Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego oraz zespół „Dziadów polsko-japońskich/Soreisai祖霊祭” zapraszają 12 grudnia na pokaz online spektaklu w reżyserii Jadwigi Rodowicz oraz konferencję poświęconą teatrowi japońskiemu w Polsce i teatrowi polskiemu w Japonii. Transmisja na stronie instytut-teatralny.pl oraz na kanale YouTube i na Facebooku IT. Wstęp wolny, bez konieczności rejestracji.
fot. M. Zakrzewski
Przedstawienie, którego transmisja odbędzie się 12 grudnia o godz. 18.00, to nowa odsłona spektaklu, prezentowanego w 2018 i 2019 roku. „Dziady polsko-japońskie/Soreisai, noc ósma” w reżyserii Jadwigi Rodowicz to samoodtwarzająca się biesiada z duchami o charakterze ciemno-listopadowym, ale zarazem wesołym – to potańcówka. Ideogramy chińskie użyte w nazwie, so 祖 rei 霊 i sai 祭 tworzą neologizm „Święto Duchów Przodków” 祖霊祭.
Punktem wyjścia dla twórców był scenariusz wydarzenia zbudowanego na kanwie „Dziadów wileńsko-kowieńskich” (Część II oraz Część IV) Adama Mickiewicza, i ułożonych w sekwencji przedstawienia Teatru 13 Rzędów w Opolu w 1962 roku. Użyty został także fragment dramatu współczesnego japońskiego „nō Bōkonka” („Pieśń goryczy”) Tady Tomio. Oprócz samego tekstu, materię ustanowiła muzyka tradycyjna grana na żywo oraz kilka dokumentalnych wizerunków ofiar samospaleń („Popatrz, jaki tu żar płonie!”).
Dziady – idea, to wielotwarzowy, wertykalny, pulsujący w obrotowym tańcu, negujący sens historiozofii, samoodtwarzający się i zmienny totem naszej świadomości – pogański, choć uzależniony od chrześcijaństwa, znak. Uczta Dziadów, do której myślą zwracał się Mickiewicz, pisząc swoją propozycję „słowiańskiego” dramatu, wygnana w jego czasach na uroczyska i w opustoszałe kaplice, w tekście poety ma charakter teatralnej fantastyki. Naznaczona listopadowym cieniem, zapachem zbutwiałych liści, ożywionej żywym ogniem, nie jest u niego radosna. Dlaczego?
W Japonii od czasów najdawniejszych istnieje obrzęd zaduszkowej uczty i tańców odprawianych w skwarze lata podczas „Obon” – święta przodków. Odbywają się zaduszkowe zjazdy rodzinne, biesiady oraz tańce społeczności w przestrzeni publicznej. Uczestnicy suną korowodem po uliczkach lub wokół placu zgromadzeń. Do obcowania żywych z duszami przodków nawiązuje wielu wybitnych twórców teatru w Japonii.
Prezentację spektaklu poprzedzi (początek o godz. 13.00) rozmowa – także w wersji online, tłumaczona na język polski – reżyserki Jadwigi Rodowicz z Misako Uedą, wielką propagatorką teatru i dramatu polskiego w Japonii oraz dyrektorką Teatru X(Cai) w Tokio”. Jej uczestniczki zastanawiać się będą między innymi nad tym „po co Japonii polski teatr?”. Transmisja rozmowy dostępna będzie na stronie na Facebooku Instytutu Teatralnego. Na zakończenie spotkania uczestniczki odpowiedzą "na żywo” na zadawane w komentarzach pytania.
Jadwiga Rodowicz:
Rozmawiając z Misako Uedą usłyszałam: To się zaczęło od współpracy z Andrzejem Wajdą i świetnie pamiętam początek. Dokładnie 9 stycznia 1986 roku ukazał się w jednej z japońskich gazet wywiad z reżyserem. Dał on wówczas pesymistyczny ogląd świata i sytuacji w Polsce. Na koniec wywiadu dziennikarz japoński spytał Wajdę, czy ma jeszcze jakieś marzenie, pragnienie. I wówczas Wajda powiedział, że chciałby wyreżyserować „Idiotę” Dostojewskiego z aktorem kabuki w typie „onnagata” (mężczyzny specjalizującego się w rolach kobiecych), który zagrałby zarazem Myszkina i Nastazję Filipownę. Przeczytałam ten wywiad i uznałam, że pomysł jest genialny. Nie znając jeszcze Wajdy przystąpiłam do działania...