPolityka i na kanale YouTube (PolitykaPL).
fot. Leszek Zych/POLITYKA
Paszporty POLITYKI zostaną przyznane w siedmiu kategoriach: film, teatr, literatura, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna oraz kultura cyfrowa. Również w tym roku po raz kolejny wybierzemy Kreatora Kultury.
Nominowani w kategorii TEATR
Jakub Skrzywanek
Urodzony w 1992 r. we Wrocławiu, reżyser i, od tego roku, dyrektor artystyczny Teatru Współczesnego w Szczecinie. Jest absolwentem Wydziału Reżyserii Dramatu w AST w Krakowie, Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim oraz kursu Dok Pro w Mistrzowskiej Szkole Wajdy. A także reżyserem jednych z najmocniej dyskutowanych przedstawień ubiegłego sezonu. Pierwszy to „Śmierć Jana Pawła II” (Teatr Polski w Poznaniu), naturalistyczna rekonstrukcja ostatnich godzin życia papieża Wojtyły, zestawiona ze wspomnieniami i refleksjami poznaniaków i poznanianek, „precyzyjnie skonstruowany, znakomity teatralnie, przejmujący obraz cudzego cierpienia”, jak pisze w nominacji Michał Centkowski. Drugi – oparty na reportażach Janusza Schwertnera „Spartakus. Miłość w czasach zarazy” (Teatr Współczesny w Szczecinie) – podnosi problem wykluczenia osób LGBT+ i katastrofalnego stanu psychiatrii dziecięcej, a kolejne pokazy wieńczą śluby par jednopłciowych, w pozateatralnej polskiej rzeczywistości wciąż niedostępne. „Paszport należy mu się nie tylko za jakość, mądrość i odwagę tych dwóch przedstawień, ale też za konsekwencję, z jaką buduje kształt swojego teatru i swoją pozycję” – chwali Skrzywanka Dariusz Kosiński. „Za konsekwentne łączenie postawy skandalisty i prowokatora z działalnością pozytywistyczną, organiczną i administracyjną polskiego teatru” – dodaje Łukasz Drewniak. Mając na myśli z jednej strony głośne spektakle Skrzywanka zrealizowane w warszawskim Teatrze Powszechnym: „Mein Kampf”, z pytaniem dlaczego faszyzm i narodowy socjalizm znów zyskują na atrakcyjności i „Opowieści niemoralne”, z rekonstrukcją sceny gwałtu Romana Polańskiego na 13-latce, a z drugiej – społeczne zaangażowanie reżysera, jego nakierowaną na młodych dyrekcję w Szczecinie oraz działalność w Gildii Reżyserek i Reżyserów Polskich.
Jakub Skrzywanek zadebiutował w 2016 r. zrealizowanymi w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu „Cynkowymi chłopcami” według reportażu Swietłany Aleksijewicz. Na bazie reportażu noblistki stworzył antywojenny musical, nagrodzony na festiwalach młodego teatru w Toruniu i Koszalinie. Kolejne spektakle wystawiał najczęściej w warszawskim Powszechnym, poznańskim Polskim i Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Swój pierwszy dyrektorski sezon w tym ostatnim zaprogramował jako odpowiedź na pytanie: „Bezpowrotnie utracona nadzieja na społeczną zmianę?”. Inspiracją były słowa Mariana Turskiego „11. Nie bądź obojętny”.
fot. Leszek Zych/POLITYKA
Michał Buszewicz
Dramatopisarz, dramaturg i reżyser, urodzony w 1986 r. Absolwent specjalizacji dramatologicznej Wiedzy o Teatrze UJ i dramaturgicznej na Wydziale Reżyserii Dramatu krakowskiej AST. „Niewiele osób w polskim teatrze tak konsekwentnie poszerza pole reprezentacji i widzialności. Najsłynniejsze, współtworzone przez niego spektakle generowały przestrzeń dla grup i zjawisk w teatrze do tej pory niedoreprezentowanych, np. zespołu aktorskiego Teatru Żydowskiego, pracowników technicznych, problemów osób niepełnoletnich, ich pedagożek i pedagogów oraz całego systemu szkolnictwa” – charakteryzuje twórczość Michała Buszewicza w swojej nominacji Monika Kwaśniewska-Mikuła. Najnowszym etapem tej teatralnej posługi jest „Edukacja seksualna” (Teatr Współczesny w Szczecinie), o której Michał Centkowski słusznie pisze: „mądry, empatyczny i pożyteczny teatr, łączący błyskotliwy humor z poczuciem misji”. Napisana i wyreżyserowana przez Buszewicza sztuka nie tylko zachwyca młodszych i starszych, wygrywa festiwale i jest niekwestionowanym teatralnym hitem mijającego roku, ale przejmuje obowiązki porzucone przez ideologicznie sterowane polskie szkolnictwo.
Wcześniej sztuki Michała Buszewicza trafiały do finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej czy bydgoskiej Aurory, a autor jako dramaturg współpracował przy kolejnych spektaklach reżyserowanych przez nagrodzone Paszportem POLITYKI Ewelinę Marciniak i Annę Smolar. „Droga Buszewicza z dramaturgii do reżyserii to piękny przykład uczenia się (od najlepszych reżyserek młodego pokolenia!) i dojrzewania w teatrze, wykuwania swojej formalnej i tematycznej niszy” – chwali Łukasz Drewniak. Autor własne teksty reżyseruje od kilku lat: „Kwestia techniki” (Stary Teatr w Krakowie), „Kibice” i „Akademia Pana Kleksa” (Teatr Żydowski w Warszawie), głośna „Autobiografia na wszelki wypadek” (krakowska Łaźnia Nowa) czy niedawny „Srebrny glob” (bydgoski Teatr Polski). Do tego prowadzi warsztaty dramaturgiczne dla młodzieży i dorosłych, jest członkiem kolektywu artystycznego Instytut Sztuk Performatywnych w Warszawie. Oraz licencjonowanym nauczycielem Vinyasa jogi. Katarzyna Niedurny nominowała go m.in. „za pracę nad rozwijaniem nowych języków teatru inkluzywnego, zapraszającego i otwartego na bezprzemocowe techniki porozumienia”.
fot. Leszek Zych/POLITYKA
Agnieszka Jakimiak
Urodzona w 1987 r. w Łodzi, reżyserka teatralna i dramatopisarka, a także nagradzana eseistka i recenzentka. Absolwentka MISH na Uniwersytecie Warszawskim i dramaturgii na Wydziale Reżyserii AST w Krakowie, doktorantka na Wydziale Dramatu, Teatru i Tańca w Royal Holloway, University of London (doktorat pisze o autocenzurze w teatrze i w sztukach performatywnych). „Jej twórczość dramaturgiczną i teatralną cechuje przenikliwość, dyscyplina myślowa, ironia, dowcip, przekora, a jednocześnie – uważność” – ocenia Monika Kwaśniewska-Mikuła. I przypomina trzy ostatnie, różnorodne pod względem formalnym, dokonania artystki: spektakl „Miła robótka” (Teatr im. Fredry w Gnieźnie i Festiwal Łódź Czterech Kultur), „Hatefulness” – słuchowisko zrealizowane w Radio Kapitał oraz czytanie performatywne „Kancelaria Paniki Moralnej i Etycznej Wyższości” z Teatru Polskiego w Poznaniu. „Łączy je precyzyjna konstrukcja dramaturgiczna, odwołująca się do ukrytych, wstydliwych i czasami niewygodnych afektów. Ponadto, odnosząc się do niesłabnących dyskusji i napięć w sferze publicznej, skoncentrowanych wokół protestów ulicznych czy ruchu #MeToo, nie powtarzają one znanych rozpoznań, tylko dodają kolejne, często nieoczywiste wątki: afirmują niewymuszoną nagość i przyjemność seksualną, dają upust gniewnym, »brzydkim« emocjom, wskazują możliwe drogi rehabilitacji osób, które stosowały przemoc w miejscu pracy” – dodaje. Gatunek, jaki Agnieszka Jakimiak uprawia w teatrze, można śmiało nazwać scenicznym esejem. Pierwsze (lata 2011–17) tworzyła w duecie z reżyserką Weroniką Szczawińską (Paszport POLITYKI za 2019 r.), kolejne, jako reżyserka i (współ)scenarzystka, z dramaturgiem i scenografem Mateuszem Atmanem. Do najnowszych należą m.in. „Martwa natura” (Teatr Powszechny w Warszawie), „nosexnosolo” (Wrocławski Teatr Współczesny i Komuna Warszawa), nawiązujący do mobbingu i molestowania stosowanego przez belgijskiego twórcę Jana Fabre'a wobec artystów swojej grupy, czy „Kongres futurologiczny” na podstawie prozy Lema (Teatry Współczesne we Wrocławiu i Szczecinie). Oraz doceniona przez krytyków „Miła robótka”, o emancypacyjnym aspekcie polskiej pornografii z lat 90. „Łączy poczucie humoru, język teatru krytycznego oraz tematy zakorzenione we wrażliwym spojrzeniu na rzeczywistość społeczno-polityczną Jakimiak” – pisze Katarzyna Niedurny.
Ponadto zgłoszeni zostali: Marta Bury (choreografka i założycielka teatru o. de. la w Rzeszowie), Renata Derejczyk (dyrektorka artystyczna Teatru im. Horzycy w Toruniu), Klaudia Hartung-Wójciak (reżyserka), Monika Kufel i Ana Nowicka (aktorka i scenografka oraz aktorka i reżyserka, twórczynie Teatru Barakah w Krakowie), Łukasz Lewandowski (aktor), Dorota Nawrot (scenografka), Konrad Nepelski (kompozytor), Maja Pankiewicz (aktorka), Aleksandr Prowaliński (reżyser światła), Malina Prześluga (dramatopisarka), Radek Stępień (reżyser), Cezary Tomaszewski (reżyser), Łukasz Twarkowski (reżyser), zespół TR Warszawa, Dawid Żakowski (performer, tancerz, aktor, reżyser, założyciel i kierujący działaniami zespołu Sztuka Nowa)
Oni nominowali: Michał Centkowski („Newsweek”, „Vogue Polska”), Jacek Cieślak („Rzeczpospolita”, „Teatr”), Tomasz Domagała (blog „Domagała Się Kultury”), Łukasz Drewniak (Teatralny. pl), Dariusz Kosiński („Tygodnik Powszechny”, Uniwersytet Jagielloński), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia”, Uniwersytet Jagielloński), Katarzyna Niedurny (Dwutygodnik. com, „Gazeta Wyborcza”, Podcast o Teatrze), Jacek Sieradzki („Dialog”), Joanna Targoń („Gazeta Wyborcza”, „Didaskalia”), Jacek Wakar (krytyk niezależny).
O nominowanych w pozostałych kategoriach TUTAJ