Allan Starski, scenograf filmowy i teatralny, laureat Oscara za scenografię do „Listy Schindlera” Stevena Spielberga jest laureatem Polskiej Nagrody Filmowej Orły 2025 za osiągnięcia życia. Statuetkę odbierze 10 marca na gali w Teatrze Polskim w Warszawie.
fot. mat. organizatora
Nazwisko laureata Orła za osiągnięcia życia ogłoszono podczas środowego spotkania z nominowanymi. "To jest zawsze osoba, która nie tylko robiła fantastyczne filmy, ale jest dla nas busolą i drogowskazem moralnym, etycznym, szczególnie ważnym w dzisiejszych czasach" - powiedział prezydent Polskiej Akademii Filmowej Dariusz Jabłoński.
Statuetka trafi do Allana Starskiego. Scenograf, urodzony 1 stycznia 1943 r. w Warszawie, jest synem scenarzysty i autora tekstów piosenek Ludwika Starskiego oraz tancerki Marii Bargielskiej. Ukończył w 1969 r. studia na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W tym samym roku rozpoczął pracę w Zespołach Polskich Producentów Filmowych. Współpracował przy filmach reżyserów takich jak m.in. Andrzej Wajda, Krzysztof Kieślowski, Janusz Zaorski, Agnieszka Holland, Roman Polański i Władysław Pasikowski.
W 1979 r. wraz z Marią Osiecką-Kuminek otrzymał Brązowe Lwy Gdańskie za scenografię do filmu Andrzeja Wajdy "Panny z Wilka". W 1993 r. wraz ze scenografką Ewą Braun został laureatem Oscara za scenografię do "Listy Schindlera" Stevena Spielberga. W 2000 r. otrzymał Orła za "Pana Tadeusza" Andrzeja Wajdy. Te samą nagrodę przyznano mu w 2003 r. za "Pianistę" Romana Polańskiego oraz w 2013 r. za "Pokłosie" Władysława Pasikowskiego. Jego praca przy "Pianiście" została także wyróżniona Cezarem. W ostatnich latach stworzył scenografię do filmów "Rana" Fatiha Akina i "Ukryta gra" Łukasza Kośmickiego.
W 2013 r. Starski został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za "wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i działalności artystycznej". Rok później uhonorowano go Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis". W 2023 r. odebrał Platynowe Lwy za całokształt twórczości podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni.
Tradycyjnie ogłoszeniu laureata Orła za osiągnięcia życia towarzyszyła prezentacja plakatu Polskich Nagród Filmowych autorstwa Andrzeja Pągowskiego. Prace artysty grafika zwykle nawiązują do rzeczywistości, w której powstają. Tak jest również tym razem. Pągowski umieścił na niebieskim tle Orła pokrytego znakami zapytania.
"Kiedy robiłem ten plakat, myślałem o tym, że znaleźliśmy się wszyscy jako filmowcy w sytuacji niepewnej. Pytań dotyczących finansowania i tych wszystkich sytuacji, które stoją za produkcją filmową, było tak dużo, że postanowiłem znak zapytania zrobić jednym z głównych elementów. Ale nie zdawałem sobie sprawy, że dzisiaj ten znak zapytania będzie o wiele bardziej dominujący (...). Mam nadzieję, że filmowcy pomogą nam zarówno zrozumieć, udokumentować, jak i utrwalić te chwile, które nam towarzyszą. Postanowiłem jednak dodać element nadziei - taśmę filmową, którą Orzeł niesie w dziobie" – wskazał.
W trakcie spotkania członkowie Polskiej Akademii Filmowej wyrazili solidarność z walczącą Ukrainą. Jak przypomniał Jabłoński, polscy filmowcy już przed rosyjską inwazją walczyli o uwolnienie reżysera Olega Sencowa. Dodał, że od pierwszego dnia wojny Sencow walczy na froncie w obronie swojego kraju.
"Wysłaliśmy filmowcom ukraińskim najpierw kamery, później baterie, generatory, a w końcu hełmy i kamizelki kuloodporne. Wielu z nich ocalało dzięki tym kamizelkom i hełmom. Natomiast smutne jest to, że ponad 200 z nich zginęło w obronie swojej ojczyzny. Dlatego chcemy poświęcić dzisiejsze spotkanie właśnie tym, którzy bronią na froncie niepodległości i wolności - również naszej" – podkreślił.
Prezydent PAF zapewnił, że Akademia "zawsze będzie stała przy tych, którzy dokumentują zbrodnie, ale czasami też z karabinami walczą o swój kraj". "Wobec tego, co dzieje się na świecie, my jako ludzie mediów, państwo wszyscy ponosicie ogromną odpowiedzialność, ponieważ - jak przeczytałem na Twitterze - ci, którzy umeblowali głowy Amerykanom, teraz chcą umeblować w Europie. Musimy mieć tego pełną świadomość. Musimy demaskować manipulacje, które służą temu, żebyśmy zapomnieli, co my tu robimy, co chcemy robić, o czym chcemy opowiadać" – podsumował.
Orzeł za osiągnięcia życia to jedna z kategorii specjalnych Polskich Nagród Filmowych, przyznawanych przez członków Polskiej Akademii Filmowej (PAF). Statuetka ta jest przyznawana od pierwszej edycji Orłów, czyli od 1999 r. Poprzednimi laureatami byli m.in. Andrzej Wajda (2000), Tadeusz Konwicki (2002), Roman Polański (2003), Kazimierz Kutz (2004), Jerzy Kawalerowicz (2005), Jerzy Hoffman (2006), Janusz Majewski (2012), Danuta Szaflarska (2013), Franciszek Pieczka (2015), Janusz Gajos (2016), Maja Komorowska (2020), Jan A.P. Kaczmarek (2023) oraz Agnieszka Holland (2024).
27. gala wręczenia Polskich Nagród Filmowych Orły odbędzie się w poniedziałek 10 marca w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. W tym roku liderem w wyścigu po statuetki jest "Biała odwaga" Marcina Koszałki, która zebrała 15 nominacji. Za nią - z 13 nominacjami - plasuje się "Dziewczyna z igłą" Magnusa von Horna.